.

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Şahap ahşam hurcununda üç gesek etmek de bulan üyüne kaytğan. “Şaharnı içinde yürümege betim kalmadı. Meni yimik butu-kolu sav, oyu salamat adamğa bu kasbu da yaraşmay eken, men onu bildim” dep oylay va özünü pikrusun uzatıp: “Bizin ata-babalarıbızdan galğan sözler gertiken. Ullular aytıp men eşitgenmen: şu karşıdağı tavnu lap başında Murad Babay degen bir kart tamaza bar. Har kim yüreğindegi muradı bulan şo Babaynı üstüne barsa, Murad Babay barğan adamnı muradın bitdirip yibere dey. Bu geçe men parahatlanayım, tang bulan turup şo tavğa örlenermen”.

      Şahap erten tez turğan. Muradına yetmek uçun biyik tavğa bağıp ongarılğan. Hıylı mezgil getgen song, munu başında bir tamaşa hıyallar oynağan: “Ya, men çi Murad Babaynı üstüne baraman. Ondan ne tileyim eken?” Onu oyu bu yerde bölüne va artı bulan ağa: “Abzarımnı yartısı tolup semiz koylar, yartısında tuvar, üyümde de halal süt emgen kız, beşigi, beşiginde “ingı- inga” dep yılayğan ulan. Vassalam”.

      Şahapnı oylarını tağımların tavnu betinde haparsızdan çığıp gelegen börü üze. Börü soray: “Adam yoldaş, hayır bolsun. Allah buyursa, Yolung gaysılaydır?”

      Adam, yani Şahap: “Şo tavnu töbesine çığaman, Murad Babayğa baraman, Babayğa özümnü muradımnı tile-me”.

      Adam yoldaş, dey börü,

      – Meni bir muradım bar, yangı kozlağanman, inimde balalarım, olanı taşlap getmege bolmayman. Bu kıyınlı halımnı aytıp meni muradımnı da bildir dağı. Kursağım tok, gözüm aç, günden-gün azaman. Mağa da bir sebep sorap gel dağı.

      Şahap razi de bolup, yolğa tüşe. Yol uzak. Şahap arıptalıp bir terekni tübünde oltura, yal ala. Tübünde Şahap olturğan terekni bir butağı kurup kalğan, onu yaprakları sarğayğan.

      Amalsız Terek ömüründe özünü tübüne gelip olturğan birinçi insannı görgende soray: “İnsan yuvuğum, Allah buyursa, kaysılaydır yolung?” Şahap özünü saparını muradın bildire va amalsız terekden muradın soray. Terek ayta: “Bir butağım kurup bitgen, kalğanları da kurumağa tura. Yapraklarım yangıdan yaşnap, butaklarım ösegen küy gerek edi. Ne bola meni muradımnı da Murad Babayğa yetişdirseng”.

      Şahap amalsız terekge söz de berip gete. Barağan yol üstünde tav aradan ağağan bulğançık özenge karşılaşa. Şahap suv yağada olturup, hurcunundan katğan etmeklerin çığarıp suvğa mandıra va aşay. Bu arada bir balık suvdan başın çığarıp, Şahapğa garay. Şahap yahşı es etip karasa, balıknı bir gözü sokur.

      Balık da, terekni yimik, Şahapdan muradın Murad Babayğa yetişdirip, sebebin soramaknı tiley.

      “Bir gözüm sav, göremen; birisi gözümnü tor basğan, dey balık. Heç zatnı görüp bolmayman, çetimlik ete üzmege, uzak yol etip ullu dengizlege çıkma kastlıman. Murad Babaydan sora dağı, sebep bolmasmı eken?” Şahap balıkdan ayrılıp hıylı yurügen song, tavnu başına çığa. Ol bir ullu taşnı üstüne de minip, Murad Babaynı atın aytıp gıçıra-gıçıra.

      Tavlanı, taşlanı arasından çığıp aksakallı bir gart gele. Ol Murad Babay. Şahap ikram etip, oğar salam bere. Ba-bay Şahapdan muradın soray. Şahap Babayğa ne murat bulan çıkğanlığın bildire va sanap-sanap: “Abzarım tolup koy, tuvar, katınım, o da ulan tapsın”,– dep muratların aytıp yibere. Murad Babay: “Seni muratlarıngnı kabul etdim, hali endi üyünge kayt, sen kaytğınça sen aytağan zatlar barı da bolur”, dey.

      Şahap Babayğa börünü, terekni, balıknı muratların bildirgende, Babay harisini sebebin aytıp bere: “Balıkğa aytarsan: onu gözünde tırnak çakı yakut taş bar, şo taşnı çığartsa, gözü sav bolacak, çığartmasa, sav gözüne de korkunç bar.

      Terekge aytarsan: bir zamanda birevler o terekni tübüne gümüş bulan altın yaşırtğanlar, ol adamlar dünyadan getgen. Terekni tamurları barıp şo haznağa tiygendir. Şo sayalı dağı işlep bolmaydır. Şo haznanı çığartsa, terekni butaklarına ösmek bar, çığartmasa gurumak.

      Börüge aytarsan: haygev adamnı etin aşasa, gözünü suturluğu da tayacak, özü de semirecek”.

      Şahap Murad Babayğa savbol da etip, tavdan tüpge bağıp yorta. Suv yağağa yetişgende, balık mundan soray: “Ne yahşılık geltirding?” Şahap balıkğa Murad Babaynı sözlerin ayta. Balık Şahapdan tiley, yalbara. Amma Şahap “alğasayman” dep, balıknı gözündegi yakutnu çığarıp almaylı gete.

      Balıkdan bulay ayrılıp, artda Şahap terekge yoluğa. Terek de Şahapğa yalbarıp tiley, haznanı gazıp çığar dep, tek Şahap gulak asma da süymey, alğasap savbollaşıp, yolun tüpge bağıp uzata.

      Börüge yetişe. Börü soray: “Adam yoldaş, Murad Babaydan ne yahşılıklar alıp gelding?” Şahap: “Köp yahşılıklar geltirdim, Murad Babay meni muratlarıma yetdirdi: abzarım tolup koy bulan tuvar, üyümde de çeçek yimik katınım, beşigi, beşiginde “inga-inga” dep yılayğan ulan…

      Seni dertinge darman dey busang, Murad Babay bulay dey: Haygev adamnı etin aşasın, gözünü suturluğu da tayacak, özü de semirecek”.

      Börü ayta: “Adam yoldaş, sav bolğur, bu habarnı alıp gelgen sayalı. Sağa men ne yahşılık etegenimni bilmeymen: geç de bolğan, şahar da yırak, geçe bizde konup get, baryoğumnu berip seni konak eteyim”.

      – Zamanım yog, dey Şahap,

      – Alğasayman, gapu açılıp, tuvarım-goyum oramğa yayılıp galmağa yaray?Gatın tuvar-goyğa garasınmı, beşikdegi yaşğa garasınmı? Men alğasayğanımdan balıgnı gözünden tırnag çagı yakutnu çığarıp almadım, terekni tübündegi altın bulan gümüş haznanı goyup baraman.

      Börü Şahapdan yakut bulan altınnı habarın aytıp get dağı dep tiley. Şahap börüge terekni va balıknı muratların Murad Babayğa alıp barğanın, o bergen cavaplanı, artda gaytıv yolda balıkva terek bulan yolugğan küylerin ayta.

      Börü Şahapnı lakırına tınglap-tınglap, bulay naticağa gele: “Men neçagı izlesem de, senden artıg haygevnü tapmasman”, dep, börü sözünü ahırına yerli de çıdamay, Şahapnı butların çumarlap tübüne sala.

      Amanhor yomagnı şulay bitdirgen. Tınglağanlar yomagnı uzatğannı süye. Gertige gıyışmasa, yomag uzag yaşamay, yomagnı gerti yanı tınglavçulanı oylarında artı uzatılıp aytılacağı belgili.

      Amarhor gul-garavaşğa bu habarlanı aytmaglıg bulan olağa: “Siz hali de anglap bitmeysiz, Tatarhannı barı zulmularına çıdap turasız, ne gıyınlıglar etip goysa da, siz oğar söz gaytarmaysız: itlerine talatsa da, yatdırıp argalarığızğa yorme ursa da, siz göterip turasız. Tatarhan busa barğan sayın başığızğa mine, sizin haygevlege hisap etip, gıyınığıznı aşay. Namus gerek Tatarhan yimik zulmuçunu dünyadan yog etmege. Tatarhan sizden hakıllımı? Ha-kıllı busa terekdegi guş uyalanı buzdurup, yımırtğaların sındırtamedi?! Bu işge sabançılanı tabun-tabun etip sala. Dağı bolmasa yaramay dey busa eki adam taman tügülmü?! Yog, olay tügül. Tatarhannı hagılı bulay işley: “Men vilayatnı hanı bolğan song, yerdegi adamlağa çı neçik de, havadağı guşlağa da meni hukmum yetmege gerek”, dep aytmağa süye.

      Amanhor СКАЧАТЬ