Zawisza Czarny z Garbowa — (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.
961
wartki (daw.) — szybki.
962
kasztelan — średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla.
963
pokrętka — tu: korba.
964
wszelako (daw.) — jednak.
965
radzi (daw.) — chętnie.
966
opat — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
967
ochwiarować — dziś popr.: ofiarować.
968
po kądzieli — w linii żeńskiej; kądziel — pęk włókien przygotowanych do przędzenia.
969
Zbyszków (daw.) — Zbyszkowy, należący do Zbyszka.
970
odmówić — tu: przekonać do odejścia.
971
źreb — dawna miara powierzchni ziemi.
972
Wilkowi — poddani Wilka.
973
na Boże Narodzenie — Boże Narodzenie stanowiło zwyczajowy termin, do którego obowiązywały umowy.
974
ninie (daw.) — teraz.
975
polowiczko — polowanie.
976
wezwyczaić się — przyzwyczaić się.
977
uradzić (daw.) — ustalić.
978
ciągoty — pożądanie.
979
zmiarkować (daw.) — zauważyć, zorientować się.
980
radzi (daw.) — chętnie.
981
przestawać (daw.) — przebywać.
982
gonitwy — turnieje rycerskie.
983
czerstwy (daw.) — zdrowy.
984
wykrzesać — wykuć z kamienia.
985
ciągoty — pożądanie.
986
wdzięczen — dziś popr.: wdzięczny.
987
przestawać (daw.) — przebywać.
988
szczebrzuch — słowniki podają znaczenie: wiano panny młodej. Sienkiewicz prawdop. skontaminował to ze słowem ”brzeszczot”.
989
skrom — tłuszcz zwierzęcy.
990
wiano — posag.
991
jeno (daw.) — tylko.
992
łacnie a. łacno (daw.) — łatwo.
993
chycić — dziś popr.: chwycić.
994
przezpiecznie (daw.) — bezpiecznie.
995
opat — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
996
św. Jerzy — męczennik z III-IV w., patron rycerzy.
997
osacznik — człowiek idący w obławie podczas polowania.
998
zali (daw.) — czy.
999
kierz (daw.) — krzak.
1000
skórznie — skórzane buty z wysokimi cholewami.
1001
pójdem — dziś popr.: pójdę.
1002
szczerk — ilasta gleba.
1003
łozina (daw.) — zarośla wierzbowe.
1004
oparzelisko — niezamarzające zimą torfowisko, nad którym unoszą się opary (stąd nazwa).
1005
jeno (daw.) — tylko.
1006
mierzyć — tu: celować.
1007
żeremie — konstrukcja z gałęzi, mchu i szlamu, budowana przez bobry, w której rodzą one młode.
1008
zabaczyć (daw.) — zapomnieć.
1009
rozdziewać (daw.) — rozbierać.
1010
niedziela (daw.) — tydzień.
1011
nałęczka (daw.) — chusta służąca jako przepaska na głowę. Przypomnienie momentu uratowania Zbyszka od egzekucji przez Danuśkę.
1012
paniej — dziś popr.: pani.
1013
żeniaty — dziś popr.: żonaty.
1014
statek — dostatek.
1015
na zamry (daw.) — ryzykując zamęczenie konia.
1016
atoli (daw.) — jednak.
1017
opat — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
1018
źreb — dawna miara powierzchni ziemi.
1019
wagant — śrdw. kleryk lub żak, żyjący w sposób prowokacyjnie swobodny, często zajmujący się twórczością poetycką bądź aktorstwem.
