tok – podłoga z ubitej gliny; klepisko. [przypis edytorski]
45
dym się dobywał (…) przez nieszczelny dach – jest to opis tzw. kurnej chaty. [przypis edytorski]
46
dzieża – drewniane naczynie do rozczyniania mąki. [przypis redakcyjny]
47
ceber – duże naczynie wykonane z drewnianych deszczułek ułożonych pionowo jedna obok drugiej i spiętych razem dookoła obręczami; w dwóch dłuższych, przeciwległych deszczułkach znajdowały się otwory, przez które przekładano drąg, dzięki czemu naczynie mogły nieść dwie osoby; w cebrach noszono najczęściej wodę. [przypis edytorski]
48
żarna – przyrząd do ręcznego mielenia zboża, złożony z dwóch kamieni: dolnego, nieruchomego, często wgłębionego dla pomieszczenia ziarna oraz górnego, ruchomego, służącego do miażdżenia ziarna na mąkę. [przypis edytorski]
49
bodnia – duża drewniana beczka; od jej nazwy pochodzi określenie zawodu osoby zajmującej się wyrobem takich i podobnych naczyń, bednarza. [przypis redakcyjny]
50
zwodnictwo – oszustwo. [przypis edytorski]
51
kosa (daw.) – warkocz. [przypis redakcyjny]
52
kopa – daw. jednostka obrachunkowa, 60 sztuk (5 tuzinów). [przypis edytorski]
53
kolec – tu: kółko; por. kolczuga: pancerz z drobnych, splecionych z sobą kółek. [przypis edytorski]
54
kowany – kuty. [przypis edytorski]
55
kosaciec – irys. [przypis edytorski]
56
doma – w domu. [przypis redakcyjny]
57
niewiastka (daw.) – synowa; nazwę tę tłumaczy się tak, że była to osoba wchodząca do rodziny, o której się nic nie wiedziało. [przypis edytorski]
58
kosa (daw.) – warkocz. [przypis edytorski]
59
usty – dziś popr. forma N. lm: ustami. [przypis edytorski]
60
ruciany wianuszek – wianuszek z ruty, rośliny o drobnych żółtych kwiatach, będącej symbolem panieństwa; ruta – znana jest od starożytności jako zioło lecznicze, służące także w kuchni do nacierania mięs w celu zachowania ich świeżości; daw. wierzono również, że ruta chroni przed złym urokiem. [przypis edytorski]
61
gościniec – podarunek dawany w podzięce za gościnę. [przypis edytorski]
62
potrząsła – dziś popr. potrząsnęła a. potrzęsła. [przypis edytorski]
63
ksiądz (starop.) – książę. [przypis edytorski]
64
żupan – naczelnik żupy, czyli okręgu; odpowiednik kasztelana a. (w Europie Zach.) komesa. [przypis redakcyjny]
smerda (daw.) – sługa książęcy (tu: w randze przełożonego); u Słowian: wolna ludność chłopska popadła w zależność od księcia. [przypis edytorski]
90
łubiany – wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna, służących do wyplatania koszy itp. [przypis edytorski]
