Білім беру аймағындағы конфликтология. Әлия Құдайбергенова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ болуына алып келетінін байқаған болатын. Аталған құрылымдар дәрежесі биік жағдайда бола тұрып, өз ықпалын мәртебесінің жасалуы үшін қолданады. Билік деректемелеріне қолы жетпеген әлеуметтік субъектілер тойтарыс берілген ықпалды сезеді, алайда белгілі бір жағдайда өз институттарын жасай отырып қолда бар ережелерді қолдануы мүмкін. Жаңа институционализм секілді конфликтер зерттеуінде жаңа бағыт қалыптасты.

      Оның өкілдері (Бурдье, Гидденс, Мейер, Скотт, Флигстайн және т.б.) ескі институттар мен үміткерлер арасындағы күрделі әрі бәсекелес қарым-қатынастар, яғни жекелеген өрістегі түрлі ұстанымдарға ие топтар арасындағы конфликтер, олардың «аралас» өрістерге ауысуы және нәтижедегі ұстанымдардың өзгеруі қоғамдағы өзгерістердің негізгі себебіне айналады деген қорытынды жасады. Мұндай конфликтер нақты бір нәтижеге қол жеткізуге бағытталған.

      Жаңа институционализм теориясы, осылайша, «субъект конфликтінің» дәстүрлі тұжырымдамасын конфликт қатысушылары өз әрекеттерін бір-біріне қатысты қалай бағдарлауына сүйене отырып қайта қарауды білдіреді. Конфликтіге түскен субъектілер бұдан былай өзге де әрекет етуші тұлғалардың бар екендігін ескеруі, соңғылардың ниеттерін түсіндіруі, өздерінің жеке әрекеттерінің үлгісін жасауы және айналасындағыларды өздерімен бірге әрекет етуге сендіруі керек.

      80-90 жылдары Ресей мен Шығыс Еуропадағы оқиғалар конфликтіге деген теориялық көзқарастардың өзгеруіне де алып келді. Осы елдердегі марксистік ілімнен бас тартқан бірқатар зерттеушілер теориялық плюрализм (пікір алуандығы) қағидатын қабылдауға шақырды. Нақтырақ айтар болсақ, Маркс пен Вебер идеялары, құрылымдық функционалдылық, Дарендорф пен Козер тұжырымдамасы, Парето мен Моск көзқарастары секілді түрлі теориялардың барлық жағымды элементтерін қолдану қажеттігі айрықшаланды.

      Қазақстандық конфликтология қазіргі таңда жеке ғылым ретінде қалыптасудың бастапқы кезеңінде тұр. Алғаш рет Орталық Азияда білім беру бағдарламалары 1995 жылы конфликтің алдын алу мен реттеу саласында жоғары беделге ие Конфликтологиялық орталық тарапынан басталған болатын.

      Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар:

      1. Эразм Роттердамскийдің конфликт туралы ойларын сипаттаңыз.

      2. Френсис Бэконның конфликт табиғаты жайлы ойлары несімен қызықты?

      3. Жаңа уақыттың тарихи аясындағы конфликтер туралы көзқарастарға қысқаша сипаттама беріңіз.

      4. ХІХ-ХХ ғасырлардағы конфликт мәселесін зерттеуге зор ықпал еткен әлеуметтану рөлін жазыңыз.

      5. Жаңа институционализм және осы теория аясында конфликтіге көзқарастарын сипаттаңыз.

      Ұсынылатын әдебиеттер:

      1. Гуторов В.В. Античная социальная утопия: Вопросы истории и теории. – Л., 1989.

      2. Дмитриев А.В. Конфликтология: учебное пособие. – М.: Гардарики, 2001. – 320 с.

      3. Запрудский Ю.Г. Социальный конфликт. – Ростов н/Д., 1992.

      2. Конфликт СКАЧАТЬ