Mistrz i Małgorzata. Михаил Булгаков

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ uśmiechnął się półgębkiem, szczerząc pożółkłe zęby, i przemówił, obróciwszy się całym ciałem ku sekretarzowi:

      – O, miasto Jeruszalaim! Czegóż to człowiek w nim nie usłyszy! Poborca podatków rzucił pieniądze na drogę!

      Nie wiedząc, jak zareagować, sekretarz uznał za właściwe, by tak jak Piłat uśmiechnąć się.

      – Powiedział, że od tej chwili nienawidzi pieniędzy – wyjaśnił Jeszua dziwne postępowanie Mateusza Lewity, po czym dodał: – I przystał do mnie…

      Wciąż jeszcze szczerząc zęby, prefekt popatrzył na aresztanta, potem na słońce nieprzerwanie wspinające się ku górze nad posągami jeźdźców na hipodromie, leżącym daleko w dole na prawo, i nagle z jakąś bolesną udręką pomyślał, że prościej byłoby pozbyć się tego dziwnego złoczyńcy, wypowiadając tylko dwa słowa: „Powiesić go”. Odprawić również konwój, przejść spod kolumnady do pałacu, kazać zasłonić okna w komnacie, upaść na łoże, zażądać zimnej wody, zbolałym głosem przywołać psa Bangę i poskarżyć mu się na hemikranię. Nagle w udręczonej głowie prefekta kusząco mignęła myśl o truciźnie.

      Patrzył przez jakiś czas zmętniałym wzrokiem na więźnia, z bólem usiłując sobie przypomnieć, po co w niemiłosiernym jeruszalaimskim porannym upale stoi przed nim ten człowiek z twarzą oszpeconą śladami bicia oraz jakie jeszcze nikomu niepotrzebne pytania będzie musiał mu zadawać.

      – Mateusz Lewita? – spytał ochryple chory, przymykając oczy.

      – Tak, Mateusz Lewita – dobiegł go wysoki, przenikliwy głos.

      – A coś ty mówił o świątyni do tłumu na bazarze?

      Piłatowi zdawało się, że głos odpowiadającego kłuje go w skroń i jest niewypowiedzianie męczący. Głos ten mówił:

      – Tłumaczyłem, hegemonie, że rozpadnie się świątynia starej wiary i wyrośnie nowa świątynia prawdy. Powiedziałem tak, żeby mnie łatwiej zrozumieli.

      – Po cóż, włóczęgo, tumaniłeś lud na bazarze, opowiadając o prawdzie, o której sam nie masz pojęcia? Co to jest prawda?

      Tu prefekt pomyślał: „O, bogowie! Pytam go o rzeczy niepotrzebne do wydania wyroku… Rozum mój już na nic…”. I znowu zamajaczył przed nim kielich z ciemną cieczą. „Trucizny, dajcie mi trucizny!”

      Znowu usłyszał głos:

      – Prawdą jest przede wszystkim to, że boli cię głowa, boli tak bardzo, że małodusznie myślisz o śmierci. Nie tylko nie masz siły rozmawiać ze mną, ale trudno ci nawet na mnie patrzeć. Mimo woli jestem teraz twoim katem, a to mnie smuci. Nie możesz nawet o czymkolwiek pomyśleć, marzysz tylko o tym, żeby przyszedł twój pies, bodaj jedyna istota, do której jesteś przywiązany. Ale twoje cierpienia zaraz się skończą, ból głowy ustąpi.

      Sekretarz wybałuszył oczy na aresztanta, przerywając notowanie w pół słowa.

      Piłat podniósł udręczony wzrok na więźnia i zobaczył, że słońce już dosyć wysoko stoi nad hipodromem, promień przeniknął pod kolumnadę i pełznie do znoszonych sandałów Jeszui, ten zaś odsuwa się od słońca.

      W tej chwili prefekt podniósł się z fotela, ścisnął głowę dłońmi i na jego pożółkłej, ogolonej twarzy odmalowało się przerażenie. Pohamował je siłą woli i znowu opadł na fotel.

      Więzień tymczasem mówił dalej, jednak sekretarz już nic nie zapisywał, tylko, wyciągając szyję jak gąsior, starał się nie uronić ani słowa.

      – Już wszystko się skończyło – mówił pojmany, spoglądając życzliwie na Piłata. – Bardzo się z tego cieszę. Radziłbym ci, hegemonie, żebyś wyszedł na chwilę z pałacu i pospacerował po okolicy, choćby w ogrodach na wzgórzu eleońskim. Będzie burza – więzień odwrócił się, mrużąc oczy przed słońcem – później, pod wieczór. Spacer byłby bardzo korzystny, a ja z chęcią bym ci towarzyszył. Przyszły mi do głowy pewne nowe myśli, które, jak mi się wydaje, mogłyby cię zainteresować, więc chętnie podzieliłbym się nimi z tobą, tym bardziej że sprawiasz wrażenie bardzo mądrego człowieka.

      Sekretarz pobladł śmiertelnie, zwój pergaminu upadł mu na posadzkę.

      – Na nieszczęście – ciągnął przez nikogo nie powstrzymywany więzień – jesteś zbyt zamknięty w sobie i całkowicie utraciłeś wiarę w ludzi. Nie można przecież, przyznasz, całym swym przywiązaniem obdarzać psa. Ubogie jest twoje życie, hegemonie. – Tu mówiący pozwolił sobie na uśmiech.

      Sekretarz myślał teraz tylko o jednym – wierzyć czy nie wierzyć własnym uszom. Wypadało, że powinien wierzyć. Usiłował sobie wyobrazić, jaką wymyślną formę przybierze gniew porywczego namiestnika wobec tej niesłychanej zuchwałości. A tego już sekretarz wyobrazić sobie nie potrafił, choć dobrze znał Piłata.

      Nagle rozległ się urywany, ochrypły głos prefekta, który odezwał się po łacinie:

      – Rozwiążcie mu ręce.

      Legionista z konwoju stuknął włócznią o posadzkę, przekazał oręż innemu, podszedł i rozwiązał sznur krępujący więźnia. Sekretarz podniósł pergamin, zdecydował się na razie niczego nie zapisywać i niczemu się nie dziwić.

      – Przyznaj się – cicho spytał po grecku Piłat – jesteś wielkim lekarzem?

      – Nie, prefekcie, nie jestem lekarzem – odparł aresztant, z ulgą rozcierając opuchnięte, nabiegłe krwią, poorane pętami nadgarstki.

      Piłat spode łba świdrował go wzrokiem, który już nie był mętny, w jego oczach pojawiły się znane wszystkim iskry.

      – Nie pytałem cię jeszcze – ciągnął Piłat – czy może znasz również łacinę?

      – Tak, znam – odparł aresztant.

      Rumieniec wystąpił na żółtawe policzki namiestnika. Spytał po łacinie:

      – Jak się dowiedziałeś, że chciałem zawołać psa?

      – To bardzo proste – również po łacinie odparł więzień. – Przesuwałeś dłonią w powietrzu – powtórzył gest Piłata – tak jak gdybyś chciał kogoś pogłaskać, a wargi…

      – Tak – uciął Piłat.

      Chwilę obaj milczeli, po czym prefekt zapytał po grecku:

      – A więc jesteś lekarzem?

      – Nie, nie – pospiesznie zaprzeczył aresztant. – Uwierz mi, nie jestem lekarzem.

      – No dobrze. Jeśli chcesz zachować to w tajemnicy, zachowaj. To nie ma związku z twoją sprawą. Więc twierdzisz, że nie podżegałeś do zburzenia, podpalenia czy też w jakikolwiek inny sposób zniszczenia świątyni?

      – Powtarzam, hegemonie, nikogo nie namawiałem do tego rodzaju czynów. Czy ja wyglądam na pomylonego?

      – O tak, nie wyglądasz na człowieka niespełna rozumu – odpowiedział СКАЧАТЬ