Қуёш ботаётган пайт. Хабиб Темиров

Чтение книги онлайн.

      Суҳроб Нурқобил билан бўлган охирги суҳбатни эслади. Кўз ўнгида болалигида Қиличботир, сўнгра Қиличбой бўлган, кейинроқ Қилич кўса деб ном олган, хушламайдиганлар орқаваротдан Қилич кал дейдиган, давлат хўжалигида бўлим бошлиғи, омбор мудири бўлиб ишлаб, қишлоқнинг нафақат оқсоқоллигини, балки, ундан-да ҳурматли зоти бобаракотлигини даъво қилиб юрувчи баҳайбат, семиз юзлари қип-қизил, гаплари қиличдай кескир одам пайдо бўлди. Унинг исмини ким қўйган экан. Ким қўйса ҳам билиб қўйган.

      Қилич кўса нега кўса ва нега кал, биласизларми деганда Ҳаким довдир, бу қисталоқнинг сочию соқоли, умуман баданидаги тукнинг ҳаммаси ичкарига қараб ўсган. Бунинг ҳамма жуни ичида.. Ичи – қоп-қора жун бунинг… деган.

      Ҳаким довдирнинг ҳазили нечоғлик жиддий ва қаттиқ эканлигини, эҳтимол ўша пайтлар Қилич кўса билмагандир. Лекин Суҳробнинг назарида, довдир Қилич кўсанинг феъл-атворини ана шу бир оғиз гап билан ойнадай равшан қилиб қўйганди.

      Қилич кўса ўша пайтларда навқирон йигит, ҳисобчими, ўнбошими эди. Кичкина қоринчасини чиқариб, бошини орқага ташлаб, салмоқ билан қадам ташлар, ёшига номувофиқ тарзда каттароқ, басавлатроқ кўринишга ҳаракат қиларди. Унинг битта камчилиги – сочсиз боши жудаям кичкина, улкан гавдасига сираям ярашиқли эмасди.

      Шу аҳволига кўсаси тушмагур, қишлоқнинг эгаси бўлишни хоҳларди. Марҳамат, ҳамма ундан истаганча текин насиҳат олиши мумкин. Лекин сўрамай иш қилмасин. Олдини кесиб ўтмасин. Биринчи бўлиб салом берсин. Суҳробнинг ижодкорга хос таърифига кўра Қилич Заҳҳоров мансабпарастлик дардининг туғма ва сурункали хилига чалинган хаста бир кас. Лекин буни ўзи билмайди, билса ҳам парво қилмайди. Ҳар кун, ҳар қадамда, ҳар бир ишда раҳбарлик қилишга уринади, тўй-маъраками, ҳашарми, ҳар қандай тадбирда дарров қозоннинг бошида туришга интилади. Кечқурунлари моллар подадан қайтар маҳали у қишлоқ ўртасидаги чимзор сайхонликка йиғилган болаларни тўплаб, “Қилич бобо соврини” учун кураштиради, “ғолиб”ларни ўн-ўн беш сўм бериб сийлайди. Бу гаштли машғулот болаларга ҳам ёқарди. Шунинг учун кун оғди дегунча улар подаётоққа тўпланишиб, Қилич кўсани кутишарди. “Қилич бобо соврини” соҳиблиги улар учун юксак шараф ҳисобланарди. Кўсанинг бола-бақрани йиғиштириб “чиниқтираётгани”ни кўпчилик маъқуллашарди. Чунки Чашмизирак азалдан номдор полвонлар унибўсган жой.

      Қилич кўсанинг бу иши фақат Ҳаким чўпонга ёқмасди. “Бу йигитларни тишлаштириб ҳузур қилади, чиниққани билан нима иши бор, чиниқтирмоқчи бўлса, тенги билан, қоида асосида олиштирсин-да,” дерди. Чиндан ҳам кўса болаларни олиштирар экан, қайсиси неча ёшдалигига қарамас, бирор бир қоидага риоя қилишни талаб этмасди. Рақибингни йиқитсанг бўлди, чаласанми, оёғидан кўтарасанми, ғирромлик қиласанми, ихтиёринг. “Ахир, йигит деган шунақасига пишийди-да!” дея гувраниб қўярди.

      Бир гал Нурқобил Бойқувват билан олишди. Иккови тир келди. Бир-бировини кўп айлантирди. Лекин курагини ерга тегизолмади. СКАЧАТЬ