Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ братам, нікому і да галавы не ўзбрыло б ставіць яго над войскам, думалася, але не выказвалася. А князь, пэўны сваёй перавагі, лічыў непатрэбнымі розныя там мудрагельствы. Хіба толькі дурань палезе на яго маскоўскую раць з чужаземцамі на дадатак, а гетмана за дурня не трымаў. І чужаземнае войска гэта табе не апалчэнне, і генерал Якаў Понтус Дэлагардзі не баярскі сын з—пад Уладзіміра ці Разані. Бач, паседжвае пеўнем, бо ці не ўсімі маскавітамі пагарджае. А не такая там птушка супраць радавітага баярына. Праўда, сын французскага шляхціца з Лангедока ды Евы Браге, юнацкай сымпатыі шведскага караля Густава—Адольфа, усе вайсковыя навукі з’еў, на вайне ў Лівоніі праславіўся. У дваццаць два гады трапіў на службу да Морыса Аранскага, ці не найлепшага знаўцы ваярскага рамяства. Генрых IV зваў у Францыю, ды пацягнула ў Швецыю. Як толькі цар Васіль Шуйскі папрасіў шведскай дапамогі, кароль і выправіў да яго Якава Понтуса.

      Здаецца цар Васіль не прагадаў. Разам са Скопіным Дэлагардзі вырушыў з Ноўгарада на Маскву. Дарогаю разбіў войска Рэчы Паспалітай у Цверы, вызваліў з аблогі Троіца—Сергіеў манастыр і ўвайшоў у сталіцу. Вось з князем Дзьмітрыем ідзе на самога караля, а мімабегам паб’юць і Жулкеўскага. Дзьмітрый Шуйскі абвёў поглядам застольнікаў.

      – Трэба войска ды чэлядзь папярэдзіць, каб не надта звярэлі над палоннымі. Усе згодна павярнулі галовы. Маскоўскі звычай патрабаваў ад падначаленых пераймаць і меркаванні і настрой галоўнага ваяводы.

      – Я чай не хан Батый, – працягваў той з блазнаватым смехам, – мне адсечаныя галовы не патрэбны. А вось рукі спатрэбяцца.

      Падначаленыя няўцямна пазіралі на князя. Той, задаволены іх разгубленасцю, зарагатаў на ўсю моц.

      – Што падумалі, сердзешные! Не адсечаныя рукі патрэбны, а пры галовах і нагах спраўных.

      Найбольш здагадлівыя заўсміхаліся, паказваючы, што жарт спадабаўся, чакаюць працягу для някемлівых. Князь не адмовіў сабе такой прыемнасці.

      – Цар Іван Васільіч, царства яму нябеснае, ведаў, што робіць, калі палонных ліцьвінаў тысячамі прыгнаў на Валдай і на саму Маскву. Майстравіты народ. Што на вайне, што на ворышчы. Вось асаджу іх на сваіх вотчынах уперамешку і няхай стараюцца. А са шляхтай проста: ёсць выкуп – на волю, а няма грошай – пад сякеру і ўвесь сказ!

      Весела акінуў вокам застолле. Разуменне было поўнае. Князь Андрэй Галіцын, удзельнік перамог над самазванцам ля Кашыры і ў Туле, Даніла Іваныч Мезецкі, колішні любімец Гадунова, акольнічы, таксама не супраць разжыцца халопамі, ну і астатнія.

      – Калі прыгледзець за чэляддзю, то халопаў на ўсіх хопіць. Усё ж там тысяч да васьмі з рознымі “карміцелямі”, – заўважыў Мезецкі.– Адно – не высякаць падчыстую.

      Князь успомніў пра валуеўскага лазутчыка. Зараз, у вясёлай грамадзе, страхі Валуева здаваліся нават смешнымі.

      – А што надумаў Жулкеўскі! Падмётнае пісьмо ў “астрожак” падкінуў. А там пісана, што гетман частку войска пакіне перад умацаваннем, а з другой на нас рушыць.

СКАЧАТЬ