Po piśmie. Jacek Dukaj

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Nie czyściłem tekstów z takich powtórzeń, widząc wartość w owym meandrowaniu, naddatek sensu w minionych niepewnościach i możliwościach. A także – niebagatelny pożytek dla czytelników nienawykłych do podobnego myślenia pismem.

      Nie tylko łatwiej wspiąć się na góry o łagodnych, długich zboczach; ale też uczymy się czegoś w czasie podejścia. Poznajemy kształt góry, obchodząc ją dokoła. Widzimy, którędy iść nie powinniśmy, którędy szli inni i zbłądzili, polegli. Uczymy się tak wspinać na następne góry, na wszelkie góry możliwe.

      Tytułowy esej Po piśmie powstał już w świadomości tego wędrowania, w odruchu autoanalizy. A także z rozpoznania, co właściwie próbowałem osiągnąć przez ostatnich kilka lat, mordując się z Rekursją: stworzyć postpiśmienną powieść, literaturę przeżyć pozasłownych.

      W istocie w części wspólnej pierwszej i drugiej konstelacji obsesji mieszczą się liczne utwory literackie, od Lodu (2007) do Imperium chmur (2018). Ba, gdy dobrze nastroić lunetę i nałożyć na soczewkę filtry wiedzy późniejszej, widać, że konstelacje obejmują i najwcześniejsze moje opowiadania, jak Szkoła z 1995 roku, w której bohater tworzy wiersz-hymn na chwałę potęgi „się”, wołając w desperacji do „podmiotów dzieł zaniechanych”.

      Czy wiedziałem, co piszę, układając ów wiersz? Kto go zatem ułożył? Co chciał przekazać?

      Lecz czy hymn odpodmiotowionego człowieka może w ogóle mieć autora? Nie ja go napisałem; napisał się mną.

      TRZECIA WOJNA ŚWIATOWA CIAŁA Z UMYSŁEM

01

      Ponad hukiem płomieni w korytarzu przetacza się krzyk.

      CHARLIE

      PATRZCIE NA MNIE! PATRZCIE NA MNIE! JA WAM POKAŻĘ ŻYCIE UMYSŁOWE!

      

      Ogień pędzi w głąb korytarza.

      

      Płomienie płyną wzdłuż nacieków.

      

      Oczy mu się rozszerzają na widok Charliego i zbliżającego się ognia; zapomniany pistolet zwisa w jego opuszczonej dłoni.

      

      Charlie szarżuje nań korytarzem, przyciskając obrzyn do piersi. Płomienie pędzą wraz z nim.

      Wrzeszczy:

      CHARLIE

      PATRZCIE NA MNIE! JA WAM POKAŻĘ ŻYCIE UMYSŁOWE!

      JA WAM POKAŻĘ ŻYCIE UMYSŁU! 1

      Barton Fink (1991), Joel Coen & Ethan Coen

02

      Human Body Exhibition ponoć cieszy się w Krakowie tak wielkim powodzeniem, że musiano wydłużyć ją o miesiące. Jest to wystawa ciała ludzkiego rozbitego na części i warstwy i podsystemy biologicznej maszyny, w owym zapędzie redukcji do organicznego machinarium przeskakująca chwilami na stronę wyzwalającego turpizmu: gdy powstrzymujesz nerwowy śmiech na widok obnażonej glorii i ohydy mięśnia lub kości, które czujesz właśnie pod swoją własną skórą.

      Widzę, jak zwłaszcza wśród dzieci budzi ta ekshibicja niebywałą fascynację. W tramwajach i autobusach wystarczy, że mignie jej reklama, i dzieciarnia szkolna ożywia się, chłopcy (to głównie chłopcy) wymieniają fotki i filmiki, podszczypują się nawzajem opowieściami-horrorami, zagłębiają się w hipernaturalistyczne dywagacje o nigdy przecież do końca niewyrażalnych w ich języku ekstremach biologii, o śmierci, o narodzinach, o trawieniu, wydalaniu, kopulowaniu, o śmierci, rozkładzie i grobie.

      Po czym wyłączają się ze świata materii i na powrót pochłaniają ich komórki, SMS-y, gry.

03Mówi zombie23

      Otatuowawszy się w żywego trupa i przyozdobiwszy się mięsożernymi pasożytami, Zombie Boy raczej nie obawia się śmierci czy robali; ale świat już nie będzie taki sam, gdy uczyniło się ze swej skóry płótno dla obrazów życia po śmierci.

      Jest to wywiad z zombie, bo tak sam o sobie mówi; ze stylowym zombie.

      Q: Czyj to był pomysł – transformacja w zombie?

      A: Mhm, mojej babci albo listonosza – już mi się rozmyły w pamięci szczegóły tamtej rozbieranej imprezy.

      Q: Czy kiedykolwiek przestraszyłeś się tego, co zrobiłeś ze sobą i swoim ciałem?

      A: Nigdy! Harowałem ponad dekadę, żeby osiągnąć ten cel, pod igłą i nożem, pod dachem, Słońcem i Księżycem, to moja życiowa szansa.

      Q: Czujesz się bardziej ludzki, odkryty, ukazując swoje wnętrze światu?

      A: Szczerze, dla mnie to po prostu atrament. Jak farba na obrazach. Mielibyśmy odczuwać irracjonalny strach przed twórczością artystyczną? Czuję raczej, że to mnie rozwija, a nie osłabia.

      Q: O czym opowiadasz swoją sztuką?

      A: O anarchii. Jestem anarchistą, to wezwanie do rewolucji. Pierwszym stadium rewolucji jest sprzeciw. A jawić się martwym, gdy jest się żywym – to sprzeciwia się samym prawom natury.

      Rick Genest aka Zombie Boy od dziewiętnastego roku życia pracuje nad tatuażem ukazującym wnętrze jego rozkładającego się ciała; tatuaż pokrywa już ponad 80% powierzchni jego skóry.

      Jak dotąd Zombie Boy został twarzą koncernu L’Oreal, linii modowej Jay-Z, wystąpił w teledysku Lady Gaga, w filmie 47 roninów u boku Keanu Reevesa oraz w licznych pokazach mody – jako model4.

04

      W 2012 roku ukazał się w „Cultural Studies Review” esej Johna Frowa Avatar, Identification, Pornography. Frow zestawia w nim dwa współcześnie najdonośniejsze wyrażenia stosunku człowieka do ciała: komputerowe awatary oraz pornografię.

      Pierwszym warunkiem wejścia w jakikolwiek tekst kultury jest utożsamienie. „Bez rozbudzenia zainteresowania postacią, która w jakiś sposób nas przypomina, nie zaangażujemy się tak głęboko w proces lektury”. Frow sugeruje, że odnosi się to również do narracji dyskursywnych, nawet tych wysoce abstrakcyjnych, gdzie z pozoru nie ma się z kim/czym utożsamiać.

      Spopularyzowanie komputerowych awatarów sprawia, że łatwiej wprowadzić do powszechnego obiegu precyzyjniejsze języki opisu tych relacji. Należy rozbić pojęcie ciała na co najmniej trzy instancje: na ciało fizyczne, ciało wirtualne i ciało fenomenalne. To ostatnie odnosi się do naszego wyobrażenia-odczucia СКАЧАТЬ