Надбярэзінцы. Фларыян Чарнышэвіч

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ зацягвалі новыя аборы: няма нічога горшага, чым калі падчас бойкі парвецца ці развяжацца абора альбо лопне пас і спадуць порткі.

      Рыхтаваліся старанна, удумліва, цалкам усведамляючы блізкую небяспеку, але без страху і залішняй гарачкі – нібыта да палявання ці сенакосу ў пагоду. Прывыклі. Кожнае лета яны адбівалі па некалькі нападаў. Пагражаючы знішчэннем, нітаўцы ўжо і ўсёй вёскай абяцалі напасці, вось як цяпер, але з вялікае хмары заўсёды бываў малы дождж: зазвычай прыходзілі толькі самыя задзірлівыя, пераважна няўмелыя смаркачы, якіх Балашэвічы, заўжды гатовыя да бойкі і папярэджаныя пра напад, з няславаю праганялі.

      Пасля вячэры гаспадары селі на прызбу і доўга раіліся.

      Назаўтра ўсе, апроч парабкаў і дзяцей, усталі, як звычайна, на світанні. Жанчыны, падаіўшы кароваў, запалілі ў печы і пачалі завіхацца са сняданкам, пастухі пагналі статкі папасвіцца пару гадзінаў, а стары Балашэвіч з сынамі ўзяўся адпраўляць Ружанец. Кожнага святочнага ранку ў Рагах чыталі як не Ружанец, то Гадзінкі альбо іншыя, адпаведныя пары года, малітвы: калі жывеш на такіх глухім хутары, да касцёла не наездзішся.

      Адправіўшы Ружанец, пабудзілі парабкаў і дзяцей, паклікалі з поля пастухоў, паслалі Стаха да моста сцерагчы і селі за стол. Сняданак кабеты сёння зладзілі надзвычай шчодры: шатраваныя ячменныя бліны, мачанка з яйкамі, густа пасыпанымі скваркамі, і вэнджанымі скабкамі, на закуску – картапляныя клёцкі на малацэ і кіслае малако са смятанай і сырам. І ўсяго было ўдосталь.

      Елі, згадваючы падзеі папярэдніх боек, і наперад смакавалі, як будуць дубасіць прыхадняў сёння. Падбадзёрвалі сябе – хата аж трэслася ад крыкаў і выбухаў смеху.

      Стах пра набліжэнне захопнікаў не папярэджваў, таму па сняданку мужчыны апрануліся – стары па-святочнаму, астатнія ў зрэбнае, абулі лапці як на сенакос, узялі кіі і рушылі між яравых хлябоў адгароджанай сцяжынай да моста – тры стаі наўпрост.

      Дзень быў пагодны, ясны. Па небе блукалі адзінокія воблачкі, маленькія, празрыстыя і зграбныя. Час ад часу з захаду веяў лагодны сухі ветрык, раса ўжо цалкам высахла. Чалавечы цень скурчыўся да чатырох крокаў.

      Стах са сваім заўсёдным «штыхом» вартаваў пры мосце. Ён бачыў, што дарослыя набліжаюцца, нават чуў асобныя словы, але не азіраўся, натапырыўшы вушы ў бок лесу за рэчкай, выцягнуўшы шыю, услухоўваючыся: вельмі ўжо хацеў паказаць, што старанна выконвае баявое заданне, якому быў бязмерна рады.

      – Ну што, – спытаў у яго дзядзька Уладзь, які падышоў першы, – мужыкоў яшчэ не было? Можа, паўцякалі, як пабачылі цябе з гэтым штыхом?

      – Мужыкоў не было, але прыходзіў мядзведзь, – адказаў Стах, па-ранейшаму ўглядаючыся і ўслухоўваючыся ў лес.

      – Мядзведзь, кажаш?

      – Ага, вунь там, – паказаў хлопчык на гушчар, – трашчала моцна і раўло, ну акурат як бык перад бітвай бушуе.

      – Тады і праўда мядзведзь, – пацвердзіў дзядзька, падміргваючы астатнім. – І што, ты не спужаўся?

      – Ані СКАЧАТЬ