Оливер Твистнинг бошидан кечирганлари. Чарльз Диккенс

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ olovdan o‘taversin, birpasda pildiragancha pastga tushiradi-qo‘yadi. Ustiga-ustak, jentlmenlar, bu xayrli ish, sababki, mabodo, bolakay mo‘rida tiqilib qolsa-yu, o‘t yoqib tovonini kuydira boshlasang, u jonining boricha tipirchilab, tiqilib qolgan joyidan chiqib ketishga tirishadi.

      Bunday sharh-u izohot oq nimchali jentlmenni go‘yo bag‘oyat xushnud etganday bo‘ldi-yu, biroq uning zavq-shavqini mister Limkinsning xo‘mraygan nigohi zumda so‘ndirdi-qo‘ydi. Keyin kengash a’zolari bir necha daqiqa o‘zaro maslahat qurishdi, lekin shunchalik sekin gaplashishdiki, faqat: «Sarf-xarajatni kamaytirish», «kirim-chiqim muvozanatiga yaxshi ta’sir ko‘rsatadi», «bosma hisobotini nashr ettiramiz» kabi so‘z va iboralarnigina eshitsa bo‘lardi. Bularni ham bot-bot, keyin ma’nodor qilib takrorlab turganlari tufayligina eshitishga muvaffaq bo‘linardi.

      Nihoyat, pichirlashish to‘xtadi va kengash a’zolari o‘z joylariga kelib o‘tirib, yana ilgarigi viqorli qiyofalariga qaytganlaridan so‘ng, mister Limkins:

      – Biz sizning taklifingizni muhokama qilib ko‘rdik va uni ma’qul topmadik.

      – Mutlaqo ma’qullamaymiz, – dedi oq nimchali jentlmen.

      – Qat’iyan ma’qul ko‘rmaymiz, – deya qo‘shib qo‘yishdi boshqa kengash a’zolari ham.

      Mister Gemfild bir marta uch-to‘rt bolani o‘lasi qilib kaltaklab, bunday arzimas ayblov jabrini tortgan edi, shu sababli uning miyasidan, kengash a’zolari hozir injiqlik qilib, go‘yoki ishga aloqasi bo‘lmagan o‘sha voqeani eslab qolishdi-yu, bu narsa ularning qarorlariga o‘z ta’sirini ko‘rsatdi shekilli, degan fikr yilt etib o‘tdi. Rost, bu narsa ularning odatdagi faoliyatlari yo‘siniga aslo mos kelmasdi, biroq eski mish-mishlarni qayta tiriltirishga unchalik hushi-yu istagi bo‘lmagan mister Gemfild telpagini qo‘lida aylantirganicha asta stol yonidan yiroqlashaverdi.

      – Jentlmenlar, shunday qilib, uni menga berishni xohlamaysizlarmi? – deb so‘radi mister Gemfild eshik oldida to‘xtab.

      – Xohlamaymiz, – javob qildi mister Limkins, – kasbingiz bo‘lmag‘ur kasb, shu boisdan biz va’da qilgan mukofotimiz miqdorini kamaytirishimiz lozim, deb hisoblaymiz.

      Mister Gemfildning chiroyi ochildi, u tez yurib stolga yaqinlashdi-da:

      – Qancha berasizlar, jentlmenlar? Qani, xo‘sh! Faqir bir kishini ranjitmassizlar. Qancha berasizlar?

      – Men sizga aytsam, uch funt-u o‘n shilling10 ham kifoya, – javob qildi mister Limkins.

      – O‘n shillingni hisobdan chiqarib tashlang, – gapga aralashdi oq nimchali jentlmen.

      – Menga qaranglar! – dedi Gemfild. – To‘rt funtga bor baraka qila qolaylik, jentlmenlar. Kelinglar, to‘rt funtga kelishaylig-u undan bir umrga qutulinglar. Bo‘ptimi?

      – Uch funt-u o‘n shilling, – qat’iy takrorladi mister Limkins.

      – Menga qaranglar, jentlmenlar, yana ustamasini ikkiga bo‘lamiz, – taklif qildi Gemfild. – Uch funt-u o‘n besh.

      – Bir farting11 ham qo‘shmayman, – mister Limkinsning qat’iy ovozi yangradi.

      – Meni juda qiynab qo‘yasizlar-da, jentlmenlar, – bo‘shashibroq dedi Gemfild.

      – Be, qo‘ysangiz-chi! Bema’ni gap! – dedi oq nimchali jentlmen. – U hech qanaqangi mukofot-u siylovsiz ham olsa arziydigan bola. Esi yo‘q odam ekansiz-ku, olib ketaversangiz-chi uni! Bu juda sizbop bola. Vaqt-vaqtida uni tayoq bilan siylab turish kerak – bu uning o‘ziga foyda. Uni boqish qimmat tushmaydi, negaki tug‘ilganidan beri sira qorni to‘yadigan ovqat berilmagan. Xa-xa-xa!

      Mister Gemfild stol tevaragida o‘tirganlarga ayyorona nigoh tashlarkan, ularning iljayayotganlarini ko‘rib, o‘zi ham tirjayishga tushdi. Bahslashish bitgandi. Mister Bamblga o‘sha zahotiyoq, Oliver va uning hujjatlarini tasdiqlash hamda imzo chekish uchun shu bugunoq sudya huzuriga olib borish zarurligini aytdilar.

      Ushbu qarorni ijro etmoqlik uchun Oliverni nihoyatda taajjubga solib, qamoqdan bo‘shatishdi-da, toza ko‘ylak kiyishni buyurishdi. Mutlaqo ko‘nikilmagan jismoniy mashg‘ulotni tugatar-tugatmasidan mister Bambl o‘z qo‘li bilan bir tovoq go‘ja va bayram ulushi – ikki-yu chorak unsiya nonni ko‘tarib kelib qoldi.

      Bu kishini lol qoldiradigan manzarani ko‘rgan Oliver zorlanib yig‘lab yubordi: u, kengash meni birorta foydali maqsad yo‘lida o‘limga hukm etgan bo‘lsa kerak – bunday o‘ylashi batamom tabiiy edi – deb o‘ylagandi, yo‘qsa hech qachon qornini bunchalik to‘yg‘azib o‘tirishmagan bo‘lardi-da.

      – Qo‘y, yig‘lama, Oliver, bo‘lmasa ko‘zlaring qizarib qoladi. Go‘jangni ichgin-u, shukr qil! – dedi mister Bambl nasihatomuz va dabdabali ohangda. – Seni shogirdlikka berishmoqchi, Oliver.

      – Shogirdlikka deysizmi, ser? – qaytarib so‘radi bola qalt-qalt titrab.

      – Shunday, Oliver, – dedi mister Bambl. – Ota bo‘lib boshingni silayotgan saxovatli hamda muruvvatli jentlmenlar, Oliver (chunki o‘zingning ota-onang yo‘q), garchi bu qavmga uch funt-u o‘n shillingga tushsa hamki, seni shogirdlikka berib, oyoqqa turg‘azishmoqchi, odam qilishmoqchi. Uch funt-u o‘n shilling-a, Oliver! Yetmish shilling… bir yuz qirqta olti penslig-a! Shuncha mablag‘ni hech kim yoqtirmaydigan bitta yaramas yetimchani deb sarflashyapti-ya!

      Dag‘dag‘ali ovoz bilan shu so‘zlarni aytayotgan mister Bambl nafasini rostlab olmoq uchun to‘xtaganida sho‘rpeshona bolaning yuzini shashqator yosh yuva boshladi-yu, birdan ho‘ngrab yig‘lab yubordi.

      – Qo‘y, bas, – dedi mister Bambl endi dabdabali ohangini o‘zgartirib, aslida esa o‘zining notiqligi qanday ta’sir etayotganini ko‘rish xush yoqayotgandi. – Bas qil, Oliver! Kamzulingning yengi bilan ko‘zingni art, tag‘in ko‘z yoshing go‘jaga tushmasin. Bu ishing sirayam aqldan emas, Oliver.

      Darhaqiqat, bu aqldan emasdi, negaki go‘ja shundoq ham sersuv edi.

      Sudya huzuriga ketayotib mister Bambl Oliverga u yerga borganlarida o‘zini baxtiyor qilib ko‘rsatishi va keksa jentlmen, shogird tushishni xohlaysanmi, deb so‘raganida, judayam xohlayman, deya javob qilishini uqtirdi. Oliver bu har ikkala ko‘rsatmani ham bajarishga so‘z berdi, zotan, mister Bambl mabodo, buyurganlarining birortasini bajarmaydigan bo‘lsa, boshiga qanday kunlar tushishini muloyimgina shama qilib o‘tgandi. Sudyaning huzuriga yetib kelgach, mister Bambl uning yolg‘iz o‘zini katalakdek xonaga kiritib qo‘ydi-da, toki o‘zi kirib olib ketmagunicha shu yerda qimirlamay kutishni buyurdi.

      Bolakay yuragi gurs-gurs tepgancha yarim soatcha kutdi. Oradan hozir qayd etganimizcha fursat o‘tgach, mister Bambl eshikdan bosh suqib qaradi-da (bu gal boshini bejab turadigan uch qirra shlyapasi yo‘q edi), baland ovoz bilan dedi:

      – Oliver, azizim, yura qol, jentlmenlar huzuriga. – Shu so‘zlarni aytarkan, mister Bamblning qosh-qovog‘i uyulib, basharasi tahlikali tus oldi va shivirlab qo‘shib qo‘ydi: – Yaramas bola, tayinlagan gaplarim yodingda bo‘lsin-a!

      Uning muomalasi bunday o‘zgarib turgani bolani chalg‘itib qo‘yayotgan edi, shu bois Oliver soddalik bilan mister Bamblning aftiga qaradi, biroq vajohatli jentlmen biron nima deyishiga ham qo‘ymay, shu zamonoq uni eshigi ochiq turgan yonginadagi xonaga yetakladi.

      Bu derazasi katta, keng-kovul xona edi. Baland yozuv stoli ortida sochlariga СКАЧАТЬ