Сайланма әсәрләр. Том 5. Сөембикә ханбикә һәм Иван Грозный. Айбиби / Избранные произведения. Том 5. Мусагит Хабибуллин

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ сабый гына булса да, – диде Җангали хан, кузгала башлап. – Ә син, Сөембикәм, минем өчен борчылма, без аларны бик тиз калабыздан куарбыз.

      – Амин, – диделәр беравыздан Колшәриф белән Сөембикә.

      – Тик, Җангалием, алатларга тимә. Тәне-җаны кире булса да, иманнары безнекедер.

      – Ханбикә хаклы, – диде Колшәриф шәех. – Алатларга тия башласак, үзара сугыша башларбыз.

      – Шәех хаклы, тимәбез без аларга, әмма сиздерербез. Мәскәү, Мәскәү дип Мәккәләрен алыштырмасыннар. Хәер, бүген Мәскәүдә дә канлы сугыш бара. Биләмәле боярлар Шуйскийлар белән Бельскийлар тыныша алмый. Ике нәсел тиң кан коя-коя тәхеткә үрмәли. Кенәгинә Еленаның куенына кереп оялаган Иван Телепнёв үз ягына каера, Михаил Глинскийлар үз якларына. Мине бүген бер нәрсә борчый, ханбикәм, Мәскәүдә йөзләрчә татар морзасы яши, алар арасында Казаннан качкан үткен тылмачлар, илчеләр, муеннарына тәре таккан татарлар бар.

      – Алатларны, ханиям, алар белән тиңләп булмый. Алатлар үзебезнекеләр. Йөзе кара Иван IV не кара син. Олан башы белән мөһерен сугып, синнән атлы гаскәр сорап җибәргән.

      – Җибәрми торсын әле, ханбикәм, Җангали хан аңа гаскәр. Көтеп ала алмас олан кенәз, ханбикәм, бездән гаскәрне. Моны сиңа Җангали ханың әйтә, – диде киенә-киенә Җангали хан.

      – Без алар белән орышмабыз, ханиям, без алар белән тыныч сәүдә итү өчен солых төзербез, шул ук олан кенәз белән.

      – Мәскәү йортында бик яман чукынган татарлар бар. Әйтик, алат сәүдәгәре Һашим бай оныгы Адашев. Польшада, Төркиядә, Молдаван түрәләрендә хезмәт итә. Берничә тел белә. Хәрби белгеч, ниндидер яңа калканнар уйлап тапкан. Хәзер әнә бөек кенәгинә аягына килеп егылган икән. Олан кенәз тәрбиячесе Сильвестр белән кулга-кул тотынышып яшиләр, имеш. Олан кенәзгә нотык хаты язып биргән, олан кенәз укыган да тәмам мөкиббән киткән, диләр.

      – Ул Адашевка без хат юлларбыз. Бөтен татар исеменнән. Онытмасын иде каян чыкканын.

      – Юлларбыз, юлларбыз, ханбикәм. Йә, бакчы, килешәме иреңә хәрби кием?

      – Сиңа бар нәрсә дә килешә, ханиям. Чөнки син – хан, – диде Сөембикә, Җангалинең янә битенә кагылып, ул ире белән чынлап та горурлана кебек иде. – Тик ашык, Җангали, воевода Василий да йоклап ятмыйдыр.

      Җангали белән Колшәриф чыгып киткәч, Сөембикә «уф» диде һәм тәрәзә каршына барып басты. Бик озак дәшми торгач кына, Искәндәргә таба борылды.

      – Барысы да без уйлаганча барып чыкса, Искәндәр, мин сине берәүдән дә рәнҗеттермәм. Өйрәндем, гадәтләндем мин сиңа, күрәм, үзең дә тәгаен күләгәмә әверелдең. Туганым кебек күрә башладым үзеңне.

      – Ханбикәм, воевода Василийның Казанда кимендә өч мең батыры бар. Аларны да…

      – Кылыч корбан сорамый, Искәндәр. Нишлисең, тәкъдирләре шуннандыр, мин аларны Казанга чакырып китермәдем. Хәзер инде воеводаны һәм аның батырларын синең белән мин генә коткара алмабыздыр. Арча капкасына Юныс бәк килеп туктады. Син беләсең булса кирәк, воевода Василий Пенков халык белән уртак тел таба алмады, үз өендә кебек кыланды. Халык ачуы яман бит ул. Шулаймы, син дә күрдеңме?..

      – Шулай, ханбикә. СКАЧАТЬ