Білім беру аймағындағы конфликтология. Әлия Құдайбергенова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ кейінгі кезең.

      Әрбір кезеңді нақтырақ қарастырамыз.

      Конфликт алды кезеңі. Конфликт алды кезеңі – бұл белгілі бір қарама-қайшылықтан туындаған конфликтің потенциалды субъектілері арасындағы қарым-қатынастағы қарбаластықтың өсуі. Алайда қарама-қайшылық әрдайым конфликтіге айнала бермейді. Конфликтің потенциалды субъектілері тарапынан сәйкес келмейтін деп танылған қарама-қайшылықтар ғана әлеуметтік қарбаластықтың ушығуына алып келеді.

      Әлеуметтік қарбаластық та әрдайым конфликт жаршысы болып табылмайды. Бұл қиын әлеуметтік құбылыс, оның пайда болу себебі түрліше болуы мүмкін. Әлеуметтік қарбаластықтың артуына себепші болатын себептерін атап өтейік:

      1. Адамдардың мүдделері, құндылықтары мен қажеттіліктерінің шынайы түрде шектелуі.

      2. Қоғамда немесе жеке әлеуметтік қауымдастықта болатын өзгерістерді дәлме-дәл қабылдау.

      3. Қандай да бір (шынайы немесе жалған) факт, оқиға туралы дұрыс емес немесе бұрмаланған ақпарат және т.б.

      Әлеуметтік қарбаластық, негізінен, адамдардың психологиялық жағдайын білдіреді, конфликт басталғанға дейін жасырын сипатқа ие болады. Бұл кезеңдегі әлеуметтік қарбаластыққа тән көрініске топтық эмоциялар жатады. Оңтайлы қызмет ететін қоғамда әлеуметтік қарбаластықтың анықталған деңгейі – әлеуметтік организмнің табиғи қорғаныш және адаптациялық реакциясы. Алайда әлеуметтік қарбаластықтың оңтайлы деңгейінің артуы конфликтіге алып келуі мүмкін.

      Шынайы өмірде әлеуметтік қарбаластықтың қалыптасу себептері біріне-бірі жүктелуі немесе бірі екіншісімен ауысуы мүмкін. Мысалы, ресейлік азаматтардың көпшілігінің рынокқа деген жағымсыз қарым-қатынасы, ең алдымен экономикалық қиындықтарға байланысты туындаған, алайда құндылық бағыты ретінде жиі танылады. Және керісінше, құндылық бағдары ереже бойынша экономикалық себептермен түсіндіріледі.

      Әлеуметтік конфликте негізгі ұғымдардың бірі қанағаттанбаушылық болып табылады. Оқиғаның даму барысы мен іс жағдайына байланысты қанағаттанбаушылықтың жиналуы әлеуметтік қарбаластықтың артуына себепші болады. Мұнда қанағаттанбаушылықтың субъективті-объективті қарым-қатынастан субъективті-субъективті қарым-қатынасқа ауысуы жүзеге асады. Аталған ауысудың мәнінде конфликтің потенциалды субъектісі өзінің қанағаттанбаушылығына себеп болған шынайы айыпкерлерді анықтауы жатыр.

      Конфликт алдындағы кезеңді шартты түрде дамудың үш сатысында бөліп көрсетуге болады, олар үшін тараптардың өзара қарым-қатынасы негізінде келесі ерекшеліктер тән:

      1. Белгілі бір даулы объект бойынша қарама-қайшылықтың қалыптасуы; сенімсіздік пен әлеуметтік қарбаластықтың артуы; бір жақты немесе өзара шағымдарды ұсыну; қарым-қатынас пен ренішті азайту.

      2. Өз ниетінің дұрыстығын дәлелдеуге тырысу және даулы мәселелерді «әділ» тәсілдермен шешуді қаламайтындығы үшін қарсыласын айыптау; өзінің жеке стереотиптерімен шектелу; эмоционалды салада қате түсінушілік пен жақтырмаушылықтың пайда болуы.

      3. СКАЧАТЬ