Абусупиян Апенди – уьмметни берекети. Магомедшапи Минатуллаев

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ уьстюнде бусурманлар яшайгъан ерде Машрыкъны де, Магъ рибни де арасында ону танымайгъан, билмейген бусурман гиши ёкъдур. Абусу пиянны китаплары ёкъ ер бармы? Алим адам кёкде лавуллап турагъан Уьлкер юл дуз йимик, къайдан къараса да гёрюне чи. Да гъыстандан шолай белгили адам чыкъ гъангъа бары да дагъыстанлылар чы не чик де, бары да кавказлыланы да оьктем болма гьакъы бар, – деди ва магъа багъып:

      – Юртлусу, хоншусу сени чи айтмай да къояман, шолай насип болгъангъа сагъа чы башынгны Эльбрус тавдан да оьрде тутмагъа ярай, – деп къошду.

      Шолай бираз лакъыр этген сонг, биз огъар тюкенге не мурат бу лан гелгени бизни айтдыкъ.

      – Сиз ахтарагъан китаплар шунда бол ма герек, – деп ол тахчалар толгъан кита планы бир бёлюгюнде хотгъанма башлады.

      Китапланы арасындан сайлап, бир нече китаплар чыгъаргъан сонг:

      – Сиз сапардагъы адамларсыз. Шо саялы сизге сапарда кёмек этеген китаплар берейим. Эгер де сиз шу китаплар айтагъан кюй де юрюсегиз, нечакъы йыракъда бусагъыз да, уьюгюзге эсен-аман къайтажакъсыз, – деп ол бизге сайлагъан китапланы узатды. Насипге, шолай болма да болду. Мы чыгъыш къурдашым да, мен де шо къатын айтгъанлай, уьйге сав-саламат къайтдыкъ.

      Орус къонакъ

      1911-нчи йыл Аресейден Дагъыстан гъа гелген бир орус алим Абусупиян апендилеге къонакъ тюшген ва оларда кёп гюнлер тургъан. О замангъы къаза нышлы супуланы кёбюсю бу ишни эпсиз ушатмагъан. Олар: “Къарагъыз гьали, биз оьзюне оьтесиз терен билимли, гьайран гьакъыллы ва бек адилли деп турагъ ан Абу супиян, Аресейден гелген бир га вурну – чий орусну уьюню тёр янына да чыгъарып, аш да, сув да берип, къув тё шеклерде де ятдырып, бир хыйлы гюнлер сакълап тура. Товба аставфируллагь! Бу сурман деген адам уьюне капирни гирме къоя дейген не затдыр? Ярайгъан затмы?! Энни ёлукъгъанда, саламлашагъанда-со рашагъанда къолунгну огъар нечик уза тарсан?” —деп, Абусупиянгъа айып къа плап, артындан сёйлей болгъанлар.

      Абусупиян апенди аз-маз охугъан супу тайпа оьзю булан алдын йимик исси со рашмайгъанны гьис этсе де, “еси къулакъ сангырав” дегенлей, бир гьавур огъар бирдокъда къулакъ асмай тура.

      Шо орус къонакъ гетип биразлардан Абусупиянны Магьамматаввал деген би ринчи авлети гиччилей гечинип къала. Ол оьлгенде, шо Абусупиян апендини артын дан сёйлейген тайпа къайгъырышма гел мей. Бу ишни себебин англап битмей бек тамаша болуп турагъанда, шо оьрде эс герилген тайпа, орус алимни къонакъ гъа къабул этип, уьюнде жумалар булан сакълагъангъа уллу оьпке-айыплар этип, олтургъан-тургъан ерде оьзюню башын сёйлейгенни Абусупиян узун къулакъдан эшитип къоя. Абусупиян апенди, олар англавсузлугъундан, оьзюне негьакъ ай ыплар къаплайгъангъа бек талчыкъса да, кёп заман чыдамлыкъ этип, сыр бил дирмей тура ва ахырда болмагъанда бир жумагюн жума намаз битгенде, халкъ то зулгъунча бир-эки сёз айтмагъа изну ала. Шонда халкъдан тыгъылып толгъан алай эркин жумамежитни ичи, жибинни учагъ ан тавушу эшитилердей шып болуп къала. Ол, шо оьзюне гьаманда хас сабурлугъу саламатлыгъы булан, сёзюн СКАЧАТЬ