Marysieńka Sobieska. Tadeusz Boy-Żeleński
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Marysieńka Sobieska - Tadeusz Boy-Żeleński страница 18
Название: Marysieńka Sobieska
Автор: Tadeusz Boy-Żeleński
Издательство: Public Domain
Жанр: Мифы. Легенды. Эпос
isbn:
isbn:
1
Celimena – postać z komedii Molière'a Mizantrop; synonim kokietki. [przypis edytorski]
2
bzdury o pomniejszaniu wielkości i o „życiu ułatwionym” – chodzi o zarzuty w stosunku do Boy'a jako autora zbioru felietonów o twórcach literatury polskiej (m.in. o Mickiewiczu, Żmichowskiej, Fredrze) zebranych w tomach: Brązownicy (1930) i Obrachunki Fredrowskie (1934) oraz artykułów o tematyce obyczajowej zebranych w tomach: Dziewice konsystorskie (1929) i Piekło kobiet (1930); atakowali Boy'a m. in. Jan Emil Skiwski w artykule Życie ułatwione („Wiadomości Literackie” nr 47/1931), Karol Irzykowski w książce Beniaminek (1932) i in.; „pomniejszanie wielkości” oznaczać miało „szarganie świętości narodowych” i sprowadzanie uznanych, sławnych postaci do ich indywidualnego, ludzkiego wymiaru (zwracanie uwagi na ich małostki), zaś „życie ułatwione” było określeniem odnoszącym się głównie do poglądów obyczajowych Boy'a, który wraz z Ireną Krzywicką prowadził walkę piórem o wprowadzenie sensownego prawa dotyczącego rozwodów i aborcji oraz propagował edukację na rzecz świadomego macierzyństwa. [przypis edytorski]
3
septembra – września. [przypis edytorski]
4
wczorajsza wojna – tj. I wojna światowa. [przypis edytorski]
5
pohaniec – pogardliwie o wyznawcy islamu (szczególnie Tatarze, Turku); pierwotnie od: poganin w wymowie rus. [przypis edytorski]
6
delia – okrycie wierzchnie w stroju szlachty polskiej w XVII w.; rodzaj długiego płaszcza z rękawami półdługimi, długimi lub bez (wówczas rodzaj peleryny) i kołnierzem sięgającym niekiedy do połowy pleców; delię noszono na kontusz (żupan). [przypis edytorski]
7
lenung a. leynung (z niem. die Löhnung) – żołd, strawne; por. także lenungowanie: wypłacanie żołdu. [przypis edytorski]
8
mais assez de ces bagatelles (fr.) – ale dość tych błahostek. [przypis edytorski]
9
ród (…) d'Arquien wyprowadzali (…) nawet od Klodwiga – Wywody genealogistów, wiodących ród d'Arquien od św. Ludwika, Hugona Capeta etc. byłyby, zdaniem prof. Forst-Battaglii, uzasadnione. (Prof. Battaglia powołuje się na swoją pracę w Miesięczniku Hetaldycznym, 1933, 134) [Battaglia, Otto Forst de (1889-1965), pol. historyk i krytyk literacki pochodzenia austriacko-włoskiego; w marcu 1938 r. opublikował w „Przeglądzie Powszechnym” artykuł Brązowienie Marysieńki, będący odpowiedzią na publikację biografii żony Sobieskiego autorstwa Boy'a Żeleńskiego.; Red. WL.]. [przypis autorski]
10
kolebką rodu była Ruś Czerwona – Kolebką rodu Sobieskich była oczywiście nie Ruś Czerwona, ale Sandomierskie. Na Rusi (w Olesku) urodził się sam Sobieski. [przypis autorski]
11
alteracja (starop.) – zdenerwowanie, wzburzenie. [przypis edytorski]
12
Hieronim Radziejowski (1612–1667) – syn Stanisława Radziejowskiego i Katarzyny Sobieskiej, córki Marka Sobieskiego; podkanclerzy koronny, po konflikcie z królem Janem Kazimierzem, na którego rzucił wobec królowej pomówienie o romans z własną żoną, skazany na infamię i banicję w 1652 r., uciekł z Polski i aktywnie współdziałał z Karolem Gustawem podczas najazdu Szwedów na Polskę; utrzymywał też dwuznaczne kontakty z Bohdanem Chmielnickim i Kozakami; w 1662 r. rehabilitowany, stanął po stronie króla polskiego w czasie rokoszu Lubomirskiego, zmarł jako poseł Rzeczpospolitej do Turcji. [przypis edytorski]
13
n'insistons pas (fr.) – nie nalegajmy, nie naciskajmy. [przypis edytorski]
14
aviti sanguinis ultor (łac.) – mściciel krwi dziada. [przypis edytorski]
15
ochędóstwo (starop.) – porządek; strój. [przypis edytorski]
16
omnino (łac.) – całkowicie. [przypis edytorski]
17
hominum otiosorum (łac.) – dosł. ludzi próżnujących; próżniaków. [przypis edytorski]
18
ad capessendam Rempublicam (łac.) – do troski o Rzeczpospolitą. [przypis edytorski]
19
Poloniusz – drugoplanowa postać w tragedii Shakespeare'a Hamlet, ojciec Ofelii i Laertesa; wcielenie dworaka. [przypis edytorski]
20
letki – dziś popr.: lekki. [przypis edytorski]
21
zdaleka – dziś popr. z daleka. [przypis edytorski]
22
contemnere (łac.) – pogardzać. [przypis edytorski]
23
grandilokwencja – górnolotny, napuszony styl mówienia. [przypis edytorski]
24
Jakób – tak w daw. pisowni (por. Jacob); dziś: Jakub. [przypis edytorski]
25
peregrinacii – dziś: peregrynacji; peregrynacja: podróż. [przypis edytorski]
26
iunii (łac.) – czerwca. [przypis edytorski]
27
vies romancées (fr.) – СКАЧАТЬ