bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski, ruski lub wołoski.
386
szuba (daw.) — szerokie okrycie wierzchnie.
387
obrazy bizantyjskie — malarstwo religijne w prawosławnym Bizancjum cechowało się surowością i dostojeństwem.
388
stalle — zdobione ławki w prezbiterium, blisko ołtarza, przeznaczone głównie dla duchownych.
389
królestwo — tu: król i królowa.
390
smagły — o ciemnej, oliwkowej cerze.
391
ustawicznie (daw.) — ciągle.
392
przygana (daw.) — krytyka, zarzut.
393
Podniesienie — część mszy św., gdy kapłan ukazuje wiernym Ciało i Krtw Chrystusa.
394
Jadwiga — (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii polsko-litewskiej.
395
Ludwik Węgierski — węg. Lajos I Nagy, Ludwik I Wielki (1326–1382), król Węgier w latach 1342–1382, król Polski w latach 1370–1382, ojciec Jadwigi.
396
zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości — mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406).
397
minstrel (daw.) — śpiewak, poeta.
398
Te Deum — hymn znany od czasów wczesnochrześcijańskich, głoszący chwałę Boga (Ciebie, Boże, wysławiamy).
399
kośba (daw.) — żniwa.
400
Piotr Wysz Radoliński — (ok. 1354–1414), biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi.
401
połóg — około sześciotygodniowy okres po porodzie.
402
lubo (daw.) — chociaż, mimo że.
403
podana nieco naprzód — nieznacznie pochylona do przodu.
404
manela (daw.) — złota bransoleta.
405
światowy (daw.) — świecki.
406
złotogłów — kosztowna tkanina ze złotą nicią.
407
bisior — cienka i kosztowna tkanina, jedwab morski.
408
złogi — tu: poród.
409
Akademia Krakowska — założona w 1364 w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, odnowiona w 1400 w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, od 1817 funkcjonuje pod nazwą Uniwersytet Jagielloński.
410
pozór (daw.) — wygląd zewnętrzny.
411
liliowa — tu: biała jak lilia.
412
popłatać — pociąć mieczem, posiekać.
413
rohatyna (z ukr.) — włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć.
414
Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen Tuum (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje.
415
suszyć (daw.) — pościć.
416
trefniś (daw.) — błazen.
417
krotochwilny (daw.) — śmieszny, dowcipny.
418
tedy (daw.) — więc, zatem.
419
nowotny (daw.) — nowy.
420
któren — dziś popr.: który.
421
warować się (daw.) — strzec się.
422
roków (gw.) — lat.
423
wolej (daw.) — lepiej.
424
chybaj sobie — idź sobie.
425
doletni (daw.) — taki, który „doszedł do lat”, we właściwym wieku, dorosły.
426
pierwej (daw.) — wcześniej.
427
Wojciech Jastrzębiec — (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły.
428
infułat — wyższy dostojnik kościelny, od infuły, czyli nakrycia głowy takich osób.
429
Jan Kropidło — (ok. 1364–1421), syn księcia strzelnickiego Bolka III, sprawował kolejno urzędy biskupie w wielu diecezjach.
430
paliusz — szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji z zależnymi od niej diecezjami).
431
płowy — (o włosach) jasny.
432
wymiarkować (daw.) — zorientować się.
433
Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.
434
Sulimczyk — człowiek herbu Sulima, tu o Zawiszy Czarnym i jego bratu Farureju.
