Makaton w rozwoju osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi. Bogusława Beata Kaczmarek

Чтение книги онлайн.

      Podsumowanie

      Powyższy tekst stanowi próbę ukazania wszechstronności znaków manualnych w procesie wczesnego wspomagania rozwoju. Są one nie tylko narzędziem pracy logopedy, dodatkową modalnością w wyrażaniu znaczeń, ale przede wszystkim przyjaznym sposobem budowania więzi między rodzicami a dzieckiem. Mając do dyspozycji gesty, łatwiej jest towarzyszyć rodzicom w trudnym procesie zmiany nawyków komunikacyjnych czy chociażby w budowaniu nowych, prawidłowych zachowań stwarzających optymalne środowisko komunikacyjne dla dzieci z zakłóceniami w rozwoju. Rodzice otrzymują od terapeuty klucz do aranżowania bardziej efektywnych sytuacji komunikacyjnych, w których dzieci będą miały szansę odnaleźć się nawet bez pełnych umiejętności komunikowania się stosownych do wieku ich rówieśników.

      Warto na koniec przywołać jeszcze raz korzyści z używania gestów. Pierwsze znajdujemy w sferze językowej: poszerza się słownik czynny dzieci, dzięki czemu mogą one inicjować rozmowy na różne tematy, do których bez gestów nie miałyby dostępu. Mogą komunikować o nieobecnych przedmiotach i osobach, nawiązywać do minionych lub przyszłych zdarzeń, a tym samym kształtować umiejętność narracji. Uczenie się znaków manualnych i posługiwanie się nimi to nieustanne ćwiczenie pamięci. Wreszcie dla wielu dzieci używanie gestów jest etapem i ważnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi mowy, zarówno pojedynczych słów, jak i dłuższych wypowiedzi.

      Z punktu widzenia rozwoju całościowego bardziej znaczące jednak wydają się korzyści emocjonalne. Dzięki gestom pomnożeniu ulegają pozytywne, udane i skuteczne dla dziecka interakcje, wyzwalające dobre emocje i wzmacniające więzi z bliskimi. Rodziny zyskują nowe narzędzie budowania wspólnej historii rodzinnej, intymnych relacji opartych na przywoływaniu oznaczonych gestem wspólnych zdarzeń czy przeżyć. Dochodzi do zredukowania i zapobiegania pojawianiu się frustracji u dzieci z powodu bycia nierozumianym.

      Błędem byłoby nie skorzystać z tych możliwości. Nauczanie gestów powinno być jedną ze ścieżek wzmacniania umiejętności komunikacji u wszystkich dzieci o zakłóconym rozwoju, które mają ruchową możliwość wykonania choćby kilku znaków manualnych.

      Bibliografia

      Anthony M.E., Lindert R. (2005), Signing smart with babies and toddlers, New York: St.Martin’s Griffin.

      Burkhart L. (1993), Total augmentative communication in the early childhood classroom, Eldersburg, MD: Linda J. Burkhart.

      Goodwyn S.W., Acredolo L.P., Brown C.A. (2000), Impact of symbolic gesturing on early language development, “Journal of Nonverbal Behavior”, 24, 81–103.

      Grochowalska M. (2002), Gestykulacja i mowa. O niewerbalnym komunikowaniu się dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków: Wyd. Nauk. AP.

      Kielin J. (2002), Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego, Gdańsk: GWP.

      Kościelska M. (1988), Trudne macierzyństwo, Warszawa: WSiP.

      Millar D.C., Light J.C., Schlosser R.W. (2006), The impact of augmentative and alternative communication intervention on the speech production of individuals with developmental disabilities: A research review, “Journal of Speech, Language and Hearing Research”, 49, 248–264.

      Mirenda P., Iacono T. (2009), Autism spectrum disorder and AAC, Baltimore – London – Sydney: Paul Brookes Publishing.

      Nygard L. (1998), Duński słownik gestów, Kraków (materiały do użytku wewnętrznego na terenie Szkoły Podstawowej Specjalnej nr 150, tłum. i oprac. A. Olasińska, P. Szczawiński).

      Romski M.A., Sevcik R. (2005), Augmentative communication and early intervention: Myths and realities, “Infants and Young Children”, 18, 3.

      Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 4 kwietnia 2005 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, Dz. U. Nr 68, poz. 587.

      Skórczyńska M. (2006), Współczesne tendencje we wczesnej interwencji u dzieci zagrożonych niepełnosprawnością lub niepełnosprawnych, Kraków: Impuls.

      Smyczek A. (2005), Dzieci niemówiące bliżej książki – czytanie uczestniczące [w:] A. Pilch, E. Przebinda (red.), Gestem – obrazem – słowem. Materiały z III Krajowej Konferencji „Wspomagające i alternatywne sposoby porozumiewania się w Krakowie”, Kraków: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.

      Smyczek A. (2006), Zastosowanie wspomagających i alternatywnych metod komunikacji w terapii małych dzieci zagrożonych poważnymi zaburzeniami w porozumiewaniu się. [w:] J. Błeszyński (red.), Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Kraków: Impuls.

      Smyczek A. (2009), Rozwijanie zabawy z użyciem znaków u małych dzieci z zaburzeniami w komunikowaniu się, cz. I, Biuletyn Stowarzyszenia „Mówić bez Słów”, 2.

      Smyczek A. (2010), Rozwijanie zabawy z użyciem znaków u małych dzieci z zaburzeniami w komunikowaniu się, cz. II, Biuletyn Stowarzyszenia „Mówić bez Słów”, 1.

      Schlosser R.W., Wendt O. (2008), Effects of augmentative and alternative communication intervention on speech production in children with autism: A systematic review, “American Journal of Speech-Language Pathology”, 17, 212–230.

      Tetzchner S. von, Martinsen H. (2002), Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Warszawa: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.

      Tomasello M. (2002), Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, Warszawa: PIW.

      Witak-Światłowicz L. (2006), Wczesne komunikowanie się dziecka. Narodziny miłości [w:] B. Cytowska, B. Winczura (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, Kraków: Impuls.

      Zalewska M. (1998), Dziecko w autoportrecie z zamalowana twarzą, Warszawa: Jacek Santorski & Co.

      Wykorzystanie gestów systemu Makaton we wspomaganiu komunikacji i rozwoju mowy dzieci niemówiących27

      Jolanta Kazanowska

      W chwili poczęcia uruchomiony zostaje plan ontogenetyczny, dotyczący wszystkich sfer naszego rozwoju. Taki plan istnieje dla rozwoju nie tylko ruchowego, także dla mowy. Każde dziecko na świecie uczy się języka, pokonując kolejne etapy jego rozwoju, tak jak etapy rozwoju motorycznego. Dojrzewający mózg tworzy powiązania różnych ośrodków odpowiedzialnych za poszczególne funkcje językowe. Już w końcu XIX wieku Paul Broca i Carl Wernicke odkryli pierwsze struktury mózgu odpowiedzialne za mowę (Walsh 2000, s. 25 i 27). Do dzisiaj wielu naukowców prowadzi badania dotyczące powiązania różnych obszarów mózgu z funkcjami mowy. W latach 50. ubiegłego wieku Noam Chomsky stwierdził, że wszystkie języki świata mają taką samą strukturę podstawową, co według niego dowodzi, iż mowa jest wrodzoną cechą ludzkiego umysłu (Grabias 2003). Mowa28 jest nie tylko wrodzoną, ale także najdoskonalszą cechą ludzkiego umysłu oraz najlepszym narzędziem komunikacji, choć jednocześnie najbardziej podatnym na zakłócenia i destrukcję.

СКАЧАТЬ