Надбярэзінцы. Фларыян Чарнышэвіч

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ і жарабяты. Галасы з кожнай хвіляй гучнелі. Мужчыны ступілі на апоры моста і прыслухаліся, нецярпліва чакаючы.

      Галас ішоў зігзагам, як лясная сцяжына – то ўлева, то ўправа, – і хутка набліжаўся. Калі ветрык не варушыў цішы, да слыху даляталі асобныя пракляцці. Прыхадні ўжо дасягнулі найбліжэйшага звіву сцежкі і вось-вось мусілі з’явіцца на грэблі. Мабыць, раіліся між сабою. Мінула хвілін пяць – і раптам дзіка зараўло, закрычала: на грэблю высыпаў натоўп.

      Уперадзе няшчыльна, па двое-трое, ішлі, крычучы, і трасучы кіямі, завадатары ў чорных, з шырокімі аколышамі фуражках набакір, з казацкімі чубамі, у белых зрэбных кашулях з чырвона-зялёнай вышыўкай на каўняры і на грудзях. Яны надзелі кашулі навыпуск, па-беларуску, і два разы апаясалі стракатай плеценай тасёмкай на паўвяршка, з кутасамі, што звісалі на левае сцягно, а таксама белыя нагавіцы і лапці-саракавушкі з рамянямі на лытках. За імі, пхаючыся, сунулася шматлюдная грамада, апранутая на той жа капыл. Кіі яны неслі на плячах і здалёк былі падобныя да вайсковай роты. Многія з іх былі дарослыя хлопцы, ужо з вусікамі, але бальшыня – смаркачы дапрызыўнога веку, хаця і дужыя ўжо. Далей аж у бясконцасць цягнулася доўгая падвойная чародка дзяўчат і падлеткаў на конях. За якія паўвярсты ў бары пастухова труба бадзёра выводзіла лявоніху, абвяшчаючы, што за ўсім гэтым ідзе статак быдла.

      Рагоўцы трывожна пераглянуліся, зразумеўшы, што справа кепская. Насустрач ім ішло прынамсі восемдзесят хлопцаў, і гэта не лічачы конных, – а іх разам са старым усяго дзевяць. Дагэтуль нітаўцы ніколі не прыходзілі такім натоўпам.

      Яны сышлі з апораў і сталі купкаю на беразе са свайго боку.

      – Гэй, ляхі клятыя, – крыкнулі задзіракі, апынуўшыся за некалькі дзясяткаў крокаў, – на чорта мост разабралі, вашу маць? А ну склалі назад, морды ляцкія!

      Балашэвічы прамаўчалі.

      Неўзабаве падцягнуліся асноўныя сілы нітаўцаў і, абступіўшы завадатараў, падышлі да самага моста, але па апорах пераходзіць ніводзін не наважыўся. У бок Балашэвічаў паляцелі кляцьба, лаянка і разнастайныя мацюкі.

      – Мяцежнікі, маць вашу! Чаго мост разбіралі? Сучыя сыны, недавяркі! Мост назад вярнулі, маць вашу, а то мы вам зараз пакажам!

      Некаторыя для лепшай акрасы сваіх «матушак» пачыналі з «так і разгэтак», аж брыдка было слухаць.

      Стары падаў знак, што хоча гаварыць. Натоўп крыху прыціх.

      – Вы чаго, хлопцы, крычыцё? – прымірэнча загаварыў ён дрыготкім ад старасці і хвалявання голасам. – Навошта калы на плечы пабралі, нібы на ваўкоў ідзяце альбо на сабак шалёных? Скажыце па-добраму, чаго вы ад нас хочаце.

      – Навошта мост разабралі, пытаемся! – выступіў наперад адзін з завадатараў – мужык, што адбыў службу ў войску і на праве знаўся. – Ва ўсім гасударстве расійскім ніхто не можа дарогу загароджваць. Давай, старык, складзі мост і нас пусці.

      – Гэтая дарога не дзяржаўная, яна толькі на наш хутар і вядзе. Мы яе самі збудавалі і маем права ёю распараджацца. Людзям, якія да нас з добрымі намерамі ідуць, мы дарогі не заступім. Чаго вам трэба на нашым баку? Навошта вам мост?

      – На СКАЧАТЬ