Krzyżacy, tom pierwszy. Генрик Сенкевич

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      wojna Grzymalitów z Nałęczami – wojna domowa w Wielkopolsce, toczona w latach 1382–1385 między przedstawicielami dwóch rodów możnowładców. Konflikt wynikał z różnych koncepcji obsadzenia tronu polskiego po wygaśnięciu linii Piastów. [przypis edytorski]

      24

      zasie – dziś popr.: zaś. [przypis edytorski]

      25

      kmieć – zamożny chłop, posiadający własne gospodarstwo. [przypis edytorski]

      26

      Jan z Oleśnicy – (zm. 1413), wielkorządca Litwy, starosta krakowski. [przypis edytorski]

      27

      opat – przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym. [przypis edytorski]

      28

      opatrzyłem się – dziś: zaopatrzyłem się. [przypis edytorski]

      29

      podjezdek – koń mniejszej wartości, słaby a. młody. [przypis edytorski]

      30

      pawęż (daw.) – wysoka, czworokątna tarcza z drewna obitego skórą lub blachą. [przypis edytorski]

      31

      Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

      32

      siedziało książę – w dawnej polszczyźnie wyraz ”książę” miał rodzaj nijaki. [przypis edytorski]

      33

      najprzedniejszy (daw.) – najlepszy, najwyższej jakości. [przypis edytorski]

      34

      Burgund – mieszkaniec Burgundii, regionu w centralnej Francji. [przypis edytorski]

      35

      dzieci Beliala – przen. poganie; Belial a. Baal – bożek pogański wspominany w Starym Testamencie. [przypis edytorski]

      36

      Mikołaj z Moskorzowa – dowódca obrony górnego zamku w Wilnie w r. 1390. [przypis edytorski]

      37

      zamkuście nie dali – gdy Krzyżacy zaatakowali Wilno w jesieni 1390, górny zamek obroniła załoga dowodzona przez Mikołaja Moskarzewskiego; w obronie zamku dolnego dowodził i zginął wówczas brat Jagiełły, Korygiełło. [przypis edytorski]

      38

      tedy (daw.) – więc, zatem. [przypis edytorski]

      39

      służały – mający za sobą długą służbę (w domyśle: w wojsku), doświadczony. [przypis edytorski]

      40

      potykać się – walczyć. [przypis edytorski]

      41

      chrobry – dzielny, odważny. [przypis edytorski]

      42

      któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]

      43

      przedziać (daw.) – przeszyć, przebić; por. „nadziać”. [przypis edytorski]

      44

      brzeszczot – ostrze, tu: miecz. [przypis edytorski]

      45

      przymawiać – czynić zarzuty a. wymówki. [przypis edytorski]

      46

      Saraceni – Arabowie, muzułmanie, przen. poganie; w czasie opisywanym w powieści w Hiszpanii trwała rekonkwista, to jest odbijanie ziem zajętych przez Saracenów. Tu ogólnie o poganach. [przypis edytorski]

      47

      sąd boży – w średniowieczu pojedynek sądowy, mający dowieść racji jednej ze stron i uważany za dowód. [przypis edytorski]

      48

      zrok (daw.) – umówione miejsce i czas spotkania. [przypis edytorski]

      49

      Wacław IV Luksemburski (1361–1419) – król niemiecki 1378–1400 i czeski 1378–1419, nazywany tu „rzymskim” przez wzgląd na tradycję Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. [przypis edytorski]

      50

      kasztelan – średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla. [przypis edytorski]

      51

      chrobry – dzielny, odważny. [przypis edytorski]

      52

      zali (daw.) – czy. [przypis edytorski]

      53

      Saraceni – Arabowie, muzułmanie, przen. poganie; w czasie opisywanym w powieści w Hiszpanii trwała rekonkwista, to jest odbijanie ziem zajętych przez Saracenów. Tu ogólnie o poganach. [przypis edytorski]

      54

      każden – dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]

      55

      gdy diabła w katedrze w Płocku na ziem zrzucono, kazał mu ogarek postawić – anegdota dotyczy udziału Jagiełły w misterium СКАЧАТЬ