Fizjologia żywienia. Коллектив авторов

Чтение книги онлайн.

      3.9.2. Nawodnienie osób starszych

      U osób starszych częściej dochodzi do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej w porównaniu z przedstawicielami pozostałych grup wiekowych. Starzenie się związane jest z zaburzeniem sprawności regulacji nerwowej i hormonalnej gospodarki wodno-elektrolitowej. W tej grupie wiekowej najczęściej dochodzi do odwodnienia hipertonicznego wywołanego niedostatecznym spożyciem płynów. Przyczyną jest zmniejszenie odczuwania pragnienia oraz spadek wrażliwości baroreceptorów w łuku aorty i osmoreceptorów w podwzgórzu. Dochodzi również do zaburzenia funkcji nerek i układu hormonalnego. Dodatkowo, przyjmowane leki mogą nasilić omawiane zaburzenia. Aby zapobiec temu zjawisku, należy okresowo kontrolować i oceniać stan nawodnienia u osób w tej grupie wiekowej.

      W celu precyzyjnego oszacowania zapotrzebowania na płyny można posłużyć się zasadą, zgodnie z którą na pierwsze 10 kg masy ciała przypada 100 ml wody, na kolejne 10 kg – 50 ml wody, a na pozostałą masę ciała – 20 ml. Przykładowo dla pacjenta o masie ciała 70 kg minimalne zapotrzebowanie na wodę wynosi zatem: 100 ml + 50 ml + 50 × 20 ml = 1150 ml/24 h.

      3.9.3. Nawodnienie chorych na cukrzycę

      Zaburzenia wodno-elektrolitowe u cukrzyków mogą być spowodowane upośledzoną czynnością nerek i/lub zaburzeniami metabolicznymi uwarunkowanymi bezwzględnym lub względnym niedoborem insuliny. Rekomendacje dotyczące nawodnienia chorych na cukrzycę są zbliżone do zaleceń ogólnych, z kilkoma wyjątkami. U diabetyków zapotrzebowanie na wodę jest nieco wyższe niż u osób zdrowych. Ustalenie dokładnych wartości jest trudne, ponieważ zależy od wielu czynników, takich jak: wiek, aktywność fizyczna, obecny stan metabolizmu organizmu, wydolności nerek i układu krążenia. Bilans wodny mogą również modyfikować zażywane leki. Średnie zapotrzebowanie na wodę w tej grupie chorych wynosi 30–35 ml/kg m.c. i nie powinno być niższe niż 1,5 l/24 h.

      Piśmiennictwo

      1. Bień B., Jarosz A., de Latour T. i wsp.: Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez osoby w wieku podeszłym. Acta Balneol. 2014; 56(2): 118–127.

      2. Dymarska E., Janczar-Smuga M.: Woda jako niezbędny składnik pokarmowy w żywieniu osób w podeszłym wieku. Res. Papers Wroclaw University of Economics 2016; 461: 55–63.

      3. Eaton D.C., Pooler J.P.: Vander’s Renal Physiology (wyd. 8). McGraw-Hill Education, New York 2013.

      4. El-Sharkawy A.M., Sahota O., Lobo D.N.: Acute and chronic effects of hydration status on health. Nutrition Rev. 2015; 73(supl. 2): 97–109.

      5. European Food Safety Authority: Scientific opinions on dietary reference values for water. EFSA Journal 2010; 8(3): 1459.

      6. Herold G.: Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.

      7. Kokot F.: Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo zasadowa w stanach fizjologii i patologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.

      8. Mziray M., Siepsiak M., Żuralska R. i wsp.: Woda istotnym składnikiem pokarmowym diety dla osób w wieku podeszłym. Probl. Hig. Epidemiol. 2017; 98(2): 118–124.

      9. Rose B.D., Post T.W.: Clinical Physiology of Acid-base and Electrolytes Disorders (wyd. 5). McGraw-Hill Education, New York 2001.

      4

      Zapotrzebowanie energetyczne organizmu

      4.1. Definicja przemiany materii

      Metabolizm (przemiana materii) to zespół przemian biochemicznych zachodzących w organizmie (reakcje rozpadu i syntezy związków chemicznych), dzięki którym możliwe jest przeżycie każdej jego komórki. Wszystkim procesom metabolicznym zachodzącym w komórkach towarzyszą przemiany energii. Procesy metaboliczne można podzielić na dwie grupy: