1985. Энтони Бёрджесс

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ ақлни ишлатишни назарда тутади. 1984 йилда яшаш балки хавфлидир, аммо зерикмайсан.

      Аҳолининг саксон беш фоизи ҳисобланган проллар билан боғлиқ вазиятни олайлик. Уруш кетмоқда, бироқ чақирув йўқ. Ташланаётган бомбалар – ҳукумат томонидан аҳолига уруш бўлаётганлиги ҳақида эслатиб туриш учун. Истеъмол товарларининг етишмаслиги уруш даври учун одатий ҳол. Аммо пиво литрлаб сотиладиган қаҳвахоналар, кинотеатрлар, давлат лотереяси, оммабоп журналистика ва ҳатто порнография (Ҳақиқат вазирлиги томонидан “порносек” номи остида ишлаб чиқарилган) бор. Пул етарли, ишсизлик, мустабид қонунлар йўқ. Умуман, қонун деган нарсанинг ўзи йўқ. Бутун аҳоли, проллар ва партиячилар тенгликда, демократик жамиятда бўлгани каби жиноят ва зўравонликлардан холи. Кечалари кўчада бехавотир юриш мумкин. Сизни ҳеч ким тўхтатмайди. Лос-Анжелес услубидаги полиция машиналарини истисно қилмаганда, инфляциядан ташвишланишга сабаб йўқ. Ирқий камситиш сингари давримизга хос бўлган муаммолар йўқ. Голдстейн бизга айтганидек: “Энг олди қаторларда яҳудийни ҳам, қора танлини ҳам, Лотин Америкаси фуқаросини ҳам, ҳақиқий ҳиндуни ҳам учратиш мумкин”. Аҳмоқ сиёсатчилар, бемаъни яширин ўйинлар йўқ, ҳеч ким вақтини беҳуда сиёсий дебатларга сарфламайди. Ҳукумат бошқаруви самарали ва барқарор. Ҳатто, ҳаётда жинсий алоқа ва оилавий ришталар таъсирида пайдо бўлган уқубатларни бартараф этиш чоралари кўрилган. Тизим ҳамма ерда бирдек қабул қилинганлиги ҳайратланишга арзийди. Уинстон Смитнинг гўё 2+2=4 эканлигини эркин айта олиш йўлидаги эътиқоди туфайли, ундан ташқари барча оёқда қадам босмайдилар – яъни жамоанинг силлиқ бадани чипқон, яра ва йирингга тўла. Уни хира пашшани ўлдирган каби эзғилаб ташламаслик, бу телбаликдан халос этиш давлатнинг мурувватлилигидан далолатдир.

      Иккинчи жаҳон уруши йилларида Оруэлл на Гитлерни ва на Гитлер социализмининг турли кўринишларини ёвузлик тимсоли ёки зарарли касаллик деб баҳоламаслик кераклиги тўғрисида ёзишга ўзида жасорат топди. У фюрер шахсиятида ҳамда унинг бутун бошли халққа миллий ғурури ва ўз-ўзини ҳурмат қилиш туйғусини қайтара олган сиёсий тузумида ижобий белгиларни кўрди. “1984” сингари китобларни ёзишга олигархиянинг ижобий сифатларини баҳолай оладиган инсонларгина қодир. Ва чиндан ҳам, оғир оқибатларга олиб келган асрий демократиядан ҳафсаласи пир бўлган ҳар қандай зиёли Катта Оғага қўшфикрлилик нуқтаи назаридан ёндашиши лозим. Унга юз миллионлаб одамлар хурсанд, тотув ҳамда Ғарб зиндон деб ҳисоблайдиган шароитларда ортиқча эътирозларсиз яшаётганликларини кўришига имкон бер ва ҳар қандай зиёли ингсоцнинг у ёки бу турига бошқа тарафлама боқиб, муроса йўлини излашга тушади. Олигархик коллективизмга қарши важ-корсонлар “эркинлик”нинг тушуниксиз анъаналарига эмас, балки тизим ичкарисидаги қарама-қаршиликларга қаратилган бўлиши мумкин.

      Меҳр-муҳаббат вазирлиги ертўлаларида О’Брайан Уинстонга партия қураётган дунё ҳақида гапириб беради:

      “Қўрқув, СКАЧАТЬ