Уч мушкетёр. Александр Дюма

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ тургандек безиллаб туришарди, унинг биринчи каломига бўйсунишар ва заррача дашномини ўзларидан соқит қилиш учун жон беришга тайёр эдилар.

      Жаноб де Тревиль бу қудратли воситадан, даставвал, қирол ва унинг тарафдорлари манфаати учун, сўнгроқ, ўзи ва дўсту биродарлари манфаати учун фойдаланди. Дарвоқе душманлари ҳам – улар эса қалам соҳиблари сингари қилич соҳиблари орасида ҳам талайгина бўлган – ҳатто, душманлари ҳам бу ўктам кишини содиқ аскарлари кўрсатган ёрдам эвазига бирор ришва олган, деб айблагани ўша даврнинг ҳеч бир мемуаридан аён эмас. Фитна қилиш қобилияти пихини ёрган фитначилардан кам бўлмагани ҳолда у ҳалол кишилигича қолганди. Яна силла қуритадиган сафарлардан, ҳарбий ҳаётнинг ҳамма машаққатларидан қатъи назар, у қизиқ саргузаштларнинг ўта кетган ишқибози, ўрни келганда, олифтагарчилик қилиб, латиф мадригал19 ҳам айта биладиган ғоят назокатли аёллар жазмани бўлган. Йигирма йил илгари Бассомпер20нинг кўнгил ишлари тўғрисида қанча бўлса, унинг аёлларни мағлуб қилгани ҳақида ҳам худди шунча миш-мишлар юрардики – бунинг анча-мунча маъноси бўлган. Мушкетёрлар капитани одамларни мафтун қилар, уларнинг қўрқув ва муҳаббатини қўзғатарди – бошқача қилиб айтганда, бахт ва омаднинг чўққисига етган эди.

      Людовик XIV ўз саройининг барча майда-чуйда буржларини оламтоб кўрки билан тўсиб, ютиб юборди, ваҳоланки, отаси плурибус импар21 қуёш арзандаларининг ҳар бирига, муқаррибларининг ҳар бирига ўз-ўзича порлашга имкон берган. Қирол ва кардиналнинг эрталабки қабулидан ташқари яна алоҳида диққатга сазовор икки юздан зиёд «эрталабки қабул»лар бўлиб турган. Шулар қаторида де Тревилнинг эрталабки қабули томошабинларнинг энг кўп сонини жалб қилиб келарди.

      Эски Каптархона кўчасида жойлашган унинг данғиллама иморатининг ҳовлиси саҳарданоқ – ёзда соат олтидан, қишда саккиздан – қароргоҳга ўхшаб қоларди. Эллик ёки олтмиш чоғли мушкетёр, одам сонини бирдай ваҳимали сақлаш учун, аҳён-аҳёнда алмашиниб бўлса керак, ҳамиша тиш-тирноғигача қуролланган, ҳар нарсага шай ҳолда ҳовлида юргани-юрган эди. Ўрнида замонавий қурувчи бемалол бутун бошли уй қурса-қургудай кенг зинапоядан бирор марҳаматдан умидвор толиблар, мушкетёрликка қабул қилинишни ҳавас қилиб, вилоятлардан келган дворянлар, ўз хўжайинларидан номалар келтирган ранг-баранг зарбоф либос кийган мулозимлар чиқиб, тушиб турардилар. Қабулхонадаги деворлар бўйлаб қўйилган узун-узун курсиларда мумтоз яъни, соҳиб томонидан мукаллаф бўлган кишилар ўтирардилар. Эртадан то кечгача қабулхонада шовқин-сурон тинмасди, бу орада де Тревиль қўшни хонадаги кабинетида меҳмон қабул қилар, арзлар тинглар, фармойишлар берар ва деразага яқинлашиб, қирол Луврдаги ровонида тургандек, ўз кишилари ва қурол-аслаҳасига кўрик ўтказарди.

      Д’Артаньян бу ерга дастлаб келган куни тўпланганлар давраси, хусусан, вилоят кишиси кўзига ғоят салобатли кўринди. Рост, бу вилоят кишиси СКАЧАТЬ