Казан-йорт / Казань-юрт. Марат Амирханов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ итте шәкерт.

      Халык дәррәү килде. Ләкин чичәннәрне Үрбәт ошатмады.

      – Әйдә, киттек, морза, шушы да булдымы тамаша-бәйге, – дип, атының тезгенен тарткалады. – Шул тозсыз мәзәккә авыз ерган булалар.

      – Ә шәкерт – башлы малай, – диде Алгай, тәтәсе белән килешмичә.

* * *

      Иван Васильевичның хәле көзгә таба тагын да мөшкелләнебрәк китте. Начар ашый, начар йоклый. Черем итеп алганда да саташып, төшләнеп бетә. Беренче хатыны Мария төшенә кереп йөдәтә. Югыйсә, чәчләрен кистереп монастырьга җибәрелүенә генә түгел, вафатына да ике дистә ел вакыт үтеп киткән иде инде. Үз язмышын княгиня түземлек вә сабырлык белән кабул итмәде. Аны берничә тапкыр элмәктән алганнар. Шуннан соңгы гомере ялгызлыкта үткән, диләр. Соңгы сулышына кадәр ире Иванга бәддога укыган, имеш. Яшь чагында Иван моны игътибарга да алмады, көлде генә. Ник дисәң, хатынын монастырьга яптырган патшаларның ул һич тә тәүгесе түгел. Мөгаен, соңгысы да булмастыр.

      Мария кап-кара чиркәү киеменнән. Үзе ләм-мим дәшми. Фәкать карап кына тора. Ә карашы без кебек, үтәли тишә, үзеңне үзең кая куярга белмисең, муенга бау саласы килә башлый…

      Иван шыбыр суга төшә. Уянгач та калтырануы басылмый интектерә. Ихтимал, гөнаһлары да бардыр. Тик ул гөнаһлар Русьның бөтенлеге, абруе, православие диненең сафлыгы, пакьлеге хакына кылынды лабаса. Византия династиясе белән туганлашуы, Софьяга өйләнүе дә шул максатка юнәлдерелгән иде ич.

      Иван хәле аруланган араларда, монастырьдан монастырга, чиркәүдән чиркәүгә йөреп, елый-елый Ходайдан гөнаһларын ярлыкавын үтенә. Аның һич тә тәмуг кисәве буласы килми.

      Шундый догалы көннәрнең берсендә аны ниндидер могҗиза белән баш углан Уйгын бәк кулыннан ычкынган дьяк Иван Телешев эзләп тапты.

      – Хыянәт, олуг кенәз! – дип, патшаның аяк астына ауды.

      Иван нуры сүнә башлаган күзләрен илче ягына борды. Телешевнең түгәрәк йөзендә болындагы ялгыз кибән сыман борыны гына утырып калган иде. Күз төпләре кара-күк төскә кергән. Киемнәре дә карачкыга эленгән иске-москы шикелле салынып төшкән.

      – Ни булды сиңа, кенәз, кешелегең калмаган, – диде Иван хаста кешеләргә хас кайгыртучанлык белән. Илче сүзләренең асылы әле аның аңына барып җитмәгән иде.

      – Хыянәт! – дип, түземсезләнеп кабатлады Телешев. – Мөхәммәдәмин хан бөтен килешүләрне бозды, Казанда урыс кешеләрен, сәүдәгәрләрне кылыч астыннан үткәрделәр, мал-мөлкәтләрен таладылар. Илче Кляпик кулга алынды. Мин, белгәндәй, яшеренү чараларын алданрак күреп куйган идем. Шөкер, менә синең алда басып торам. Бер атна эчендә кайтып җиттем. Ике ат кына «яндырдым», авызыма юньле-башлы тәгам да алмадым… хәлемне күреп торасың…

      Олуг кенәз, башын кулларына салып, бик озак сүзсез утырды. Күзләре дә йомык, керфекләре ник бер селкенеп карасын. Әллә мәрткә китте инде, дип борчылды Телешев. Чиркәү эче тып-тын, патшага хезмәт күрсәтүче руханилар да бернәрсә булмагандай карусыз гына басып торалар. Монда бөтенләй башка тормыш, аның дөньяви мәшәкатьләр белән бернинди уртаклыгы да юк. Әйтерсең лә адәм баласы гөнаһларын ярлыкау өчен генә туган.

      Ниһаять, Иван күзләрен ачты.

      – Минем СКАЧАТЬ