Шамс илоҳийни, билимни, ҳатто мингларча йил таҳсил олинса-да, ўрганиб бўлмаслигини, ҳеч бир билимнинг Оллоҳ вуслати қўлга киритилган файзга тенг бўла олмаслигини сўйлар, бу ҳикмат ва ҳақиқат манбаини кўнгилдан, яъни шубҳа ва гумонлардан холи соф кўнгиллардан излар эди. Дердики:
– Ҳамма нарса инсонга фидодир, инсон эса ўзига, ўз ҳақиқатига фидо… Оллоҳ кўкларни ва аршни эмас, башарни улуғлаганидан хабар беради. Аршга борсанг ҳам, унинг устига чиқсанг ҳам фойда йўқ… Шунингдек, етти қават ер остини кечиб ўтсанг ҳам бефойдадир. Кўнгилга кирмоқ, кўнгил соҳибига ёр бўлмоқ лозим. Барча пайғамбарларнинг аъмоли кўнгилдир. Ва инсон ўзини билгачгина, ҳамма нарсани билгай.
Шамсга кўра қуллик – кўнгил қуллигидир. Хизмат – кўнгил хизматидир. Бу эса инсоннинг Тангрида ғарқ бўлишидир. Шариат эса бу ғарқ бўлишнинг тамал тошидир. Бошқа йўл йўқ. “Бир лаҳза ўйга толмоқ, муроқаба15га бормоқ, кўнгилга эгилмоқ олтмиш йиллик ибодатдан хайрлидир” ҳадисидаги ўйга толмоқдан мақсад ҳам содиқ дарвешнинг кўнгил ҳузуридир. Ҳаққа қайтиш Ҳаққа таслим бўлишдир.
Шамс мудом ҳақиқат аҳли, кўнгил соҳибини излаб, олис йўллар кезмоқда, турли ўлкалардаги хонақоҳ, карвонсаройлардан қўним топмоқда эди. Баъзи мамлакатларда, ҳатто маълум бир муддат туриб қолган пайтлари ҳам бўларди. Бироқ бундай дамларда кўпинча муридлар уни тезда таниб қолиб, атрофини ўраб олишарди. Шунда у бу ерларда туриб қолиш таҳликали эканини англаб, тезда бошқа мамлакатга кўчиб ўтарди. Кўпинча Шомга борарди. Шомда бир хонақоҳга тушиб, ҳужрасини қулфлаб олар, сўнг эса бир неча кун давомида ёлғиз қолиб, ҳеч кимни ичкарига киритмас, биров билан кўришмасди. Доимо риёзат чекар, бир кулча нон, бир қумғон сув билан кун кечирарди. Шомда экан, бир оҳакчи дўконига борган эди. Оҳакчи эски муштарийсини дарҳол таниб қолиб, унга бир оз суюқ ёвғон билан иссиқ кулча нон тутади. Шамс ўзини таниб қолишганини пайқаб, косани ерга қўяди ва қўлларини ювиш баҳонасида дўкондан чиқиб, шу куниёқ Шомни тарк этади. Яна бир гал Арзирум16да жойлашиб, мактабда дарс бера бошлайди. Бироқ қисқа бир вақтдан сўнг халқ уни таниб, атрофини қуршаб олади. Кўп ўтмай, у бу ердан ҳам жўнаб кетади.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
1
Маҳшар – қиёмат куни барча тўпланадиган майдон маъносида.
СКАЧАТЬ
15
16