Сана болмысы. Ғарифолла Есім

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ болмақ, бiрақ негiзi сөз өркениеттi деңгейдегi сарапшылардың хұзырында болуы қажеттiлiк.

      Бұл мәселе төңiрегiнде Бiлiм және ғылым министрлiгi ойланған жөн. Осы iсте қазiргi заман талабына сай мектеп мұғалiмдерiн даярлаудың инновациялық бағдарламасы жасалса… Ұстаздар даярлауда арнайы оқу орын деп аталатын Абай атындағы ұлттық педагогикалық университетi қоғамға инновациялық жоба ұсынса деген тiлек бар.

      Бұрынғыша, ескi сүрлеу дәстүрiмен ұстаздар даярлаудың күнi бiткенi кiмге болсын түсiнiктi. Осы ретте Елбасы үкiметке келесi жаңа оқу жылына дейiн толыққанды тұлға қалыптастыруға негiз болатын кешендi бағдарлама әзiрлеудi тапсырды. Бiлiм мен тәрбиенiң қатар жүруi туралы Президент нақтылы айтты: «Қазiргiдей жаhандану дәуiрiнде жас азамат өз бойына белсендiлiк, өзгелермен тiл табыса бiлу, шыдамдылық, өз сөзiнде тұру секiлдi қасиеттердi көптеп сiңiре бiлуi қажет. Жас азамат өзiн әрдайым жан-жақты жетiлдiрiп отыруы тиiс. Керiсiнше, бiр ұлттың тiлi мен мәдениетiн басқа бiр ұлттың тiлi мен мәдениетiнен жоғары қою, менсiнбеушiлiк секiлдi жаман қасиеттерден аулақ болған жөн. Себебi бiр ұлтты басқа ұлттан жоғары қою – қазiргi әлемдiк дамудың бағытына қарама-қайшы келедi. Ал жақсы мен жаманның ара-жiгiн ажырататындай қасиеттi бала санасына жастайынан сiңiруiмiз қажет. Белгiлi орыс ғалымы Лев Гумилев өз кезеңiнде кез келген ұлттың күштiлiгi оның санының көптiгiнде емес, өзiнiң артындағы ұрпағына сақтап, қалдыратын және бүкiл әлемге тарататын рухани мәдениетiнде деген болатын. Сол себептi де бiз өзiмiздiң балаларымызды, жастарымызды өзгелердi тыңдау-ға және түсiнуге, басқа ұлттардың тiлi мен дiлiн, салт-дәстүрiн құрметтеуге тәрбиелеуiмiз керек. Онсыз қазiргiдей жаhандану дәуiрiнде ешқандай жетiстiкке жете алмаймыз. Қазақстандық жастар өз елiнiң патриоты болулары керек. Түрлi экстремистiк сипаттағы «көзбояушылықтарға» қарсы тұрар иммунитеттерiн күшейтулерi қажет» («Егемен Қазақстан» газетi. 24.10.2008.).

      Осы айтылған жайларды әңгiмемiзге орай түйiндеп айтсақ, олар этнос мәдениетi деген ұғымға саяды. Әрбiр этнос тарихқа өз даралығымен енген. Дара қасиетiн жойған халық этнос атанудан қалады. Этнос халықтың даралығының, оның еш жерде, ешқашан қайталанбайтындығының белгiсi. Кезiнде қазақ мәдениетiне анықтама бергенде түрлi ұлттық мазмұны социалистiк деушi едiк. Осы идеологиялық қалыпқа бар этностар түскен. Тiптен сол кездегi адамдардың жаңа тарихи қауымдастығы – кеңес халқының негiзiн құрған орыс ұлты да түскен. Тәуелсiздiк дегенiмiздiң өзi – халықтың даралығын, яғни этнос мәдениетiн мойындау. Этнос мәдениетi деген – ауқымды ұғым. Ол – халықтың даралығының тарихын, оның қазiргi замандағы болмысын айқындаушы феномен. Этнос дегенде, оның этникалық табиғаты сөз болады дедiк, бiрақ оны әдет, ғұрып, салт-сана, дәстүр шеңберiнде ғана қарамай, халықтың бүкiл болмысынан iздеу қажет. Айталық, еврей этносы дегенде ойға бiрден не келедi немесе немiс этносы дегенде бiрден не айтпақпыз? Алғашқысы туралы, еврей этносының асқан прагматизмi, екiншi жағдайда ұқыптылық, тәртiптiлiк немiс этносына тән дегенге қарсы дау айту қиын.

      Ал қазақ этносы СКАЧАТЬ