Название: Bağımsızlığa Adanan Ömür: Mahambet Ötemisulı
Автор: Orhan Söylemez
Издательство: Elips Kitap
isbn: 978-625-6852-34-1
isbn:
SAĞLAM ATI EYERLEMEDEN
Sağlam atı eyerlemeden,
Eğelenmiş mızrağı ele almadan,
Dere tepe yer koşmadan,
Serin yeli göğsüne yemeden,
Tebingi22 terden çürümeden,
Terliği23 yağ gibi erimeden,
Aza kanaat etmeden,
Özünden doğan küçük bala,
Sakalı çıkıp yabancı olmadan,
At üstünde gün görmeden,
Kıtlığı çölde görmeden,
Boğazından lokma geçmeden,
Er döşekten bezmeden,
Büyük hayale kapılmadan,
Gece boyu koşup uyumadan,
Tebingiyi ters örtmeden,
Yıldıza bakıp uyumadan,
Sıkıntı, darlık çekmeden,
Erlerin işi biter mi?!
ORAY DA BORAY QAR JAWSA
Oray da boray qar jawsa,
Qalıñğa boran borar na?!
Qaptay soqqan boranda
Qaptama kiygen toñar ma?!
Tuwırlığı24 joq tul üyge
Tuw baylasañ tozar ma?!
Tuw tübinen tulpar25 jığılsa,
Şappağan nämart oñar ma?!
Ağayınnıñ arı üşin,
Qarındastıñ qamı üşin,
Qatın menen bala üşin,
Qayrılmay ketken jigittiñ
Özin – käpir, alğanın
Talam26 dep aytsañ bolar ma?!
Asqar, asqar, asqar taw,
Asqar tawdıñ so bürkit
Ildiydıñ añın şalar ma?!
Asqar tawdıñ basına
Laşın, sunqar jün tökse,
Dalada qalğan süyek dep,
Jünine qarğa jolar ma?!
TİPİ YAĞSA
Tipi, boran, kar yağsa,
Sık ormanı örter mi?
Şiddetle esen boranda
Kürk giyen üşür mü?!
Keçesi yok sahipsiz eve
Bayrak bağlasan eskir mi?!
Aniden tulpar yıkılsa,
Dörtnala gitmeyen namert onar mı?!
Akrabanın arı için,
Kardeşin kaygısı için,
Kadın ile bala için,
Arkasına bakmadan giden yiğidin
Özünü kafir, aldığı eşine
Talak deyip geçsen olur mu?!
Yüce, yüce, yüce dağ,
Yüce dağın kartalını
Bayırda (şevde) avlanır mı?!
Yüce dağın başına
Laçin, sungur tüy atsa,
Dışarıda kalan kemik diye,
Tüyüne karga yanaşır mı?!
ÄRAYNA
Ärayna,27 jigitter, ärayna!
Arğımağıñ jaray ma?
Astıma mingen arğımaq
Küşigen jündi şal28 jebe
Jawına qarday boray ma?
El şetine jaw kelse,
Azamat erdin balası
Namısına şıday ma?
Jattan kömek suray ma?!
Arğımaq jalsız,
Er malsız,
Allanıñ ne bereri boljawsız,
Joldastarım muñayma!..
SABRET
Sabırlı ol, yiğitler, sabır eyle!
Arğımak atın işe yarar mı?
Altıma bindiğim arğımak at
Kartal tüylü boz ok
Düşmana fırtına gibi eser mi?
Yurt sınırına düşman gelse,
Yiğit erin balası
Rezalete dayanır mı?
Başkasından yardım ister mi?!
Arğımak at yelesiz,
Er malsız,
Allah’ın ne vereceği tahmin edilemez,
Yoldaşlarım, kederlenmeyin!..
ÖKİNİŞ
Tоlğаy dа tоlğаy оq аtqаn,
Оn eki tutаm jаy tаrtqаn,
Qаbırğаsın qаwsаtqаn,
Tebingisin29 tese аtqаn,
Tizgininen kese аtqаn,
Tespey qаnın zuwlаtqаn,
Bizdiñ qаysаr bаtırdıñ,
Jüregin söytip оyatqаn
Keşegi Оrаq penen Mаmаydаy
Bаtırlаr, şirkin, bоlаr mа-аy!
Оlаrdаy bоlıp jürüwge
Bizderge quwаt tоlаr mа-аy!
Qаzаqtаn bir qunt ketti30 dep,
Bizderge näwbät jetti dep,
Buzıldı köñilim jılаrğа-аy!
PİŞMANLIK
Döne döne ok atan,
On iki tutam yay çeken,
Kaburgasını parçalayan,
Tebingisini delip geçen,
Dizginini parçalayıp geçen,
Delmeden kanını akıtan,
Bizim sebatlı bahadırın,
Yüreğini böyle uyandıran
Dünkü Orak ile Mamay gibi
Bahadırlar, keşke, olur mu, hey!
Onlar gibi yaşamaya
Bize de kuvvet dolar mı, hey!
Kazak’ın СКАЧАТЬ
22
Tebingi: Teğeltinin üzerine ayakkabı ve pantolonu kirletmemek için örtülen deri.
23
Terlik: Koyun yününden yapılan ter emici keçe türünde bir örtü, ter emici örtü.
24
Tuwırlıq: Çadırın kenar kısımlarını örten keçe örtü.
25
Tulpar: Uzak yolculuğa dayanıklı, büyük savaşlarda kahramanların bindiği, soylu ve çok hızlı koşan at.
26
Talam veya talak etuw: talak etmek, boşamak.
27
Ärayna (arkaik söz): Sabır, tahammül anlamında bir hitap söz.
28
Şal (arkaik söz): Boz, açık toprak rengi.
29
Tebingi: Teğeltinin (binek hayvanlarında eyerin altına konulan keçe) üzerine ayakkabı ve pantolonu kirletmemek için örtülen deri.
30
Quntı ketüw: Huzuru kaçmak.