Samet Vurgun. Ali Kafkasyalı

Чтение книги онлайн.

      …

      O gündən titrədi yurdun üstündə

      Cütbaşlı qartalın qanlı bayrağı28.

      Tarixin doğduğu o qara gündə

      Böyük bir ülkənin söndü çırağı.

      …

      O gündən göründü sarı paqonlar29,

      Boşaldı kəndçinin dolu xırmanı.

      …

      Axdı həzin-həzin Kür çayı, Araz.

      Baş əydi qanuna kitab, şəriət,

      …

      Bağlandı qapılar, söndü ocaqlar,

      Qarılar, qocalar yalvardı göyə…

      …

      Yüz il biz ayrıldıq ana dilindən,

      Məktəbin adına dedik” uşkola”.

      Oxucum! Bir daha nəzər yetir sən

      Kəçdiyin o qanlı, o qorxunc yola.

      Samet Vurgun, 1938 yılında yazdığı “Azerbaycan” adlı şiirinde vatanın diliyle kişi özgürlüğünün, gönül özgürlüğünün, göz özgürlüğünün, kalem/yazı/basın özgürlüğünün, söz özgürlüğünün dünyanın en büyük değeri olduğunu vurgular:

      Vurgun, Bolşeviklerin kılıcının önünün ve arkasının kestiği yıllarda düşüncelerini örtülü şekilde sembollerle anlatmaya çalışır. “Bakının Dastanı” adlı büyük poemasının birinci nağmesinde “Bakının Baharı”nı tasvir ederken milletin bekasının vazgeçilmez millî unsurlarını, “Ana toprak”, “Ana Vatan”, “Al Bayrak”, “Beş Köşeli Yıldız” gibi kutsallarını sıralar.

      Çar Rusyası’nın yıkılmasıyla birlikte bağımsızlığını ilân eden ve iki yıl varlığını sürdürebilen Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Kızıl Ordu tarafından yıkılıp yerine Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulduğunda ilk olarak Osmanlı Devleti’nin bayrağı gibi al renkli kumaş üzerine beyaz renkli hilal ve beş köşeli yıldızın yer aldığı bayrak benimsenir (1920-1921). Ne yazık ki bir yıl sonra bu bayrak bertaraf edilip son bağımsızlığa kadar Orak çekiçli muhtelif bayraklar kullanılır.

      Mehmet Âkif, İstiklâl Marşı’nda “O benim milletimin yıldızıdır parlayacak” dediği gibi Vurgun da büyük bir dikkat ve hassasiyetle ana timsalinde gördüğü vatanı Azerbaycan’ın ve halkının talih yıldızı/ülkeri olan ve Al Bayrağın üzerinde yer alan beş köşeli yıldızın daima parlayacağını belirtmektedir.

      1935 yılında yazdığı “Tebriz Gözeli” şiirinde Güney Türklüğüne gözlerinin yaşarmamasını, biraz daha sabretmelerini, bağımsızlık bayrağının bir ilkbaharda Tebriz’in semalarında dalgalanacağını müjdelemiştir. Gerçekten de dediği gibi olmuş, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Tebriz semasına bağımsızlık bayrağı çekilmiştir.

      Polonya’nın Vrotslav şehrinde 1948’de yapılan Dünya Medeniyet Hadimleri Kongresine Azerbaycan adına katılan Samet Vurgun, kongreyle ilgili intibalarını yazdığı makalede şöyle der:

      “Mən konqresdə müstəmləkə ölkələri nümayəndələrinin nitqlərini böyük heyrət ve məraqla dinlədim. Milli-azadlıq və istiklaliyyət olmayan yerdə mədəniyyət və zəka azadlığının olmadığı və ola bilməyəcəyi haqqında onların səmimi etiqadına mən də şərikəm və bu etiqadı alqışlıyıram…” (Vurğun, 2005: V/212)

      “Azərbaycan xalqının yarıdan çoxu bizim yüz addım-lığımızda, xırdaca Araz çayının o tayında yaşayır. İndi İran Azərbaycanının bütün küçə və meydanlarında dar ağaçları qurulduğu, bütün ölkənin zindanlara çəvrildiyi hamıya məlumdur. Köhnə cəlladlar, İran irticasına СКАЧАТЬ