Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ wytwarzania i gromadzenie się amoniaku w następstwie przyspieszenia cyklu nukleotydów purynowych. Stężenie amoniaku we krwi znacznie wzrasta w czasie wysiłków o dużej intensywności. Długotrwałe wysokie stężenie amoniaku we krwi może zaburzać czynność ośrodkowego układu nerwowego. Trudno jest jednak ocenić, czy krótkotrwały, nawet znaczny, wzrost stężenia amoniaku we krwi w czasie wysiłków o dużej intensywności może zaburzać funkcje układu nerwowego w stopniu wywołującym zmęczenie.

Wysiłki długotrwałe

      1. Prawdopodobnie główną przyczyną zmęczenia w czasie wysiłków długotrwałych (np. maraton) jest wyczerpanie wewnątrzmięśniowych zasobów glikogenu. W czasie wysiłków długotrwałych zużywane są również zwiększone ilości glukozy. Istnieje więc niebezpieczeństwo wystąpienia hipoglikemii, gdyż wątroba nie nadąża z jej produkcją z powodu wyczerpania zasobów glikogenu w tym narządzie oraz niedostatecznego tempa glukoneogenezy. Hipoglikemia upośledza czynność ośrodkowego układu nerwowego, co zmusza do przerwania wysiłku. Aby zapobiec wyczerpaniu ustrojowych zasobów węglowodanów, praktykuje się podawanie stosownych posiłków w czasie wielogodzinnych wysiłków. Należy tu podkreślić, że kwasy tłuszczowe, pomimo dostępności w nadmiarze w czasie długotrwałych wysiłków, nie mogą być wyłącznym substratem dla pracujących mięśni. Do ich utleniania w cyklu Krebsa niezbędne jest uzupełnianie pośrednich związków tego cyklu, te zaś pochodzą głównie z metabolizmu glukozy.

      2. Odwodnienie i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Długotrwały wysiłek powoduje utratę wody z potem. Tracony jest również sód. Zmiany te upośledzają czynność układu krążenia.

      3. Gromadzenie się wolnych rodników tlenowych. Wolne rodniki tlenowe (anionorodnik ponadtlenkowy, rodnik wodoronadtlenkowy, rodnik hydroksylowy i inne) powstają w trakcie procesów utleniania w tkankach. Ich produkcja wzrasta m.in. w czasie długotrwałych wysiłków. Nadmiar wolnych rodników może zaburzać czynność białek kurczliwych oraz hamować aktywność pompy sodowo-potasowej w błonie komórkowej.

      1.15.3. Zmęczenie ośrodkowe

      Wiele danych wskazuje na psychiczne podłoże zmęczenia w czasie wysiłku, m.in. to, że:

      – zmęczenie odczuwane poprzedza zmęczenie fizjologiczne;

      – stosowna motywacja może wydłużyć czas trwania wysiłku pomimo zmęczenia;

      – odpowiedni trening może zwiększyć tolerancję na zmęczenie.

      1.15.4. Przetrenowanie

      Zbyt intensywny i/lub zbyt długi trening może powodować wystąpienie u zawodnika stanu zwanego przetrenowaniem. Do najczęściej występujących objawów przetrenowania należą:

      – zwiększenie: częstości skurczów serca, stężenia mleczanów we krwi oraz zużycia tlenu w czasie wysiłku submaksymalnego, w porównaniu z okresem przed wystąpieniem zespołu;

      – wzrost ciśnienia tętniczego w spoczynku;

      – utrata apetytu z następczym spadkiem masy ciała;

      – przewlekłe zmęczenie;

      – zaburzenia emocjonalne;

      – zaburzenia snu;

      – zmniejszenie chęci do treningu;

      – zwiększona podatność na infekcje;

      – osłabienie mięśni;

      – zmiany w elektrokardiogramie w postaci odwrócenia załamka T;

      – wzrost stężenia takich enzymów, jak kinaza kreatynowa i dehydrogenaza mleczanowa w osoczu; wzrost ten jest następstwem wzmożonego ich uwalniania z mięśni;

      – spadek stosunku: stężenie testosteronu/stężenie kortyzolu we krwi, co prowadzi do zwiększenia rozpadu białka mięśniowego.

      Może występować tylko jeden z wymienionych objawów lub kilka z nich jednocześnie. Ważną sprawą jest właściwa i wczesna diagnoza przetrenowania. Umożliwia ona podjęcie stosownych działań eliminujących ten stan, które obejmują zwłaszcza zmniejszenie obciążeń treningowych, a nawet czasowe przerwanie treningu.

Piśmiennictwo

      1. Allen D.G., Lamb G.D., Westerblad H.: Skeletal muscle fatigue: Cellular mechanisms. Physiol. Rev. 2008; 88: 287–332.

      2. Ament W., Verkerke G.J.: Exercise and fatigue. Sports Med. 2009; 39: 389–422.

      3. Brooks G.A.: Cell-cell and intracellular lactate shuttles. J. Physiol. 2009; 587: 591–600.

      4. Celejowa I.: Żywienie w sporcie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.

      5. Czarkowska-Pączek B., Przybylski J. (red.): Zarys fizjologii wysiłku fizycznego. Urban and Partner, Wrocław 2006.

      6. de Oliveira E.P., Burini R.C.: The impact of physical exercise on the gastrointestinal tract. Curr. Opin. Clin. Nutr. Metab. Care 2009; 12: 533–538.

      7. Dschietzig T.B.: Myostatin – From the Mighty Mouse to cardiovascular disease. Clin. Chim. Acta 2014; 433: 216–224.

      8. Faude O., Kindermann W., Meyer T.: Lactate threshold concepts: how valid are they? Sports Med. 2009; 39: 469–490.

      9. Frosig C., Richter E.A.: Improved insulin sensitivity after exercise: focus on insulin signaling. Obesity 2009; suppl. 3, S15–S20.

      10. Ganong W.F.: Fizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.

      11. Garrett W.E., Kirkendall D.T.: Exercise and sport science. Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia 2000.

      12. Górski J. (red.): Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.

      13. Hackney A.C., Lane A.R.: Exercise and Regulation of Endocrine Hormones. Prog. Mol. Biol. Transl. Sci. 2015; 135: 293–311.

      14. Hazell T.J., Islam H., Townsend L.K. i wsp.: Effects of exercise intensity on plasma concentrations of appetite-regulating hormones: potential mechanisms. Appetite 2016; 98: 80–88.

      15. Iizuka K., Machida T., Hirafuji M.: Skeletal muscle is an endocrine organ. J. Pharmacol. Sci. 2014; 125: 125–131.

      16. Knapp M., Górski J.: The skeletal and heart muscle triacylglycerol lipolysis revisited. J. Physiol. Pharmacol. 2017; 68(1): 3–11.

      17. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

      18. Kreider R.B., Campbell B.: Protein for exercise and recovery. Phys. Sportsmed. 2009; 37: 13–21.

      19. McMurray R.G., Hackney A.C.: Endocrine responses to exercise and training. W: Exercise and Sport Science, red. W.E. Garrett, D.T. Kirkendall. Lippincott, Williams and Wilkins, Philadelphia 2000; 135–156.

      20. Moreira A. i wsp.: Does exercise increase the risk of upper respiratory tract infections? Br. Med. Bull. 2009; 90: 111–131.

      21. СКАЧАТЬ