Panorama współczesnej filozofii. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ do wiedzy prowadzi do sprzeczności między jej treścią (nie istnieje wiedza), a aktem jej stwierdzenia, który zakłada, że coś wiem (skoro twierdzę). Podobnie, jeśli nie istnieją znaczenia, to znaczenia jest również pozbawiona formuła sceptycyzmu znaczeniowego. Teza globalnego sceptycyzmu z racji swojej niespójności nie nadaje się do racjonalnej akceptacji. Mimo to pełni pożyteczną rolę paradoksu, który budzi z „dogmatycznej drzemki”, zachęca do lepszego sprecyzowania pojęć i przemyślenia podstaw naszych przekonań.

      Bibliografia

      Dąmbska I. (1939), O sceptycyzmie i o niektórych sposobach przezwyciężania go, „Przegląd Współczesny” 4(204), s. 1–9.

      Dąmbska I. (1948a), O rodzajach sceptycyzmu, „Kwartalnik Filozoficzny” XVII(1–2), s. 79–86.

      Dąmbska I. (1948b), Sceptycyzm i agnostycyzm we współczesnej epistemologii, „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2, s. 245–247.

      Dąmbska I. (1954), Sceptycyzm filozoficzny a metoda naukowa, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 8, s. 79–81.

      Dąmbska I. (1958), Sceptycyzm francuski XVI i XVII wieku, Toruń: Towarzystwo Naukowe.

      DeRose K. (1999), Solving the Skeptical Problem, w: K. DeRose, T. Warfield (red.), Skepticism. A Contemporary Reader, Oxford–New York: Oxford University Press, s. 183–219.

      Diderot D. (2003), Myśli filozoficzne, w: idem, Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Hartwig, J. Rogoziński, Warszawa: DeAgostini, s. 4–60.

      Hume D. (2011), O pisaniu esejów, tłum. N. Karczewska, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 4(80), s. 15–18.

      James W. (1998), Pragmatyzm, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa: Wydawnictwo KR.

      Kripke S. (2007), Wittgenstein o regułach i języku prywatnym, tłum. K. Posłajko, L. Wroński, Warszawa: Aletheia.

      Nerczuk Z. (2010), Wprowadzenie, w: Sextus Empiryk, Przeciw fizykom, Przeciw etykom, tłum. Z. Nerczuk, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, s. 5–18.

      Peirce Ch.S. (1931–1958), Collected Papers, t. I–VIII, Cambridge: Harvard University Press.

      Platon (1984), Obrona Sokratesa, tłum. W. Witwicki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

      Popkin R. (2003), The History of Scepticism from Savonarola to Bayle, Oxford: Oxford University Press.

      Priest G. (2004), What’s so Bad About Contradictions?, w: G. Priest, J.C. Beall, B. Armour-Garb (red.), The Law of Non-Contradiction. New Philosophical Essays, Oxford: Clarendon Press, s. 23–38.

      Putnam H. (1998), Mózgi w naczyniu, w: idem, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 295–324.

      Sextus Empiryk (1998), Zarysy pirrońskie, Warszawa: Wydawnictwo AKME.

      Sinnott-Armstrong W. (2006), Moral Skepticism, Oxford–New York: Oxford University Press.

      Schellenberg J. (2009), The Wisdom to Doubt. A Justification of Religious Skepticism, Ithaca: Cornell University Press.

      Szymura J. (2005), Sceptycyzm we współczesnej filozofii analitycznej, w: R. i I. Ziemińscy (red.), Byt i sens. Księga Pamiątkowa VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 149–157.

      Unger P. (1975), Ignorance. A Case for Scepticism, Oxford: Clarendon Press.

      Unger P. (1999), Philosophical Relativity (Selections) w: K. DeRose, T. Warfield (red.), Skepticism. A Contemporary Reader, Oxford–New York: Oxford University Press, s. 243–271.

      Williams M. (2001), Problems of Knowledge. A Critical Introduction to Epistemology, Oxford–New York: Oxford University Press.

      Wittgenstein L. (1993), O pewności, tłum. M. i W. Sady, Warszawa: Aletheia.

      Wittgenstein L. (2002), Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

      Wittgenstein L. (2005), Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

      Ziemińska R. (2005), Eksternalizm a sceptycyzm we współczesnej filozofii anglosaskiej, „Diametros” 3, s. 75–85.

      Ziemińska R. (2013), Historia sceptycyzmu. W poszukiwaniu spójności, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

      Ziemińska R. (2014), Pragmatyczna niespójność sceptycyzmu Sekstusa Empiryka, „Studia Philosophica Wratislaviensia” 9(4), s. 109–123.

      ESENCJALIZM METAFIZYCZNY

      Maciej Sendłak, Tadeusz Szubka

      S ł o w a   k l u c z o w e:   esencjalizm, istota, konieczność, możliwość, neoarystotelizm, światy możliwe, sztywne desygnatory, fundowanie metafizyczne, David Lewis, Kit Fine

      Wstęp

      Kiedy w ramach ontologii lub metafizyki (terminów tych będziemy używać zamiennie) formułuje się to, co jest głównym celem tej dyscypliny filozoficznej, czyli ogólną teorię rzeczywistości i jej podstawowych kategorii, nie sposób uniknąć mówienia o tym, co istotne i nieistotne oraz o tym, co konieczne i przygodne lub przypadkowe. Innymi słowy, każdy metafizyk pokładający duże nadzieje w uprawianej przez siebie dyscyplinie musi zająć jakieś stanowisko w kwestii esencjalizmu. Właśnie temu zagadnieniu poświęcony jest prezentowany rozdział.

      Ze względu na to, że esencjalizm jest bogatym i zróżnicowanym stanowiskiem, nie sposób uwzględnić wszystkich jego odmian w jednym rozdziale. Wyraz temu dajemy w pierwszej części, w której zarysowany jest podstawowy sens tej doktryny i kilka historycznych epizodów jej rozwoju. Jak czytelnik będzie mógł się o tym przekonać, spór o prawomocność esencjalizmu ma swoje początki już w starożytności, a różne jego odmiany były obecne w każdej z kolejnych epok filozoficznych.

      Z racji tego, że książka ta ma przybliżyć czytelnikowi obraz filozofii współczesnej, główna część naszego rozdziału poświęcona jest dwóm konkurencyjnym odmianom esencjalizmu, które obecne są w najnowszej metafizyce analitycznej. Są nimi kolejno modalny esencjalizm i amodalny esencjalizm neoarystotelesowski. Ten pierwszy sformułowany jest w kategoriach semantyki światów możliwych, która przez ostatnie dekady przeżywała dynamiczny rozwój. W części poświęconej modalnej odmianie esencjalizmu przybliżamy nie tylko jego podstawowe założenia i konsekwencje, lecz także wskazujemy na źródła oraz atrakcyjność teoretyczną samej semantyki światów możliwych.

      Kolejna część tego rozdziału poświęcona jest popularnej w ostatnich latach odmianie esencjalizmu, której zwolennicy wskazują na jej historyczne źródła w poglądach Arystotelesa. Stanowisko to ma swoje motywacje m.in. w trudnościach esencjalizmu modalnego, stąd również nazywane jest ono esencjalizmem СКАЧАТЬ