Мавлоно. Ўндер Меҳмет
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Мавлоно - Ўндер Меҳмет страница 9
Бир йилдан сўнг мозори узра усти ғиштли оддийгина мақбара барпо этилди. Салжуқий вазирларидан Муиниддин Сулаймон Парвона Мавлонога Баҳо Валаднинг оддий мақбараси узра улкан бир мақбара ва юксак қубба тиклатмоқчи эканлигини маълум қилади. Унинг ушбу истагини эшитган Мавлоно шундай савол беради:
– Шу коинотни қучган кўк қуббасидан янада яхшисини, янада буюгини барпо эта оласизми?
– Йўқ.
– У ҳолда янгисини қуришга заҳмат чекманг.
Ўрни келганда шуни ҳам айтиб ўтайлик, Мавлононинг вафотидан сўнг анча вақт ўтиб, Қонуний Султон Сулаймон даврида унинг даҳмаси устидаги катта тахта қопламали сандиқ Отасининг даҳмаси устига кўчирилади. Мавлононинг даҳмаси устига эса нисбатан кичикроқ мармар ва усти пўшидали алоҳида тахта сандиқ ўрнатилади. Зиёратчилар томонидан “Ўғлининг илмига, буюклигига ҳурматан отасининг сандиқи таъзимдадир” дея афсоналаштирилган тахта қоплама сандиқ аслида Мавлонога тегишлидир.
Баҳо Валад бақо уйига кўчиб, ортда ўзидан янада порлоқ бир юлдуз қолдирганди: Мавлоно Жалолиддин… Қутб юлдузи каби нур таратгувчи ушбу илм ва урфон жавҳарининг ёнида кейинчалик чиққан неча юлдузлар хира тортажак…
Энди асл юлдуз, ошиқ кўнгиллар Султони ҳақидаги ҳикоямизни бошлайлик.
II БЎЛИМ
МАВЛОНО ЖАЛОЛИДДИН
Олимлар Султони Баҳоуддин Валад ўзидан ворис қилиб қолдирган суюкли ўғли Мавлоно Жалолиддиннинг туғилган санаси борасида бир қанча тадқиқотчилар тер тўкканлар. Тарихчи олимлардан Виллай Дурант (Willy Durant) Мавлононинг туғилган санасини 1201 йил, Морис Барес (Maurice Barres) эса 1203 йил дея талқин этади. XIV аср мавлавий олим Афлокий Аҳмад Даданинг “Маноқиб ул-орифин” асарида Мавлоно 604 йил Раби ул-аввал ойининг 6-куни (1207 йил 30 сентябрда) туғилгани қайд этилади.
Сўнгги йилларда бу мавзуда кенг тадқиқот олиб борган олимлар Мавлононинг 1207 йилдан анча олдин туғилганини айтишади. Яъни Мавлоно ўзининг “Фиҳи мо фиҳи” (Нимаики Ундадир, Ундандир) асарида Самарқанднинг хоразмшоҳлар томонидан қуршаб олинишига тўхталаркан: “Самарқандда эдик, Хоразмшоҳ Самарқандни муҳосара қилиб, аскар тортиб курашмоқда эди”, деган фикрни айтади.
Қайд этилган тарихий воқелик 1207 йилда содир бўлгани эътиборга олинса, Мавлоно бу пайтда хотираларини унутмайдиган ёшда, яъни 7–8 ёшларда бўлган дейиш мумкин. Шу сабабли унинг туғилган санасини 1200 йиллар дея қайд этмоқ ҳақиқатга яқин ҳисобланади. Демак, Мавлоно отаси билан Балхдан кўчган пайтда жуда ёш бола эмас, балки ўспиринлик чоғига етган йигитча, Қўнё тупроқларига қадам босганида эса 28 ёшларда бўлган.
Хуллас, Мавлоно отаси Баҳоуддин Валад мерос қолдирган курсини эгаллаганда барчанинг ҳурмат ва ишончини қозонган ёш, бироқ етук олим бўлиб етишган эди.
Жалолиддиннинг СКАЧАТЬ