Название: Mity polskiego września
Автор: Tymoteusz Pawłowski
Издательство: PDW
Жанр: Документальная литература
isbn: 9788381433310
isbn:
Uwadze autorów i czytelników umyka jednak jedna – ale bardzo istotna – rzecz: nikt w Warszawie nie rozważał takiego scenariusza!
Historia alternatywna jest specyficznym narzędziem, pozwalającym lepiej opisać przeszłość. Zadanie pytania: „Co by było, gdyby…?” umożliwia ocenę postępowania najważniejszych graczy. Historię alternatywną należy uprawiać jednak zgodnie z zasadami, z których najważniejsza dotyczy… realizmu. Jeśli w grę wchodzą wydarzenia nierealne – lądowanie kosmitów, użycie bomby atomowej w bitwie pod Grunwaldem czy przyjęcie propozycji Hitlera w roku 1939 – nie mamy do czynienia z historią, lecz z baśnią.
Racją stanu Rzeczypospolitej było zachowanie suwerenności. Sensem istnienia niepodległej Polski – od roku 1918 – była obrona niezależności państwowej. Polscy politycy i wojskowi – a także większa część społeczeństwa – pracowali tylko i wyłącznie nad osiągnięciem jednego celu: utrzymaniem suwerenności. Czynili tak przez wszystkie lata niepodległości, a wielu z istotnych aktorów sceny politycznej i wojskowej walczyło o nią wiele lat przed 1918 rokiem. To, że do osiągnięcia tego celu trzeba będzie stoczyć wojnę, było całkowicie zrozumiałe i akceptowane – przez polskich polityków, wojskowych, a także większą część społeczeństwa.
Dziś żyjemy w zupełnie innych czasach: pokoju i – w miarę powszechnej – szczęśliwości. Przeszłość oceniamy, wiedząc o tym, jak potoczyły się losy świata, zapominamy natomiast o ówczesnych realiach. Jeśli tak robimy, popełniamy błąd anachronizmu – wnioskowania niedopasowanego do ówczesnego świata.
Przyjęcie niemieckich propozycji oznaczało rezygnację z suwerenności, bankructwo idei stojących u podstaw bytu Rzeczypospolitej. Nikt takiej możliwości w 1939 roku nie rozważał.
ROZDZIAŁ 10
Sojusz z Niemcami byłby korzystny dla Polski?
Sojusz z Hitlerem byłby korzystny dla Polski. Nie doszłoby wówczas do wojny, a jeśli nawet, to Niemcy – wspólnie z Polską – zdołaliby pokonać wszystkich przeciwników. Nie doszłoby również do Holocaustu, a cała historia miałaby szczęśliwe zakończenie.
Z podobnymi twierdzeniami można się często spotkać, nawet u bardzo poważnych historyków. Wynikają one z błędnych przesłanek. Rozważanie alternatywnych możliwości historycznych jest bardzo istotnym narzędziem badawczym, ponieważ pozwala ocenić, czy podjęte decyzje były słuszne. W Polsce jednak przez wiele lat nie prowadzono takich rozważań. Dlaczego? Ponieważ polscy historycy byli – i wciąż niestety są – kształceni według zasad determinizmu historycznego, w którym nie ma miejsca na żadną alternatywę. Historia alternatywna była oficjalnie znienawidzona i zakazana, a nieoficjalnie – wyśmiewana. Polska nauka nie rozwinęła więc zasad dotyczących uprawiania historii alternatywnej i mało kto przyswoił je sobie, korzystając z materiałów zagranicznych.
Podstawową zasadą jest zakaz przyjmowania tej alternatywy historycznej, która najbardziej pasuje do postawionej tezy. Spójrzmy zatem, jak wygląda alternatywny świat tworzony przez zwolenników układu Ribbentrop–Beck. Sojusz polsko-niemiecki zostaje podpisany, Niemcy przestrzegają jego litery, Polacy chronią swoich Żydów i nie dopuszczają do Holocaustu, następnie wszyscy Europejczycy na czele z III Rzeszą i Rzecząpospolitą uderzają na Związek Sowiecki, który uwalniają od zbrodniczego komunizmu. Wykorzystanie potencjału gospodarczego całej Europy pozwala osiągnąć – być może wykute w wojnie – porozumienie z Francją i Wielką Brytanią. Ostatnim aktem jest śmierć Adolfa Hitlera, po której nadchodzi czas demokratyzacji Europy, pokoju na świecie, Polska rośnie w siłę, a ludzie żyją dostatnio.
Taka wizja jest kusząca, nieprawdaż?
Tylko że prawdopodobieństwo jej zaistnienia jest bardzo niewielkie. Teraz bowiem pojawia się kolejna zasada historii alternatywnej: szukania analogii i porównań. Niestety nasza wiedza jest tu nikła, ponieważ w Polsce niemal nie prowadzi się badań porównawczych. Nie wiemy więc, jakie były losy państw, które związały się z III Rzeszą, i nie znamy analogii. Wreszcie apologeci sojuszu z Hitlerem nie przejmują się nieistotnymi szczegółami technicznymi. Zacznijmy więc od tych szczegółów.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
1
Władimir Bieszanow, 1943 – rok przełomu, Warszawa 2001, s. 367.
2
Wacław Stachiewicz, Wierności dochować żołnierskiej, Warszawa 1998, s. 597.
3
Kordian Józef Zamorski, Dzienniki (1930–1938), Warszawa 2011, s. 432.
4
Józef Beck, Wspomnienia o polskiej polityce zagranicznej 1926–1939, Warszawa–Kraków 2015, s. 218.