Twój psychologiczny autoportret. Lois B. Morris

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ że choroby psychiczne istnieją i że niektórym pacjentom można pomóc stosując rozmaite formy leczenia. Jednak w latach siedemdziesiątych psychiatria i w ogóle cała dziedzina zdrowia psychicznego znalazła się pod rosnącą presją ze strony środowisk naukowych, domagających się stworzenia systematyki, która pozwoliłaby skuteczniej i bardziej konsekwentnie identyfikować i klasyfikować dolegliwości setek tysięcy ludzi potrzebujących pomocy.

      Wreszcie wspólny język

      Prace badawcze, dzięki którym powstał DSM-III, rozp oczęły się w 1974 r. To ogromne przedsięwzięcie było koordynowane przez specjalną grupę roboczą, złożoną z psychiatrów oraz psychologów, specjalistów od diagnostyki i epidemiologii. Na rzecz tej grupy pracowało czternaście komitetów doradczych, składających się z klinicystów i badaczy specjalizujących się we wszystkich kluczowych dziedzinach psychiatrii. Działały również komitety porozumiewawcze, które utrzymywały łączność z innymi organizacjami zawodowymi zajmującymi się sprawami zdrowia psychicznego, jak Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne oraz Amerykańskie Stowarzyszenie Uczelni Medycznych, wspólnie z nimi precyzując zagadnienia, próbując uzgodnić różne punkty widzenia i budując konsensus co do typów występujących u ludzi zaburzeń umysłowych i emocjonalnych.

      W fazie badań, a także później, poddawano nową klasyfikację intensywnej weryfikacji praktycznej, co pozwalało na dalsze modyfikowanie i precyzowanie kategorii schorzeń. Dużą wagę przywiązywano do oceny wiarygodności diagnoz klinicznych. Pytanie brzmiało: czy używając nowych kryteriów różni praktycy postawią temu samemu pacjentowi tę samą diagnozę, czy też ich opinie będą po dawnemu rozbieżne? Badania te, prowadzone z aktywnym udziałem Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, wykazały, że kategorie diagnostyczne DSM-III są bardziej godne zaufania niż jakikolwiek system używany wcześniej. Przy użyciu nowego podręcznika praktycy mogli niezależnie oceniać stan zdrowia pacjenta i o wiele częściej uzyskiwali tę samą diagnozę. Był to wielki krok naprzód.

      Nowy system został przyjęty w 1979 r., a w następnym roku wszedł do użycia. Odniósł sukces przekraczający wszelkie oczekiwania. Choć powstał z myślą o wykorzystaniu na terenie USA, przetłumaczono go już na trzynaście języków i jest stosowany na całym świecie. Kontynuowane badania, odwołujące się do nowych kryteriów, wkrótce zaczęły potwierdzać jego skuteczność i umożliwiać wprowadzanie ulepszeń. Od początku było jasne, że nowy system zwiększył nasze możliwości wykrywania przyczyn, prewencji i leczenia schorzeń psychicznych, dotykających tak wielu ludzi.

      Nowe zaburzenia osobowości

      Kiedy tylko nowy system wszedł w użycie, zaczęliśmy otrzymywać informacje potwierdzające przydatność jego kategorii w badaniach naukowych i praktyce klinicznej. W 1983 r. zaproszono mnie do udziału w komitecie doradczym powołanym, aby zrewidować diagnozy zaburzeń osobowościowych do poprawionej wersji podręcznika DSM-III. Po jego publikacji zostałem konsultantem grupy roboczej pracującej nad dalszymi udoskonaleniami, których efektem był DSM-IV. Identyfikacja zaburzeń osobowościowych oraz wyszczególnienie symptomatycznych cech i zachowań stanowiących wyróżniki kategorii należały do najtrudniejszych zadań, jakie stanęły przed twórcami podręcznika. Pewne schorzenia psychiatryczne (które DSM-IV nazywa zaburzeniami osi I), jak ciężka depresja, są stanami przejściowymi, które pojawiają się i zanikają; dzięki nowym, nadzwyczaj wyrafinowanym technikom badawczym zaczynają one stopniowo ujawniać swe ukryte tło biologiczne. Natomiast zaburzenia osobowości są odbiciem trudnej, ludzkiej rzeczywistości, więc „czysta nauka” ma z nimi większe kłopoty (choć, jak się przekonamy w tej książce, zaczynają one być do pokonania). Z tego powodu klasyfikacja zaburzeń osobowości (tzw. zaburzeń osi II) budzi większe kontrowersje, zaś wyniki testów klinicznych i naukowych są mniej jednoznaczne niż w przypadku zaburzeń nastroju.

      W 1987 r. zmieniliśmy bądź doprecyzowaliśmy niektóre kryteria diagnozowania zaburzeń, zredukowaliśmy obszary nakładania się poszczególnych kategorii, wyeliminowaliśmy niespójności oraz wprowadziliśmy nowe typy zaburzeń, powszechnie rozpoznawane w praktyce klinicznej, a nieobecne w poprzednim podręczniku. Łącznie DSM-III-R objął trzynaście zaburzeń osobowości, z których dwa opisano wyłącznie w Dodatku jako wymagające dalszych badań.

      W DSM-IV, wydanym w 1994 r., wprowadzono dodatkowe udoskonalenia i zmiany oparte na badaniach, które były konsekwencją wydania DSM-III-R. Zachowano dziesięć z jedenastu zaburzeń osobowości osi II opisanych w zasadniczej części poprzedniego wydania, modyfikując jedynie niektóre z kryteriów diagnostycznych. Zgodnie z zaleceniem grupy roboczej osi II jedno z zaburzeń (bierno-agresywne) przesunięto do Dodatku, gdyż niektórzy specjaliści byli zdania, że dotychczasowe dane nie usprawiedliwiają traktowania go jako „oficjalnej” diagnozy.

      W Dodatku pojawiła się także nowa, dyskusyjna kategoria zaburzenia depresyjnego. Praktyka kliniczna ujawnia bowiem znaczącą liczbę pacjentów z tym zaburzeniem. Usunięto natomiast całkowicie opisy zaburzeń autodestrukcyjnego i sadystycznego, które były zamieszczone w Dodatku DSM-III-R. Kategorie te były od początku kontrowersyjne, co wyjaśnimy obszerniej w rozdziałach 15 i 16. Decyzja o ich usunięciu z DSM-IV wynika jednak bardziej z obawy przed możliwymi nadużyciami na gruncie prawnym niż z powszechnej zgody specjalistów, że nie są to „prawdziwe” zaburzenia. Jak zauważył Thomas Widiger, główny konsultant DSM-IV, większość psychiatrów uczestniczących w pewnym dużym programie badawczym sygnalizowała obecność pacjentów z podstawową diagnozą zachowań autodestrukcyjnych, zaś większość psychiatrów sądowych objętych innym programem miała doświadczenia z pacjentami spełniającymi kryteria zaburzenia sadystycznego⁵.

      W niniejszej książce zdecydowaliśmy się przedstawić wszystkie zaburzenia osobowości osi II, łącznie z tymi, które występują tylko w Dodatku do DSM-III–R lub DSM-IV, ponieważ wielu doświadczonych klinicystów nadal twierdzi, iż spotykają pacjentów z takimi schorzeniami. Wolimy podejście bardziej otwarte, naszym zdaniem lepiej odpowiadające bogactwu ludzkich postaw i ogromnej różnorodności aspektów osobowości, które czynią każdego z nas istotą niepowtarzalną.

      Proces wyodrębniania i precyzowania kategorii schorzeń psychicznych trwa nadal. Pojawienie się systematycznej metody rozpoznawania zaburzeń psychicznych, bardziej obiektywnej i wolnej od wpływów teorii, które w przeszłości odciskały piętno na systemach diagnostycznych, to wielkie ułatwienie dla praktyków. Mamy nadzieję, że będzie teraz można wyjaśnić, jak wielu ludzi cierpi na poszczególne zaburzenia, i przewidzieć, kto jest na nie szczególnie narażony, badać ich przypadki z różnorodnej teoretycznej perspektywy, wskazać skuteczne sposoby leczenia i usystematyzować wciąż rosnący zasób danych biologicznych i genetycznych.

      Testowanie zaburzeń osobowości

      Najbogatszym źródłem wiedzy o zaburzeniach osobowości oraz związanych z nimi konstelacjach cech i zachowań są testy stworzone z myślą o ich rozpoznawaniu. Uczestniczyłem w opracowywaniu jednego z takich testów, tzw. testu zaburzeń osobowości (Personality Disorder Examination, PDE)⁶. Jak analizy laboratoryjne pozwalają zweryfikować diagnozę lekarza, tak PDE stanowi wiarygodną weryfikację diagnozy psychiatrycznej. PDE jest określany jako „wywiad częściowo usystematyzowany”. Musi być przeprowadzany i podsumowywany przez wyszkolonego praktyka, któremu wiedza fachowa umożliwia ocenę odpowiedzi pacjenta. Test PDE używany jest w wielu pracach badawczych na całym świecie, między innymi w wielkim, międzynarodowym programie badania zaburzeń osobowości przeprowadzanym przez Światową Organizację Zdrowia.

      СКАЧАТЬ