Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      6.5. Opiniowanie i orzecznictwo w sprawach dzieci i młodzieży

6.1. Typy diagnozy klinicznej i konteksty społeczne diagnozowania

      Diagnoza i diagnozowanie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży to działanie ogromnie złożone, wymagające wszechstronnej wiedzy psychologa klinicznego z różnych dziedzin psychologii rozwojowej, psychopatologii ogólnej i rozwojowej oraz psychiatrii. Aktywność zawodowa psychologa najczęściej przebiega w różnych placówkach, takich jak: 1) jednostki o charakterze ambulatoryjnym i szpitalnym, zajmujące się leczeniem zaburzeń psychicznych i zachowania oraz leczeniem przewlekłych schorzeń somatycznych; 2) instytucje wychowawczo-opiekuńcze i szkolne zajmujące się orzekaniem i opiniowaniem psychologiczno-pedagogicznym; 3) specjalistyczne poradnie publiczne i niepubliczne, utrzymywane przez różne stowarzyszenia; 4) prywatne gabinety psychologiczne i terapeutyczne. Psycholog kliniczny w tych instytucjach albo podejmuje samodzielne działania diagnostyczne, albo jest członkiem zespołu, składającego się z różnych specjalistów, które zajmują się diagnozowaniem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Wymienione instytucje zazwyczaj są powołane w celu udzielenia pomocy dzieciom, rodzinie, szkole i innym środowiskom w rozwiązaniu różnych problemów, które mogą pojawić się w dzieciństwie i adolescencji w zakresie zdrowia psychicznego, trudności związanych z edukacją oraz w przebiegu socjalizacji i adaptacji do rozmaitych środowisk społecznych. Działania zawodowe psychologa klinicznego w tych placówkach podlegają europejskim i krajowym standardom organizacji opieki zdrowotnej, których przestrzeganie w istotnym stopniu zależy od warunków ekonomiczno-politycznych oraz poziomu humanizmu i socjalizacji konkretnego społeczeństwa. Procesy i warunki społeczne, kulturowe i polityczne zależą od globalizacyjnych przemian społecznych i stanowią istotne wyzwania także dla postępowania diagnostycznego i terapeutycznego psychologa klinicznego w XXI w. (Cierpiałkowska i Sęk, 2015).

      Biorąc pod uwagę cele statutowe instytucji oraz cele formułowane przez dziecko i jego rodzinę, psycholog kliniczny najczęściej podejmuje działania diagnostyczne, których głównym zadaniem jest: 1) diagnoza zdrowia psychicznego i funkcjonowania, w celu wskazania najbardziej efektywnej pomocy terapeutycznej dla dziecka i rodziny; 2) diagnoza przebiegu procesu terapii i zmian występujących u dziecka oraz w rodzinie bądź innych systemach społecznych pod wpływem oddziaływań leczniczych; 3) sformułowanie opinii lub orzeczenia w związku z problemami poznawczymi, emocjonalnymi i społecznymi dziecka w przebiegu edukacji oraz pobytu w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; 4) przedstawienie opinii i wskazań na temat warunków koniecznych do odzyskania zdrowia i możliwości dalszego rozwoju przez dzieci i młodzież cierpiące z powodu przewlekłych schorzeń somatycznych.

      Przedstawione konteksty instytucjonalne, w których psychologowie kliniczni podejmują postępowanie diagnostyczne, pokazują różnorodność ich działań oraz szeroki zakres kompetencji, jakimi powinna się odznaczać ta grupa zawodowa.

      6.1.1. Podstawowe założenia i typy diagnozy klinicznej

      Diagnozowanie jest czynnością, która polega na pozyskiwaniu, zestawianiu i integrowaniu danych o tym, jaka jest rzeczywistość (stan psychicznych i behawioralny) oraz jak ją można sklasyfikować (zob. Cierpiałkowska, Soroko i Sęk, 2016). Jest jedyną w swoim rodzaju aktywnością mentalną psychologa, która polega na integrowaniu wiedzy psychologicznej z fenomenami intra- i ekstrapsychicznymi obserwowanymi u jednostki. W zależności od celu diagnozowanie może spełniać jedną bądź kilka funkcji:

      W wyniku zebrania odpowiednich danych, ich uporządkowania oraz interpretacji według specyficznych reguł integracji wywiedzionych z konkretnej koncepcji psychologicznej (paradygmatu) powstaje diagnoza, która powinna odznaczać się wysoką trafnością i rzetelnością. Diagnozowanie, w odróżnieniu od testowania (testing), jest bardziej złożoną aktywnością, polegającą na rozwiązywaniu konkretnych problemów stawianych przez konkretne osoby bądź instytucje, i jego właściwością wyróżniającą jest złożone wielopoziomowe integrowanie danych. Testowanie polega na wyborze i administrowaniu narzędzia, dostarczającego specyficznego wyniku, który jest możliwy do opisania w zakresie badanej właściwości, na podstawie wiedzy o normalizacji (Meyer i in., 2001; Paluchowski, 2012; Soroko, 2016). Diagnozowanie wymaga w pierwszym rzędzie integracji danych uzyskanych różnymi metodami oraz określenia zależności lub związków między wynikami (np. rozstrzygając, na podstawie jakich procesów psychicznych można wyjaśnić sprzeczności między wynikami metody samoopisowej i obserwacyjnej). Wymagane jest zatem СКАЧАТЬ