Stara baśń. Józef Ignacy Kraszewski
Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Stara baśń - Józef Ignacy Kraszewski страница 35

Название: Stara baśń

Автор: Józef Ignacy Kraszewski

Издательство: Public Domain

Жанр: Зарубежная классика

Серия:

isbn:

isbn:

СКАЧАТЬ – sam z trzema towarzyszami, we czterech; samopiąt – sam z czterema towarzyszami, w pięciu; samoszóst – sam z pięcioma towarzyszami, w sześciu itd. [przypis edytorski]

95

wyjaśniła się – tu: rozjaśniła się, rozpogodziła. [przypis edytorski]

96

spowolnieć – tu: spokornieć; zachowywać się „po (według) czyjejś woli”. [przypis edytorski]

97

mienić się (starop.) – zmieniać się. [przypis edytorski]

98

że go nie stało (daw.) – że go brakowało. [przypis edytorski]

99

wydać wojnę – wypowiedzieć komuś, wszcząć z kimś wojnę. [przypis edytorski]

100

przeciwić się (daw.) – sprzeciwiać się. [przypis edytorski]

101

że się od nich pochowały – że się przed nimi pochowały. [przypis edytorski]

102

znosić się z kim – zmawiać się. [przypis edytorski]

103

dojeść komuś – dokuczyć; tu: forma 3.os.lp.r.n. dojadło: dokuczyło. [przypis edytorski]

104

bliźniaki – tu: gliniane naczynie złożone z dwóch połączonych ze sobą dzbanów, w którym noszono jedzenie pracującym w polu itp.; dwojaki. [przypis edytorski]

105

Kupała – święto pogańskie ludów słowiańskich, bałtyckich, niektórych germańskich, celtyckich i ugrofińskich, przypadające na najkrótszą noc roku (przesilenie letnie, z 21 na 22 czerwca). Święto ognia, wody, słońca i księżyca, urodzaju, płodności, radości i miłości; jego obchody skupiały całą lokalną społeczność. [przypis edytorski]

106

kolada – święto obchodzone w okolicach Nowego Roku (a właściwie najdłuższej nocy kalendarzowej). [przypis edytorski]

107

się był podniósł – daw. forma czasu zaprzeszłego używana dla mówienia o czynności poprzedzającej inną, również przeszłą. [przypis edytorski]

108

za jeden dzień – dziś: w jeden dzień; w ciągu jednego dnia. [przypis edytorski]

109

frasować się – martwić się. [przypis edytorski]

110

chiżyna (z ukr.) – chata, chałupa. [przypis edytorski]

111

gęśla a. gęśle – ludowy instrument strunowy, smyczkowy. [przypis edytorski]

112

pieje – tu: śpiewa. [przypis edytorski]

113

Chorbate Góry – Karpaty. [przypis edytorski]

114

horodyszcze – miejsce, na którym stał dawniej gród. [przypis edytorski]

115

żalnik (daw.) – cmentarz. [przypis edytorski]

116

poczestny – będący oznaką czci wobec kogoś; godny, naczelny, najważniejszy. [przypis edytorski]

117

sioło – wieś. [przypis edytorski]

118

Wisznu – w hinduizmie bóg przenikający wszystko i wszystko w sobie zawierający, związany ze światłem, ogniem i Słońcem. [przypis edytorski]

119

nie nada (z ros.) – nie wolno (w domyśle: czynić). [przypis edytorski]

120

dysze – dziś popr. forma 3 os. lp: dyszy. [przypis edytorski]

121

pożyć – tu: zmóc, zwalczyć, pokonać. [przypis edytorski]

122

umorzyć – tu zabić; sprawić, żeby ktoś umarł. [przypis edytorski]

123

miesiąc (daw.) – księżyc. [przypis edytorski]

124

coć rzekę – co ci mówię. [przypis edytorski]

125

żmij – tu ogólnie: gad. [przypis edytorski]

126

rozpukł – rozpękł; pękł; por. wyrażenie: śmiać się do rozpuku. [przypis edytorski]

127

wyżenie – wypędzi (na pastwisko). [przypis edytorski]

128

tryzna – stypa; starosłowiański uroczysty obrzęd pogrzebowy obejmujący ucztę, wspomnienie zmarłego oraz urządzone na jego cześć igrzyska. [przypis edytorski]

129

obiata – ofiara składana bogom u daw. Słowian. [przypis edytorski]

130

miasto (daw.) – zamiast. [przypis edytorski]

131

zasiek – tu: rodzaj ogrodzenia z gałęzi, nie łączonych ze sobą, lecz luźno rzuconych. [przypis edytorski]

132

pałka nasiekiwana – pałka drewniana ponacinana tak, aby z jej głowicy sterczały ostre drzazgi. [przypis edytorski]

133

kneziów gród – daw. forma D. lp; dziś: gród knezia. [przypis edytorski]

134

hać – grobla z pni i gałęzi drzew. [przypis edytorski]

135

wnijście (daw.) – wejście. [przypis edytorski]

136

czeladź – służba we dworze. [przypis edytorski]

137

kołpak (z tur.) – wysokie, spiczasto zakończone nakrycie głowy bez daszka, obszywane futrem. [przypis edytorski]

138

oznajmywać – dziś: oznajmiać a. znamionować. [przypis edytorski]

139

uręczyć – dziś: zaręczyć, zapewnić. [przypis edytorski]

140

wystawa – tu: ganek; zadaszona przybudówka przed wejściem. [przypis edytorski]

141

on się (…) sądzi kneziem – uważa się za kniazia. [przypis edytorski]

142

synowiec – syn brata. [przypis edytorski]

143

sadząc – tu: wsadziwszy. [przypis edytorski]

144

pacholę – starsze dziecko (najczęściej chłopiec), którego jeszcze nie można zaliczyć do młodzieży. [przypis edytorski]

145

Turyngia – kraina w środkowej części dzisiejszych Niemiec (obejmująca m. in. Weimar, Jenę, Erfurt i Eisenach); od V w. księstwo plemienia Turyngów, w połowie VI w. podbite przez Franków, schrystianizowane w VIII w., od początku w. IX (ok. 804 r.) jedna z marchii państwa Karola Wielkiego. [przypis edytorski]

146

drużynaСКАЧАТЬ