– Раҳмат, ўртоқ Каримов! – деди Рашидов. – Отангизга раҳмат!..
… шунақа.
Карим Раҳим наҳанг эмас, беҳуда гапирмайдиган, гапини елга совурмай-диган раҳбар эди. Кейин, ўша кенгашдан сўнг, туман қурултойида партия қўмитаси биринчилигига тайинлангач, қулочини кенг ёйворди. Жуда қисқа фурсатда – салкам беш йилда туман шаъни-шавкати учун жуда кўп хайрли ишларни бажартирди: етмиш йилдан бери нураб ётган масжид-мадрасаларни созлаб-бутлаб таъмирлатди; марказий кўчаларни кенгайтириб, кўкаламзор-лаштирди; туман маркази этагида катта боғ барпо қилдирди; ўнлаб данғил-лама қироатхоналар, саройлар қурдиргани ҳали-ҳамон тилларда достон.
… э, жуда кўп хайрли ишларни қилди-е! Унинг замонида бошланган катта қурилишларнинг баъзиларини, ана, ҳанузгача бозорни битиролмаяптилар-ку!..
Ҳа, Карим Раҳимнинг қилган энг катта, энг сара ишларидан яна бири – ҳамма катта корхоналарга ишнинг кўзини биладиган мутахассисларни тайин-лаган эди.
Бир куни, ҳузурига чақиртириб: “Мўмин Хол – ука, биз, ўйла-буйлаб, сени тайёрлов маҳкамасига раҳбар қилиб қўйишни лозим кўрдик, –деди. – Ветврач-сан – терининг сифатини, жуннинг сарасини яхши фарқлайсан. Заводлардаги ноинсофлар сани алдашолмайди – районнинг ҳақини ундириб ололасан. Раҳ-матли отангни яхши билардим, ҳаромдан ҳазар қиладиган намозхон одам эди. Сўраб-суриштирдик – кўзи тўқ, анча бамаъни йигит экансан. Энди ўзинг бир иш кўрсатасан-да, ука!..”
Мана, ўша суҳбатга ҳам тўрт йил бўляпти. Яқин бир йилдан бери эса Ка-рим Раҳим қамоқда. Тергов беряпти. Аслида у одамдан омад юз ўгирди. Бўл-маса… Тўғри, айтгани – айтган, дегани – деган, анча қаттиққўл, ҳатто, қаттиққўлликни ҳадди аълосидан оширворган пайтлари ҳам бўлган, лекин…
…қизиқки… пора олган одам, минг бир қийноққа дучор бўлса ҳам, олдим, дермиди… Етмиш икки одам… Рўйхат – буларнинг бари манави ёвуззнинг би-чиб-тўқиётган уйдирмаси. Албатта-да!..
– … Агар яхшиликча ёзиб берсанг, биз ҳам одаммиз – тушунамиз, ортиқча озор кўрмайсан, – деди Балоян, ҳамон аврашда давом этиб. – Ёзиб бермасанг… Ёзасан-а?.. Ёзасанми, Холов?
Мўмин Хол унинг кўзларига тик қараб:
– Йўқ, ўртоқ Балоян, тилхат ёзмайман, – деди.
Деди-ю, энгаҳи остидан зарб еди. Ҳавога бир сапчиб, қаттиқ чайқалди. Қуламади. Аммо қулоқлари чиппа битди. Кўзлари тинди. Кейин – хиёлдан сўнг, қулоғига Балояннинг ўдағайлаётгани олислардан эшитилаётгандай чалинди.
– Ёзасан, аблах! Биз билан ўйнашма! Барибир, ёздирамиз!
Мўмин Хол жисмида майин бир титроқни туйган кўйи, афти бужмайиб тупурди. Олдинги бир тиши шилимшиқ тупугига қўшилиб тўп этиб тушди. Кафти ортига лабларини артаётиб:
– Майли, адвокат чақиринг, – деди. – Адвокатнинг иштирокида ёзаман.
Балоян қаҳрчан сўкиниб:
– Мана сенга адвокат!.. – деди. Ва, Мўмин Холнинг юзига муштини тираб, чап деворга қаратди. – Иван, свет!
Эшик СКАЧАТЬ