Donkermaan. André P. Brink
Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Donkermaan - André P. Brink страница 9

Название: Donkermaan

Автор: André P. Brink

Издательство: Ingram

Жанр: Контркультура

Серия:

isbn: 9780798158664

isbn:

СКАЧАТЬ ek in die môreskemer wakker word, het ek net verder gegaan van waar ek opgehou het.

      Halfpad deur die môre het Pa opgedaag om my te kom haal. Ewe onbegrypend het die ou tannie in die grys trui, met die breipenne in haar bolla – ’n bloue en ’n groene – haar flets ogies in ons rigting geknipper; en ek het so ’n bohaai opgeskop dat Pa teen wil en dank die boek wat ek aan die lees was, vir my moes uitneem. ’n Kinderuitgawe van die Don Quixote. Ek kon destyds beswaarlik Engels lees en het net hier en daar grond gevat: maar dit was juis die vreemdheid daarvan, die ritmes en golwinge van die taal, wat my betower het. In a certain village of La Mancha, which I do not wish to name, there lived not long ago a hidalgo. “La Mancha”. “Hidalgo”. Liewe Jesus, Josef, Maria en die donkie! Dít was louter towerkuns. Dit het selfs die Bybel laat waar klink. En God het gesê: Laat daar lig wees, en daar was lig. Saam met daardie maer ou hidalgo het ek uitgery oor die vlaktes van La Mancha, net so kaal en dor as die landskap van die Kalahari, net so uitgelewer aan die genade en die woede van God. Die soort leegte wat mens toelaat om jou verbeelding te laat losloop; ’n vryheid bepaal deur die woord, opgetower deur ’n boek. Om te lees en te lees en verder te droom. Dof en loom in my sonnedroom.

      Van toe af was dit my wêreld, en des te meer vandat Riana dood is; en selfs nóg meer in die volslae eensaamheid van hierdie afgelope paar jare vandat ek so onvoorbereid uitgewerp is deur die biblioteek wat al die jare my toevlugsoord teen die rumoer daarbuite was. My biblioteek – álle biblioteke – was ’n uiteindelik asiel, ’n laaste kuil van stilte tussen riet, waar betekenisse hanteerbaar word net omdat hulle jou tot niks verbind nie; en waar illusie die allure van die waarheid kry. Om te lees, te dink, en dan op die woordspore terug te loop tot by hul oorsprong, hetsy eg of verbeel; om jou enigiets te versin; om jou in die verbeelding in te waag. En dan van nuuts af aan te begin lees, ’n hergebore Columbus losgelaat oor eindelose nuwe wêrelde anderkant naamlose seë. Vandag nog, elke keer wanneer ek die Don Quixote oopmaak – elke keer as ek énige boek oopmaak – is dit asof ek soos Herakleitos in ’n nuwe rivier in waad, vol nuwe geheime, nuwe inwydingsrites, nuwe misteries en feeste. Gaan ek nou effens op hol? Maak nie saak nie. Dis hoekom boeke bestaan, my bestemming in hierdie wêreld-sonder-einde waar ek kan voortgaan met die noemspeletjie waarmee oorlede Adam begin het: Dit is ’n meerkat, dit ’n ystervark, dit ’n jong vrou, Tessa. Klein mnemoniese merkies op die papier waardeur ek agterna die sin kan snap wat my die eerste keer ontglip het. (En natuurlik is dit nie noodwendig betroubaar nie, dit is dalk waarom dit gaan. Eenkeer, ’n jaar na Alison, het ek afgekom op ’n stukkie papier – my enigste soewenier aan daardie vreemde middag – waarop ek die kriptiese frasetjie aangestip het: Alison se moesie. Ek sal nooit weet waarna dit verwys het nie; daar was nooit iemand wat my sou kon sê nie. Net die woorde bly oor. Daar is geheime, sê hulle, wat nie bedoel is om te verstaan nie; jy kan hulle net lewe. Maar ek sou so graag wou geweet het. Dalk sou dit die verlossing kon beteken van ’n dag wat nog na al die jare by my spook.)

      En daarom, selfs terwyl ek twee aande gelede nog daar in my vertroude ou leunstoel gesit het, my oë op Tessa wat in die vuur in staar, asof sy ’n boek is waardeur ek blaai, terwyl ek die geur insnuif van die klammigheid wat uit haar ou trui damp, en kyk hoe die ongereelde klein flikkervlammetjies in haar oë weerkaats, het ek in my kop gesit en notas maak om later neer te skryf: “liriese hande”, “donker druiwe-oë”, “trui wat ruik soos ’n nat hond”, “robynrooi afsaksel van die wyn”, “die gespin van onsigbare katte”. Sou dit alles ook eendag vergader word tot die stof van “Alison se moesie”? Onthou tog, onthou. Onthou om later terug te kyk. Onthou hoe dit dan sal lyk, hoe dit sal wees, hoe dit sou gewees het. Ek leef in ’n vloeiende voltooide toekomende tyd, waarin haar teenwoordigheid oplos soos ’n klein onvoltooide blokkie suiker.

      Nou, met die neerskryf, keer ek terug na die vraag: “Hoekom sou jy hier wou bly?”

      En sy sê, soos ek seker kon verwag het: “Omdat ek nêrens anders het nie.”

      “Waar het jy tot nou toe gewoon?”

      “Die laaste maand het ek ’n flat in Kenilworth gedeel. Maar nou’t die meisie by wie ek gebly het, besluit om te trou. Niemand het dit ooit verwag nie, hulle het soos kat en hond baklei, hy’s so mal soos ’n haas. Maar daar het jy dit nou. Margie het net Maandag huis toe gekom en gesê: ‘Ek en Pete is vanmiddag getroud. Hoor hier, ek is jammer, maar jy sal moet uitskuif om vir hom plek te maak.’”

      “Sy kan jou tog nie sommer uitgooi nie.”

      “Ons is vriende, ek kan nie die lewe vir haar nog meer complicated maak as wat dit klaar is nie. Bowendien, hy’t my agter haar rug begin chaff. Dit sal net shit afgee.”

      “Wanneer moet jy uit?”

      “Hy’t vanoggend sy goed oorgebring. As dit moet, kan ek seker nog ’n rukkie aanhang. Maar hoe gouer hoe beter. En anyway …” Sy lig haar glas, kom agter dat dit leeg is, en hou dit weer na my toe uit. “Kan ek nog ’n slukkie kry?”

      “Natuurlik.” Ek maak die bottel leeg. Vra dan: “Jy wou sê … ?”

      “Alles gebeur mos altyd tegelyk. Jy sal dit nie glo nie.” Sy neem ’n sluk, sit die glas neer, vou haar hande om haar voete. En kom dan vorendag met ’n ingewikkelde storie oor ’n verhouding met ’n prokureur, kantore in Claremont, glo twee of drie jaar aangehou, as ek reg verstaan het. Die man het haar oorreed om haar werk by ’n advertensiemaatskappy op te skop om sy firma se sekretaresse te word.

      “Dit was nogal o.k. in die begin. Maar toe begin dit hand-uit ruk. Toe ek my kom kry, begin hy praat van trou. Hy’t my tot ’n knuckleduster van ’n ring gegee en alles, die ene diamante en robyne en goed, te terrible vir woorde. Maar dié klas van ding tel vir Brian. Toe, omtrent ’n maand gelede, met die troudatum al vasgestel, het hy dit afgebreek.”

      “Sommer so?”

      “Ek dink hy’t ’n verskoning gesoek, koue voete gekry, die ou storie. Toe begin hy gal afgaan oor ek glo met ander mans aankarring. Skoon over the top. Die laaste strooi was toe hy my beskuldig dat ek met sy senior partner begin lol.”

      “En dit was nie so nie?”

      “Dis ’n baie chauvinist ding om te sê,” raps sy my, haar wange rooi van verontwaardiging, so lyk dit. “Anyway, daar was ’n hele crazy scene, en in plaas van by my te staan, trek die partner hom toe in sy dop terug, en Brian sê ek moet fokof en ek gooi die ring in sy gesig en die diamant val uit en toe’s dit ook nooit eens ’n diamant nie, en met dié is ek nog uit my job ook uit.”

      “Kan jy hom nie hof toe vat nie?”

      “Hy’s ’n prokureur, for God’s sake. En dalk was dit ook maar die beste vir ons almal. Ek het darem ’n package gekry. Nie juis om oor huis toe te skryf nie, maar darem beter as ’n skop onder die gat.”

      “En nou sit jy op straat?”

      ’n Skouerophaling. “Dis nie doodsake nie. Ek begin Maandag by ’n nuwe plek. Een van die nuwe glossies, Woman. Lyk nogal promising. Ek moet die publicity doen.” ’n Vinnige glimlag. “So jy hoef nie bang te wees ek sal nie die rent betaal nie.” Die naaktheid van haar oë. “Dis over to you. Wil jy my hê, of gooi jy my uit?”

      “Het jy nie familie by wie jy kan gaan bly nie?” Dis nou ’n gryp na strooihalms. En vir wat? Wag ek regtig vir ’n egpaar? Of voel ek bedreig? Deur dié hawelose meisiekind uit die reënnag, topswaar met die verspotte groot trui, haar hare teen haar kop gepleister?

      “Hulle woon in P.E. My ma het daar aangebly na my pa se ongeluk.”

      “Ek dag hy’s vermoor?”

      Sy aarsel СКАЧАТЬ