Телерадиожурналистика. Клара Қабылғазы

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ жұмыс істегені нақтыланды.

      Сонымен, Ұлы Қазан революциясына дейін Александр Форты мен Түркістанда радиостанциялар жұмыс істеді. Олардың елге сіңірген еңбегі мен іс-тәжірибесі В. Ружниковтың революцияға дейінгі жалпы радиотелеграф жұмысына берген анықтамасымен өзектес болып келеді:

      Біріншіден, радиостанциялардың жалпы халыққа арналған кең аудиториясы болған жоқ. Ұйымдастырушылар алдарына ондай мақсатты қоймады. Радиохабарлары тек байланыс үшін қолданылып, желілі телеграфты қайталады.

      Екіншіден, радиостанциялар мемлекетке қарағанымен, шын мәнісінде түрлі ведомостволарға қызмет етті. Олар әскери және әскери-теңіз, сол сияқты поштателеграф ведомостволары еді.

      Үшіншіден, Қазақстан жеріндегі аталған радиолар негізінен әскери бөлімшелер арасын байланыстырушы қызметін атқарды. Олардың әскери байланыстағы рөлімен салыстырғанда шаруашылық, әкімшілік және саяси өмірге араласуы жоқтың қасы болатын. Әрине, ел өмірінің руханилығына араласпағанымен де радиобайланыстың қазақ даласында 1912 жылдан жұмыс істеп, Ресей радиосымен парапар жүруінің өзі де тарихи құндылық.

      «Қазақ АССР Халық комиссарлар Кеңесінің 1921 жылғы 29 қыркүйектегі шешімінің республикалық радионың дүниеге келуіне тікелей әсері болды. Онда Орынбордағы радиостанция арқылы күн сайын 1600 сөзден тұратын өздері дайындаған радиобюллетеньді республикаға таратуға құқық берілді. Бұл республика әуе толқыны арқылы көпшілікке арналып берілген алғашқы радиохабарлары еді», – деп түсініктеме берілген Қазақ радиосының 80 жылдығына арналған «Әуе толқынында – Қазақ радиосы» [5] деген еңбекте. Бұл тұжырымды филология ғылымдарының докторы, профессор Н.О. Омашев мұрағаттық құжаттар арқылы дәлелдеп, Қазақ радиосының қызмет еткен уақыты 1931 жылдан емес, 1921 жылдан басталғанын дәлелдеген болатын. Міне, ғылыми жүйеленген, тиянақты зерттеу қорытындысы бойынша айтылған осы пікір Қазақ радиожурналистикасының тарихи бастау алған күнін белгілейді.

Радиожурналистиканың даму кезеңдері

      Қазақ халқының мәдениетін, тілін, дінін, тарихын, т.б. ұлттық нышандарын дәстүрлі түрде ғасырдан-ғасырға жетелеп отырған радиожурналистика бұқаралық ақпарат құралдарының бір саласы ретінде қалыптасты. Журналистиканың басқа да түрлері сияқты радионың қалыптасу кезеңдері тарихта өз ізін қалдырды. Тәуелсіздік алған тұсқа дейінгі қоғамдық дамуымыз алып империялардың бірі Ресеймен байланысты болғандықтан әрі радионың отаны да сол мемлекет екендігі де ескеріліп, қазақ радиожурналистикасының даму кезендері сәйкестендіріле зерттелуде. Ресейлік ғалымдардың тұжырымдарын сараптай отырып, радио тарихын төмендегідей кезеңдерге бөліп қарастырамыз:

      1. Радиобағдарламалардың қалыптасу кезеңі. 1921-1927 жылдар.

      2. Тоталитарлық мемлекет радиосы. 1927-1941 жылдар.

      3. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы кеңестік радио. 1941-1945 жылдар.

      4. Соғыстан СКАЧАТЬ