Archaeology and Early History: A General Introduction, Edinburgh 1991; passim.
10
hkb, XI, IV, s. 201.
11
„We have just added a permanent feature”. Zob. reprodukcję fotomontażu w: C. Chippindale, P. Devereux i inni, Who Owns Stonehenge?, London 1990, s. 158. Tamże reprodukcje większości wspomnianych wcześniej obrazów malarzy brytyjskich.
12
G.S. Hawkins, Stonehenge Decoded, London 1966.
13
R.J.C. Atkinson, Moonshine on Stonehenge, „Antiquity” 1966, vol. 40, s. 215.
14
Internetowa Wikipedia w haśle Avebury <https://pl.wikipedia.org/wiki/Avebury – stan 25.VII.2016 r. błędnie informuje swych odbiorców, że nazwy Avebury poczęto używać dopiero w XX w., a przedtem w użyciu była inna nazwa pochodząca z XIII w. „Waleditch” lub jak w dokumentach z 1696 roku, „Wallditch. Obie nazwy wywodzą się ze staroang. weala-dic, co oznaczało „moat of the Britons”. Otóż tak określano zapewne samą konstrukcję kręgu i jego zarysu ziemnego, natomiast jak wskazuje wspomniana wyżej publikacja Stukeley’a, co najmniej w XVIII, a nie w XX używano już nazwy Avebury w lokalnym dialekcie Abury, co oznacza dodatkowo, że przed wytworzeniem się dialektyzmu, musiała funkcjonować pełna nazwa Avebury.
15
Najprzystępniejszą książką ukazującą całokształt problematyki archeologicznej i kulturowej związanej z Avebury wydaje się praca M. Damesa The Avebury Cycle, London 1977.
16
Zob. robiące duże wrażenie pięknem czarno-białych zdjęć wydawnictwo Ancient Places. The Prehistoric and Celtic Sites of Britain, tekst G. Daniel i P. Bahn, fot. A. Gascoigne, London 1987.
17
R.J.C. Atkinson, Stonehenge, London 1956, s. 167.
18
B. Cunliffe, Iron Age Communities in Britain, London-Boston 1974, s. 27.
19
Ibid., s. 27.
20
Field Archeology in Great Britain, Ordnance Survey, Southampton 1973, s. 56.
21
C.F.C. Hawkes, The Celts in British Prehistory, w: ICelti e la loro cultura nell’epoca pre-Romana e Romana nella Britannia, Roma 1978, s. 6.
22
Ibid, s. 9.
23
B. Wailes, Irish Archeology, „Expedition”, 1974, XVI, nr 3, s. 28. Cyt za: S. Piggott, Nemeton, Temenos, Bothros. Sanctuaries of the Ancient Celts, w: I Celti e la loro cultura nell’epoca pre-Romana e Romana nella Britannia, op. cit, s. 51.
24
M. Talarczyk-Andrałojć, M. Andrałojć, Mennictwo celtyckie na Kujawach – Celtic Coinage in the Kujawy Region, Poznań 2012. Zob. też tychże autorów: Nieznane oblicze Związku Lugijskiego – o mennictwie celtyckim na ziemiach polskich, Inowrocław–Poznań 2014.
25
Commentarii de Bello Gallico, V, 12; CBG, s. 136; CWG, s. 156.
26
B. Cunliffe, op. cit., s. 60.
27
Zob. Z. Woźniak, Celtowie w Polsce, Kraków 1968.
28
R.F. Avienus, Ora maritima, 105–107: AOM, s. 56; DHA, s. 49.
29
E. Dwelly, Curach (hasło z ilustracją łodzi i wiosła), w: The Illustrated Gaelic-English Dictionary, Glasgow 1973 (1901), s. 301.
30
Dane przytaczam za komentarzem do mapy Celtic Europe, wyd. National Geographic Society, Washington 1977 (autor tekstu Thomas J. O’Neill, kompilacja mapy Harry D. Kauhane).
31
P. Mac Cana, Celtic Mythology, London-NewYork-Sydney-Toronto 1975 (pierwsze wyd. 1970), s. 11.
32
W dawnej terminologii łacińskiej dzisiejsza Bretania, przed wiekami stanowiąc „nową” i „mniejszą” Brytanię, tak była właśnie nazywana: „Britannia Minor”, w odróżnieniu od „dawnej” i „większej”, czyli wyspy określanej jako „Britannia Maior” bądź rzadziej „Britannia Magna”, co przetłumaczone na języki europejskie z łaciny dało Wielką Brytanię. Z kolei w języku angielskim Bretania określana jest jako Brittany. Natomiast w języku franc. tak Brytania, jak Bretania ma identyczną formę, jak np. w pojęciu Grand Bretagne.
33
Zob. A. Majewicz i E. Majewiczowa, Literatura szkocko-gaelicka, w: DLE, t. 3, cz. II, 1991, s. 701.
34
Zob. G. Price, The Languages of Britain, London 1984, rozdz. Cumbric, s. 146–154.
35
Commentarii…, op. cit, VI, 14; CBG, s. 185; CWG, s. 219.
36
Ibid., V, 18; CBG, s. 140; CWG, s. 162.
37
Zob. A.H.A. Hogg, Hill-Forts of Britain, London 1975, s. 17.
38
Ibid., s. 18.
39
Commentarii…, op. cit, V, 21; CWG, s. 163; CBG, s. 142–143.
40
Ibid.
41
Dziennik Samuela Pepysa, wybór i przekł. M. Dąbrowska, Warszawa MCMLIV, t. 2, s. 334. Zdaniem niektórych badaczy słowo „Sarum” wywodzi się ze skrótu nazwy „Salisbury”, stosowanego przez średn. skrybów, następnie przekręconym w języku kolokwialnym. „Old” odnosi się do osady przedanglosaskiej.
42
E. Rutherfurd, Sarum. The Novel of England, New York 1987. Powieść ta zyskała do 1992 aż 13 wydań! Wprowadzam tu pojęcie „powieści transhistorycznej”, nie ujmowane dotąd w żadnym znanym mi słowniku terminów literackich ani opracowaniu teoretycznoliterackim. Treść powieści transhistorycznej, w przeciwieństwie do „powieści rzeki”, ukazującej zwykle dzieje 2–4 generacji (np. Buddenbrokowie Tomasza Manna, czy Saga rodu Forsythe’ów Johna Galsworthy’ego), obejmuje dzieje wielu stuleci, często historię całego narodu ujętą w narrację literacką, gdzie każdy z rozdziałów obejmuje inną epokę, łączoną jednak losem tej samej grupy bohaterów, w tym tego rodu lub kilku rodów. Za twórcę powieści transhistorycznej, mimo że zrazu nie została ona tak nazwana, uważa się amerykańskiego pisarza Jamesa Michenera, który w ten sposób ukazał m.in. historię Polski, od legendarnych początków aż do wybuchu Ruchu Solidarności w powieści Poland (1983), wyd. pol. Polska (2006).
43
R. Merrifield, Roman London, London 1969, s. 13.
44
Commentarii…, op. cit, VI, 17; CBG, s. 187 i CWG, s. 221.
45
P. Mac Cana, op. cit., s. 65–66.
46
Cuth Maige Tuired (Bitwa pod Moytirra), tekst zachowany w licznych wersjach, z których za najważniejsze i najbliższe dawnego oryginału uważa się dwie: Cath
СКАЧАТЬ
