Тожмаҳал. Узбектош Киличбек

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ У аҳмоқ эмас, шўрликнинг қорни оч, шунчаки, нонга яқинроқ бўлишни, яъни бошқалардан кўпроқ нон ейишни хохламоқда: майли, ўзи шуни талаб қилган экан, кўтарақолсин!

      Тўрт йигит саватни бараварига кучаниб кутариб Эзопнинг елкасига қўяди. Эзоп худди жафокаш каби елкасида зилдай сават билан гандираклаб-гандираклаб кета бошлади.

      Ксанф: Ё қудратингдан! Бу Эзоп тушмагур роса тиришқоқ экан-у, бошқаларгаям ибрат бўлади бу харакатчанлиги! Зотан, уни харид қилиб ютибман: ахир у кўтарган нарса бир эшакка юк бўлади-я!

      Ҳамма тарқалади. Чироқ хиралашади.

БАХТ САРИ ЙЎЛБОШЛОВЧИ БИРИНЧИ ПАРДА, ТЎРТИНЧИ КЎРИНИШ

      Талабалар кўпчилик эди, Эзоп уларга нон улашади. (Томошабинларга ҳам) Сават ярмига бўшаб қолади. Улар овқатланиб олишиб, юкларни ортмоқлашадида, яна йўлга тушишди. Кейинроқ яна бир нуқтада тўхташади. Эзоп яна талабаларга нон улашиб чиқади. Энди сават деярли бўшаб қолган эди. Шу боис у энди саватни елкасига қўйиб, елкасидаги хуржунни қисганча ҳамманинг олдига тушиб, йўлбошлаб кета бошлади.

      Биринчи талаба: Анави оёғини қўлига олиб пилдираб кетаётган ким бўлдиа? Ўзимизникиларданми ё бегонами?

      Иккинчи талаба:Ха, ўзи муштдаккина-ю, ақли пишиккина кўринади!

      Учинчи талаба:Мана шунақа муштдаккина одамчалар, зохиран кўримсизгина бўлишса ҳам жуда ақли расо бўлишади! У нон саватини бекорга сўрамади, мана, саватда нон тобора камайиб бормоқда, бизлар бўлсак сафар олдидан ортмоқлаган юкларимизни ҳамон ихраб-сихраб кўтариб кетяпмиз.

      Тўртинчи талаба:Эҳ қул,қанийди шунақаларни дорга тортиб бир хўз ур қилсанг!

БИРИНЧИ ПАРДА, БЕШИНЧИ КЎРИНИШ

      Ксанфнинг уйи. Парда олди. Ксанфнинг ортидан хуржун кўтарган Эзоп келади.

      Ксанф: Эзоп, сен шу ерда, дарвоза олдида туратур, мен кириб аввал хотинимни гапга кўндирай: бўлмаса, кўзи нусхангга тушиши билан бутун сепларини олади-ю, онасиникига жўнаб қолади.

      Эзоп: Начора, хотинингга бошвоғингни бериб қўйган экансан, майли, билганингни қил.

      Ксанф кетади. Парда очилиб Ксанфнинг уйи намоён бўлади. Турли ёзувларга тўла қабртошлар турли томонда сочилиб ётибди. Хотини Клеянинг сочини жориялар тарамоқда. Жория қиз Мели ажралиб туради.

      КЛЕЯ. Сиз қуллар атрофда бўлаётган воқеаларни биз озод аёлларга қараганда яхшироқ биласизлар.

      МЕЛИ. Озод аёллар уйдан чиқишмайди, қайсидир муносабатларда улар бизга қараганда кўпроқ қулликда ҳаёт кечиришади.

      КЛЕЯ. Бу ҳақ гап. (пауза.) Сен озод бўлишни истармидинг?

      МЕЛИ. Йўқ. Менга шу ерда яхши, ҳамма мен билан ҳисоблашади. Сенинг эрингдек машҳур одамнинг қули бўлиш ёмон эмас. Эрингга тегишли бўлганим менинг омадим.

      КЛЕЯ. Бу сенга таскин берадими?

      МЕЛИ. Бу мен учун катта шараф. Ахир у файласуфку, Клея!

      КЛЕЯ. Мен уни камроқ файласуф, кўпроқ эр бўлишини истагандим. Мен шу уйдек ва қолган жориялари қатори унинг мулкининг бир қисмиман, холос.

      МЕЛИ. Эринг Ксанф машҳур.

      КЛЕЯ. У доим фалсафа СКАЧАТЬ