“Jou man se wat?”
“My heer Abraham se veewagterskamp, sy nawûm. Waar sy vee en donkies is, sy veewagters. Ons het ’n tent daar. My man en seun oornag daar wanneer hulle hierheen kom. Ek wil hê die seun Yusuf moet my soheentoe …”
“Hy is klaar weg,” het die Amoriet gesê. “Hy is nie meer hier nie, Vrou-van-Abraham. Hou jou lyf stil. Ons gaan jou dra.”
“My skouer,” het sy gehuil.
Maar hulle het haar opgetel en dit was soos om deur reuse gedra te word. ’n Gedagte het deur haar gegaan: Yusuf het Abraham se nawûm by die groot bome van Mamre nog nooit gesien nie. Hy is in Berseba gebore; hierdie plek is vir hom so vreemd soos Nineve twee en sestig jaar tevore vir haar was.
Naby hulle kamp buite die stadsmuur van Hebron het sy so erg gehoes dat hulle haar op die grond laat sit en haar regterarm bokant haar kop gelig het, sodat sy nie haar laaste bietjie asem verloor nie. Die een wat min verstaan het, het haar linkerskouer vasgehou.
Hulle moes haar later weer verder gedra het, want toe sy haar oë weer oopmaak, was dit diep in die nag. Sy was in ’n tent wat sy nie geken het nie, met baie Amoritiese vroue om haar.
En geluide, ’n geskree, ’n gegil. Maar dié was buite in die nag, om die tent en van die stad se kant af. Dit het geklink of meer en meer mense deur die stadspoort van Hebron aangehardloop kom, almal besig om voete te stamp en te skree.
“Wie gaan so tekere?” het sy gevra.
Hulle het haar woorde onverstaanbaar gevind. Haar gekreun, haar uitroepe van pyn, dié het hulle wel begryp. Die paaigeluide wat hulle om haar gemaak het, dié het sy op haar beurt verstaan.
Sy het nog probeer praat, maar die moegheid en pyn het haar oorweldig.
Met die wakker word, ’n hele ruk later, het sy gedink: Ek weet weer hoe dit is om ’n baba te wees. Wat maak dit saak wie jou toedek wanneer jy niks vir jouself kan doen nie? Solank daar net iémand by jou is, solank dit net ’n vrou is wat jou sus totdat jy weer aan die slaap raak.
Jy wil hulle selfs hoor praat. Waar vroue praat, is ’n baie klein kind en ’n baie ou vrou veilig.
HOOFSTUK 4
Vreemd. Die son skuif voorwaarts, tyd rugwaarts. Al na agter skuif die tyd: deur die nag tussen die twintigste en negentiende dag van Lente; terug na die somer toe Isak trapvoete begeer het, terug na die ruiltransaksie voor Isak se geboorte: ’n bok, ’n bul, ’n koei, vyf silwerstukke aan elkeen van die slawe. Omkoopgoed in ruil vir swye.
Rahel, so trots en raseg Aramees soos Eliëser-van-my, soos wat sy haar man noem, het haar opinie oor die taal van die Amoriete. “Beskaafde en onbeskaafde mense praat verskillend, Mevrou. Ek sê vir Eliëser-van-my daar moes ’n skeiding kom, of almal van ons was by hierdie onbeskaafdheid ingesleep. Wat by die toringtempel van Bav-Ilim gebeur het, was goed. Ek sou tien dode gesterf het as my kleinkinders die vloeke wat hierdie mense oor ander uitspreek, moes hoor soos hulle die geblêr van ons vee en die gebulk van Meneer se beeste hoor. Daar is dinge wat vir my nageslag vreemd moet bly. Die towerspreuke van hierdie nasies. Die woorde van hulle hoere wat hulle saam met moedersmelk inkry. Van die eerste sluk biesmelk af. Ons van Aram praat ’n taal met …”
Sy het na die regte woord gesoek en dit gevind. “Die taal van Sirië is ’n goedgesinde taal, Mevrou. Goedgunstig. Eliëser sê ’n mens is soos sy taal. Toe ek hierdie Amoriete die eerste keer met my eie ore hoor praat het, het ek geweet ons is in vir moeilikheid. Groot moeilikheid.”
Hoe reg was jy, my slavin, my suster. Die Amoriete wat hierdie gebied lank voor Abraham se trek – eers uit Ur, toe uit Haran – kom bewoon het, praat anders as my heer Abraham en jou man Eliëser. Die suising van die wind in lang gras, die shhhhh-shhhhh-geruis in alles wat my man in sy ouderwetse Akkadies en jou Eliëser in die Akkadies van Damaskus sê, is nie deel van die Amoriete se verheidense Akkadies nie. Hulle taal is soos die voorkoms van hulle mans en seuns: so hard op die oor soos hulle hande op jou vel. Daar is min selfrespek in hulle praat, maar baie strydlustigheid.
Behalwe by die kind wat ons oor en weer vir mekaar verstaanbaar maak. Abi-Yatum klink asof sy nie van hier is nie.
O, Rahel, was jy maar hier! Verlede nag …
Was jy verlede nag maar hier!
Hoor en sien het verlede nag hier buite die stadsmuur van Kirjat-Arba vergaan. Die jongerige vroue het hulle later na buite gehaas, die nag in. Die kinders wou agterna streep, maar hulle ma’s het hulle teruggejaag: “Salālu, salālu! Loop slaap!’’
Twee vroue met spierwit hare het op die tentvloer bly sit. Ek dink hulle kon my onrustigheid en my vrae oor wat so na aan tent aangaan, later nie meer verduur nie.
Een van hulle het haar bos gekoekte hare naderhand heeltemal deurmekaargekrap, hande-viervoet orent gekom en aan ’n kind gaan skud wat naby haar lê en slaap het. Die kind wou nie opstaan nie. Sy het met die gladde seilbeweging van ’n geitjie onder die ou vrou se hand probeer uitglip, maar ’n klap teen die kop het haar laat regop sit, doodluiters.
Dit was of sy die harde klap net gehoor het. Asof die moeë ou vrou teen ’n muur langs haar geslaan het.
“Sê vir die ummu- šību …” Die ou vrou het aanhoudend en heftig gepraat.
Ek was die oorlas in die nag, Rahel.
Die dogtertjie het op seningrige bene in die lamplig na haar toe aangekom. Hierdie enetjie het perfekte trapvoete, het Sara ’n oomblik lank gedink. Groot, breed en met voetsole wat selde water sien.
Trapvoete.
Isak se woord, sy begerige kleinseuntjiewoord. Hy was pas drie jaar oud, en daar was ’n afgebreekte punt van een van Berseba se duiwelskloudorings in sy voet. Sy het dit probeer uitgrawe: eers met ’n pendoring, toe met ’n mes. Hy het dit uitgekerm van pyn en met wit kneukels aan die klip vasgehou waarop hy gesit het. Uit die hoek van haar oog het sy Ismael sien naderkom. Sy hande was oop agter sy ore en hy het sy vingers bly wikkel. Vermakerig, het sy gedink. Hy tart vir Isak.
Sy het omgeswaai: “Wat, dink jy, doen jy, Ismael?”
“Ek, Mevrou?” Hy was so onskuldig soos ’n lam. “Ek maak grappies met Isak, dat hy nie aan die seer moet dink nie, Mevrou.” Hy het sy linkervoet tussen sy hande vasgegryp en spring-spring soos ’n volstruis met ’n gebreekte been tot voor Isak gehop. “Voel hier, Isak. Voel my voetsool. Die dorings het my ook altyd so seer gesteek, maar een van die dae is jou voetsole net so hard soos myne. Voel hier. Jou voetsole gaan nog soos sandaalsole word.”
Isak het sy handjie uitgesteek en Ismael se voetsool van die groottoon tot die hak en weer tot teen die kleintoontjie bevoel.
Sy was tot in haar verhemelte ontstem. Ek wil nie hê dat my seun aan jou voetsool moet sit en vat nie, wou sy vir Ismael sê. Dit hoort nie so nie. Jy is die seun van ’n slavin. Druk nou weer jou klipharde voetsool so vlak voor Isak se gesig!
“Mens kan oral met sulke voete trap,” het Ismael gegrinnik. “Oral.”
“Ook op goed wat steek, boetie Ismael?” Isak se trane was weg, hy was СКАЧАТЬ