Чернобиль таваллоси. Светлана Алексиевич

Чтение книги онлайн.

      ─ Баҳорда қутурган тулки чопқиллаб юрарди, тулкининг қутургани жуда ёқимтой бўлади. Фақат сувга қарай олмайди. Ҳовлига бир челак сув қўй – қўрқмасанг ҳам бўлади! Кетади.

      ─ Келишади… Биз ҳақимизда фильм олишади, лекин уларни ҳеч қачон кўрмаймиз. Бизда телевизор ҳам, электр ҳам йўқ. Фақат деразадан қараймиз. Ва, албатта, тавалло қиламиз. Аввал Худонинг ўрнига коммунистлар бор эди, энди фақат Худо қолди.

      ─ Биз – хизмат қилиб қўйган одамлармиз. Мен партизанман, бир йил партизанликда бўлганман. Бизникилар немисларни улоқтирганда, жанггоҳга тушдим. Рейхстагга ўз фамилиямни ёзганман: Артюшенко. Ҳарбий кийимни ечдим-у, коммунизм қуришга тушиб кетдим. Қани ўша коммунизм?

      ─ Шу ерда, бизда коммунизм. Яшаяпмиз – биродарлар, ака-сингиллар.

      ─ Уруш бошлангандаёқ, ўша йили ўрмонда на қўзиқорин, на мева бўлди. Ишонасизми? Замин фалокатни сезгандай эди… Қирқ биринчи йил… Вой, эсимда! Мен урушни унутмадим. Бизнинг асирларни олиб келишибди, ким ўзининг эрини таниса, олиб кетиши мумкин, деган миш-миш тарқалди. Хотинлар дарров қўзғалиб, етиб боришди! Кечқурун кимдир ўзиникини, кимдир қутқариш учун бегонани олиб келди. Битта аблаҳ ҳам топилди… Биттаси бор эди, ҳамма қатори, оилали, иккита боласи билан яшарди. Комендатурага бориб, бизникилар украиналикларни ҳам олиб кетганини айтибди. Васько, Сашко… Эртасига немислар мотоциклларда етиб келишди… Илтижо қилдик, тиз чўкдик… Улар эса йигитларни қишлоқдан олиб чиқишди ва автоматда отиб ташлашди. Тўққизта одам. Ёш-ёш ўктам йигитлар! Васько, Сашко…

      ─ Фақат уруш бўлмасин. Урушдан жуда қўрқаман!

      ─ Бошлиқлар келади, бақиради-чақиради, биз кар ва гунгмиз. Ҳаммасини кўрдик, чидадик…

      ─ Мен ҳам ўз ҳикоямни айтай… Ўзимникилар ҳақида ўйлайман, ўйлайвераман… Қабр устида… Кимдир овоз чиқариб, жарангдор гапиради, кимдир сассизгина ўтиради. Бошқалар гоҳида: “Сариқ саҳро, очил, сариқ қум. Очила қол, қаро тун”, дейди. Ўрмондан кутиш мумкин, аммо қумдан биров чиқиб келмайди. Мен эса ёлвораман: “Иван… Иван, энди қандай яшай?” У эса менга жавоб бермайди, яхши гап ҳам, ёмон гап ҳам айтмайди.

      ─ Мен эса… Мен ҳеч кимдан қўрқмайман: на ўликдан, на ҳайвонлардан, ҳеч кимдан. Шаҳардан ўғлим келади ва: “Нега ўзинг ўтирибсан? Биров бўғиб, ўлдириб кетмасин!” деб койийди. Мени ўлдириб, нимамни олади? Фақат бошим тагидаги ёстиғим бор, холос… Одмигина уйда бор матоҳим – ёстиқлар. Агар босқинчи кирса, у ахир деразадан бошини тиқади, мен болта билан кесиб отаман. Ўзимизнинг усулда, секеркачасига…10 Эҳтимол, Худо йўқдир, бироқ у ерда, юксакликда бошқа кимдир бор… Ва мен яшаяпман.

      ─ Қишда бир чол ҳовлига сўйилган бузоқни осиб қўйганди. Чет элликларни олиб келиб қолишди. “Бобой, нима қилдинг, бу шафқатсизлик нечун?” деб сўрашса, у: “Э, ҳа-а, радиацияни ҳайдаяпман!” дермиш.

      ─ Бўлган воқеа… Одамлар сўзлаб беришганди… Эр ўлган хотинини кўмган, қўлида кичкина болачаси СКАЧАТЬ