Повестьлар һәм хикәяләр / Повести и рассказы. Мирсай Амир

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ киез эшләпәсенә караганда, аның аркасына күтәрелгән каеш йөгәннәр бәйләме үзенеке түгел икәнлеге бу егет белән бөтенләй таныш булмаган кеше өчен дә сизелерлек иде. Мин, аның Күчәрбай исемле башкорт егете икәнен әүвәлдән үк бик яхшы белгәнгә күрә, хәзерге көндә кемдә булса да ялчылык итүен һәм бу минутта хуҗасының атларын кырга җибәреп кайтып килүен бик тиз аңладым. Ул, үзе әйткән сүзгә үзе уңайсызлангандай, оялып кына безнең белән исәнләште һәм, төркемнән шактый читкә китеп, чирәмгә чүгәләде.

      Сүзнең үзәген үзеннән ычкындырасы килмәгән Ибрай аны да җавапсыз калдырмады:

      – Әйе шул, Күчәрбай энем, – диде, – Ибрай абзыеңның байыйсы килә. Ә менә синең, күрәм, байыйсың килми, сукса тимер өзәрлек чагыңда Таквә Сәхәүне баетып ятасың, алйот.

      Күчәрбай, ник сүз кушканына үкенеп, тавышсыз гына җиргә карады. Ул арада безнең янга тагын берничә кеше килеп, чирәм өстенә сузылыштылар. Килгән берсе, Ибрайның сүзен бүлдереп, бер-ике сүз әйтә дә безнең белән исәнләшә; аннан соң сүз яңадан Ибрайга кайтып кала иде.

      – Аның хикмәте, энекәйләрем, – диде Ибрай, Гаяз тарафыннан китереп куелган сорауга җавап биреп, – ул җирнең яхшылыгында. Юк, яхшылыгында гына түгел, яхшы җирләр күп ул, төп хикмәт шундый яхшы җирләрнең әрәм ятуында. Сөрәсе иде шул җирне дә яшелчә утыртып җибәрәсе иде…

      – Ул җирне күтәрү өчен дүрт ат җигәргә кирәк шул, Ибрай абзасы, – диде берәү, юкны кайгыртасың дигән төсле сузып, өметсез итеп әйтте.

      Тик Ибрай аңа карап кәефсезләнмәде, киресенчә, үзе теләп шулай әйттергән төсле эләктереп алып китте:

      – Дүрт ат нәрсә, дүрт ат пустяк ул, анда менә…

      – Синдә икесе дә юк бит әле аның, берсе дә барлы-юклы…

      – Бүлдермәсәнә, дүрт ат пустяк ул, машина кирәк анда; безнең илдә тракторлар бар бит хәзер, сез күрмәгәч тә бит, мин аларны күргәләгән. Менә егетләргә шуны әйтәсем килә минем, алар бит хөкүмәткә якынрак торган кешеләр, хөкүмәт ни әйтер икән дим шул турыда? Хөкүмәт кайгырта торган эш бит ул!..

      Гаязның техникумда укыган вакытта үзен үзе онытып җибәрә торган гадәте бар иде. Аның ул гадәте берәр авыр мәсьәлә өстендә бик озак баш ватып утырган чакларында күренә торган иде. Андый чакларда, башын ике кулы белән кысып, берсүзсез утыра-утыра да күңеленә килгәнне кычкырып әйтә иде ул. Бүген көтелмәгәндә шул гадәте кабатланды аның.

      – Әйе… әйе… – диде ул, башын ике кулы белән кыскан килеш, берәүгә дә карамыйча, үзалдына үзе сөйләнеп куйды. – Әйе… Ленин әйткәнчә…

      Мин аның бу сүзләренә бернинди дә мәгънә бирергә өлгермәдем, Ибрай читән буендагы ботаклы бүрәнә өстендә утырган җиреннән дәртләнеп сикереп торды:

      – Вәт, әйттем бит мин, рабочий булса, аннан бер эш чыга, дип, и чыкты; бир, энем, кулыңны, мин дә нәкъ әнә шуны әйтәм, бир кулыңны, була болай булса…

      Гаяз алдына килеп баскан Ибрайның үзенә сузылган кулын күреп аптырап калды:

      – Чү, туктале син, Ибрай абый, минем бит бернәрсә дә әйткәнем юк. Нәрсә була, ничек була?

      – Как әйтмәдең, «Ленин» СКАЧАТЬ