Абусупиян Апенди – уьмметни берекети. Магомедшапи Минатуллаев

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ уью гюзде-эшигигизде болгъанымны. Уьйле ригиз жумамежитге ювукъда токътагъан эди, 50–60 метр болгъандыр аралыгъын да, оьзю де таш канзилери, темир тутул гъан чарлагъы булангъы эки къабат бина эди. Тюз айтаманмы? – деди тамаза, мен ден жавап къаравуллап.

      – Тюз айтасыз, агъав, – деп, мен ону сё зюн гертиледим.

      – Атагъызны тутуп, сюргюнге йибер генни ва ол онда гечингенни англагъан эдим. Анагъыз сама савму, къулум? – деп сорады ол.

      – Тюгюл, анабыз да о герти дюньяда? – дедим мен.

      – Къалгъанларыгъызгъа Аллагь сав лукъ берсин! Яшав шолай зат, Магьмут, гезиги етишген гете. Аллагьдан гелген къадаргъа рази болуп къалмасакъ, кюй ёкъ. Магьмут, сени илму булангъы кююнг нечикдир? Атагъыз чы уллу илму хазна эди. Мычыгъышча да яхшы биле эди, мы чыгъыш тилде китаплар да чыгъарды.

      – Агъав, илму булангъы кююм нечик болсун, бизин къойдуму адашгъан таж жал тайпа ондан пайдаланмагъа?! Атам тутулгъанда магъа беш йыл бола бол гъан. Бизин, биринден-бири гиччи беш яшны, атасыз къойгъандан къайры, бары уьй малыбызны сыпкъырып алгъан, юртларыбызны чыгъарьп алып, канторлар этген. Биз хоншу чыгъып, башгъа абзар да бир уьйге тыгъылып яшама борчлу болгъанбыз. Тавушдан тайдыргъан. Биз гёрмеген не къалды? О замангъы гьаким лер, активистлер бизге, атасын оьлтюрген душмангъа йимик, къарай эди. Сайки, биз «халкъны душманыны» авлетлери биз. Атабызны китапханасындагъы ки тапланы арбалар булан ташып яллатгъан. Биз ге эсделикге сама бир китабын да къоймагъан, – дедим мен, тюнегюн-бири сигюн болгъан затгъа йимик талчыгъып.

      – Кюстюнме къулум, Магьмут, яшав да не де бола. Къысмат биревлени шолай терсине сынай, болгъан затгъа болат бол ма терек, – деди тамаза

      … Тёбенкъазанышлы алимни мычыгъ ыш халкъ булангъы байлавлукъларыны гьакъында айта туруп, ону мычыгъыш тилде уьч китабы чыкъгъанлыкъны да эсгерме тюшедир.

      Къайырмас

      Абусупиян, эки де башы китаплардан толгъан хуржунну инбашына артып, Жюн гютейге барагъанда, Бугленден оьтген сонг, арбачыдан къайры уьстюнде бирдагъы бирев олтургъан эки ат егилген атарба ар тындан ете. Югю булан яяв барагъан адам ны къоюп гетме намусу къабул этмей, олар арбагъа Абусупиянны да алалар.

      Арбачы, арбасына минген тёбенкъаза нышлы экенни билгенде: Сизин юртда Абусупиян деп китаплар язагъан алим адам бар дей. Ону таный сыздыр? – дей.

      – Таныйман, – дей Абусупиян да.

      Тек ол оьзю бек йымышакъ сёйлейген, бек юваш, кукайсув гиши дейлер. Дюр мю? – деп узата арбачы сёзюн.

      Бу гезик арбадагъы биревюсю гиши замп деп алып:

      – Пагьмулу гиши рагьмулу, юваш, или якълы, исси, адамгъа жанын берип къой ма да къабул бола. Шо саялы кёплер олай гишини тюз англап битмейлер. Ону йы мышакълыгъын, исси сёйлейгенлигин кукайлыкъгъа гьисаплап къоялар. Воллагь, мен билсем чи ол сен айтагъан кюйде гиши тюгюл. Дюр буса, Темир-Хан-Шурада гьа ли-гьалилерде болгъан жыйында савлай Дагъыстанны башы болма сюеген гьоцоц лу Нажмутдинни эки сёз булан пысдыр мас эди. Ери СКАЧАТЬ