Uzaq sahillərdə. Гасан Мехти оглы Сеидбейли

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ uzandı: o, sənətkarlıqla yonulmuş taxta keçilərə və fillərə maraqla baxırdı; əl böyüklükdə tıxacların üzərində yonulmuş qırmızı burun, kök bir kişi pivə parçını ağzına yaxınlaşdırmışdı…

      Sahildən başlayaraq, ta şəhərin içərisinə qədər dar səkilərin kənarına cərgə ilə çuqun dirəklər vurulmuşdu. Dirəklər bir-birilə yoğun kəndirlə birləşdirilmişdi. Bu ona görə idi ki, Triyestdə tez-tez əsən güclü şimal küləkləri bəzən adamları süpürləyib dənizə aparırdı. Əhali yalnız bu kəndirlərin vasitəsilə xilas ola bilirdi. Lakin triyestlilər, hətta külək olmayan günlərdə də səki ilə gedərkən kəndirlərdən yapışmağa adət etmişdilər.

      Ober-leytenant şəhərin mərkəz hissəsinə çatdı.

      Bahar və yay fəsillərində, yəqin ki, şəhər daha gözəl görünürdü. Akasiya və şabalıd ağacları şəhərə xüsusi rövnəq verirdi; meydanlarda, bağçalarda və bulvarda palma ağacları vüqarla ucalırdı.

      İndi bu palmalar solub ölgünləşmişdi; şəhərin mənzərəsini cansıxıcı edən yalnız boz divarlı evlər və palmalar deyildi.

      Şəhər deyəndə, ilk növbədə, insanlar nəzərdə tutulur. İnsanlar isə süst və ölgün yeriyir, son dərəcə qayğılı və qaşqabaqlı görünürdülər.

      Almanlar tərəfindən işğal edilmiş şəhərin siması dəyişmişdi, elə bil, şəhərə qara bir damğa vurulmuşdu. Küçələrin asfaltı çat-çat olmuşdu – bunlar ardı-arası kəsilmədən şəhərdən keçib gedən ağır tankların tırtıllarının izi idi.

      Tutqun görkəmli dördmərtəbəli binadan tükürpədici fəryad eşidildi. Bura faşist həbsxanası idi…

      Küçədən hitlerçilərin nəzarəti altında zavod və fabrik fəhlələri ötüb keçdilər.

      Bulvarın tinində aclıq və yorğunluqdan taqətdən düşmüş ağsaçlı bir arvad, əlində boş zənbil yıxılıb qalmışdı.

      Via del Akvedotto küçəsində cərgələnmiş dar ağaclarından üzləri kömür kimi qaralmış adamlar asılmışdı. Asılanların birinin köynəyi qana batmışdı, boynundakı ip isə düyün-düyün idi. Yəqin ki, onu asanda ip bir neçə dəfə qırılmışdı.

      Ober-leytenant şəhərdə veyllənməkdən yorulmuşdu.

      Revoltello sarayının yanında esesçilər bir neçə zabitin rəhbərliyi altında şəhər incəsənət muzeyindəki şəkilləri ikitonluq maşınlara yükləyirdilər.

      Bunu görən ober-leytenantın qarabuğdayı çöhrəsi canlandı:

      – San Custo haradadır? – deyə o, italyan sözlərini yanlış tələffüz edərək, küçədəki kor çalğıçıdan soruşdu.

      Çalğıçı ağ tükləri pırtlaşmış başını qaldıraraq kəskin səslə dedi:

      – Düz gedin.

      Ober-leytenant yoluna davam etdi.

      O, bir neçə dəqiqədən sonra San Custo kilsəsində qoyulmuş Müqəddəs Madonnanın qarşısında dayanmışdı. Mərmərdən yonulmuş madonna iki mələyin arasındakı taxtda əyləşmişdi. Onun qucağında balaca bir uşaq vardı.

      Zabit qədim sənətkarların bu mahir əsərinə baxaraq böyük zövq alırdı. O, gah məftun olurmuş kimi yerində donub qalır, gah bir neçə addım geri çəkilir, gah da heykələ yaxınlaşaraq, onu diqqətlə gözdən keçirirdi. O, yaxınlaşıb heykəlin ətrafını bəzəyən qədim Bizans naxışlarını barmağı ilə yoxladı.

      Zabitin sifətindəki soyuq təkəbbür ifadəsi yox olmuşdu. İndi o, aldığı ilhamın təsirindən, elə bil, daha da cavanlaşmışdı. Onun dodaqları səssiz tərpənirdi. Kənardan baxan elə güman edə bilərdi ki, zabit dindar adamdır, dua oxuyur. Lakin zabitin pıçıltı ilə dediyi sözləri eşidən olsaydı çox təəccüblənərdi: “Söz tapa bilmirəm… Əsil sənət əsərini tərifləmək üçün söz tapmaq nə çətin iş imiş!”

      Heykəlin qarşısında həddən artıq dayandığını hiss edən zabit, özünü ələ aldı və cəld ətrafına göz gəzdirdi.

      Kilsə, demək olar ki, boş idi. Bir neçə avara və laqeyd kiçik zabitdən, əlində çətir tutmuş şişman bir qocadan və əsgərlərin gözünə görünməmək üçün kilsə sütunlarının arxasında gizlənən iki cavan qızdan başqa kimsə yox idi. Xəstəlikdən sapsarı saralmış seyrək saçlı qoca kilsə gözətçısı qəşəng geyinmiş alman zabitinə təəccüblə baxırdı. Bu, yeganə faşist zabiti idi ki, kilsəyə gəlib, oradakı sənət nümunəsinə belə böyük maraq göstərirdi. Bu zabitdən başqa bir keşiş də heykələ tamaşa etməyə gəlmişdi.

      Zabit qoca keşişə yaxınlaşıb papağını çıxartdı və xeyir-dua istədi. Keşiş əlini qaldırıb onu xaçladı.

      – Müqəddəs ata, deyəsən, siz də mənim kimi, sənət əsərlərinin vurğunusuz… – deyə zabit dilləndi.

      – Bəli, amma sizin kimi zabit öz vaxtını Via Qeqqa küçəsindəki soldatenhaymda keçirsə daha yaxşı olar…

      – Müqəddəs ata, günün hansı saatlarında ora getmək daha münasibdir?

      – Gündüz saat 2-də. Sizin zabitlər orada bu vaxt yemək yeyirlər.

      – Təşəkkür edirəm.

      Bir neçə dəqiqədən sonra ober-leytenant Via Qeqqanın tinindəki balaca bir dəllək dükanının qabağında durmuşdu: deyəsən, o, kimisə gözləyirdi.

      Küçə ilə hitlerçi feldjandarmları keçirdilər. Onlar 20 nəfərə qədər olardılar. Başlarında parlaq və hündür kaska, döşlərindəsə xüsusi jandarm nişanı vardı. Jandarmlar küçədən keçən bütün hərbi qulluqçuları saxlayır və sənədlərini yoxlayırdılar.

      Lakin ober-leytenant yaxınlaşan yandarmlara o qədər də əhəmiyyət vermədi. Gözlərini qarşıdakı səki ilə gedən əli çantalı bir alman əsgərinə zilləmişdi. Əsgər sol əli ilə qaragözlü, qara qıvrımsaçlı gözəl bir italyan qızını qucaqlamışdı.

      Çil-çil sifətli, göygözlü, ağımtıl qaşlı əsgər çox cavan idi. Lap uşağa oxşayırdı. Ona 19-20 yaş ancaq vermək olardı. Qız isə oğlana nisbətən bir qədər yaşlı görünürdü. Əsgərin kefi kök idi: qəhqəhə çəkib gülür, qızı qucaqlayıb qulağına nəsə pıçıldayırdı. Qız onun sözlərini dinləyərək diksinir və çiynindəki şala daha bərk bürünürdü.

      Ober-leytenant kinayə ilə gülümsündü.

      Əsgər yanındakı qızla birbaş jandarmlara tərəf yeriyirdi. Onlar jandarmlara çathaçatda ober-leytenant əsgərin qabağını kəsdi.

      Əsgər təqsirkar bir ifadə ilə gözlərini СКАЧАТЬ