Надбярэзінцы. Фларыян Чарнышэвіч

Чтение книги онлайн.

      – Калі каго выкідаць будуць, валіце ўсё на мяне, бо гэта я ўсіх узбаламуціў, – гукнуў Косцік.

      – І на мяне, бо я таксама падбухторваў, – дадаў Стах.

      – І на мяне, – далучыўся да вінаватых Закрэўскі.

      Пасядзелі так паўгадзіны і разам пайшлі да школы.

      Стаяла адліга. Неба зацягнула цёмнымі дажджавымі хмарамі, раз-пораз валіў ліпкі снег і церусіў дробны дожджык. Стары снег можна было ляпіць, як размяшаную гліну. Адусюль даносіліся галасы дзятвы, што гуляла ў снежкі. У школьным двары ўсё віравала ад групак разгарачаных вучняў.

      Іншым разам палякі далучыліся б да гульні, але цяпер іх мучыла трывога: ці не давядзецца адказаць за непаслушэнства? І яны не затрымліваючыся пайшлі ў клас.

      Там на адным радзе лаваў групкамі сядзелі рускія дзяўчаты, на другім – вучні-габрэі. Рускіх хлопцаў можна было пералічыць на пальцах.

      Палякі таксама селі групкамі на пустыя лавы і пачалі чакаць.

      Хутка ўвайшоў настаўнік, паведаміў, што бяседа пачнецца праз гадзіну, калі прыйдуць поп і фельчар, і наказаў усім прысутным хлопцам бегчы на двор да іншых гуляць у снежкі.

      Габрэі, баючыся, што рускія будуць іх чапляць, хацелі былі застацца.

      – Гаспадзін учыцель, – сказаў Барух Салавейчык, найстарэйшы між імі і па веку, і па класе, – мы ў снежкі ніколі не гуляем. Навошта нам гэтае зімовае паскудства? Мы лепей тут, на лаўках, фельчара ціха пачакаем.

      – Хочаце тут у такую цяплынь лайдачыць і паветра брудзіць?! – закрычаў настаўнік. – Гульні на свежым паветры карысныя для здароўя! А ну ўсе, апроч дзяўчат, неадкладна на двор вымеліся! Каму сказаў!

      Палякі і габрэі выйшлі з будынка.

      – Гэта на нас ён злуецца, – шапнуў Стах Косціку. – Бачыў, як ён на нас вачыма лыпаў?

      – Заўважыў, ага. Нічога, Казік сказаў, калі што, то ён ведае, дзе спраўку выдабыць.

      Убачыўшы на двары габрэяў, руская дзятва ўсчала радасны крык:

      – Жыды ідуць, жыды! Пуляйце ў іх давайце! Так пуляйце, каб з іх кароста абсыпалася!

      – Не з адных жыдоў гэты натоўп, – сказаў настаўнік, які, выгнаўшы ўсіх з класа, накінуў на плечы палітон і выйшаў таксама. – Ціха!

      Суцішыўшы крыкі, ён выйшаў у цэнтр двара і загадаў:

      – Станавіцеся так: па гэтым баку, – паказаў ён левай рукой, – праваслаўныя, а па тым, за сорак крокаў, – католікі, жыды і татары. Роўнымі радамі стаць, выконвайце.

      Такі падзел быў ушчэнт несправядлівы, бо рускіх хлопцаў было больш за семдзесят, а ўсіх астатніх разам узятых не набіралася і сарака.

      – Перамогуць нас, зваляць, што ўжо тут, – сказаў нехта баязлівы сярод палякаў.

      – Зваляць і зваляць. Але трымайцеся, хлопцы, цвёрда і пуляйце моцна, каб запомнілі нашы кулі, – адгукнуўся Косцік. – Калі габрэйчыкі з намі будуць, то, можа, і паб’ем кацапаў. Ставайце, хлопцы!

      Яны разышліся ў ланцуг, як і рускія насупраць. Побач стала чацвёра татарскіх хлопцаў. Але СКАЧАТЬ