Мовароуннаҳр ёди ёҳуд султон Қутуз қиссаси. Коллектив авторов

Чтение книги онлайн.

      Хонсултон хона тўридаги жовонда тахланган, тарқу юнгидан тўқилиб, ёқут тошлар қадалган камзулини устига кийди-да, шошиб бошига рўмолини танғиди. Она Сайфиддиннинг қўлидан тутиб, дарича ёнига борди. Қани энди ўғлини олиб олисларга, мўғуллар қадами етмайдиган муборак маъволарга равона бўлса!

      Ташқарида оёқ товушлари ва кимларнингдир шивирлагани эшитилди. Сал ўтмай ичкарига бир мўғулий сипоҳ кирди. Хонсултон унга чап бериб ўтиш учун биринчи қадамини босган эдики, шай турган бошқа сипоҳлар унинг йўлини тўсишди.

      Туркон нарида невараси томон қиличини яланғочлаб келаётган сипоҳнинг бирига жон ҳолатда ташланди. Сайфиддин эса бошқасига. Улар бир зумда Туркон ва Сайфиддинни тинчитиб, Хонсултонни қизил рўдапога ўраб чирмашди.

      Бир пайт атрофда аянчли нола эшитилди. Бу волидаси Хонсултоннинг ноласи эди. Унинг тирноғига тош теккан чоғ, волидаи калон Турконнинг илкида қувват, томирида қон, бўғзида эса жони соб бўлди. Нола-ю фарёди баайни бутун Мовароуннаҳрни ларзага солди. Хотун дарбадар, ўксик кезинди, кейин нақ жони қўпорилиб, ҳеч нимани ҳис этмай қолди.

      Сайфиддин эса ерга чўккалади. Зубаржат юлдузлар оралаб чиққан ой кўнгил балосида ғариб чўкиб, қайтиб чиқмас бўлиб ботди. Ё Раббим, қудратингдан! Наҳот шундай кулфат, шундай фалокат ёқасида тағин юлдузлар пешонангда чарақлаб турса! Наҳот тун зулмат ичига ботса, аммо тонг ҳарир пардасини йиғиб, қуёш яна ҳеч нарсадан бехабардек офтобини оламга отса…

      Сайфиддин қалтираган қўллари билан оғриқли бошини чангаллади. Волидаи калони Туркон Хотун эса қиров босган сочларини юлиб, силкиниб-ўксиниб йиғлар эди. Унинг кулфати мислсиз эди – хоразмшоҳлар ҳалокати эди бу! Туркон йиғлай-йиғлай толди, кейин ҳеч қаерда ва ҳеч қачон бўлмагандек тугаб-бўшаб қолди. Кўзларини бир нуқтага қадаган кўйи тураверди-тураверди.

      Далли хаёлига қай бир савдойи ўй келиб, уни буткул телба этди. Юрди-суринди, йиқилди–турди, йиғлади-овунди. Қақшади-юкунди. Аммо Хон султоннинг ноласи Туркон Хотуннинг қулоқлари остида муаллақ эшитилиб тураверди, тураверди…

      Носир Абумаъфиб Сайфиддиннинг кечаги кун кечган ўтмишидан шу тариқа воқиф бўларкан, не деярин билмай қолди. Аҳволи руҳиясини тобора ўраб, комига тортаётган Хоразмшоҳлар фожеаси қалбини ларзага келтирганди. У оғир туш кўрган одам каби қайғуга ботди, юпатай деса, тилига бир калима калом келмасди.

      – Инсон қанчалар оғир кунларни бошидан ўткармасун, барибир яшамоқни истайдур, аслинда унинг бошқа чораси, яшамоқдан бошқа чораси йўқдур. Эй воҳким, инсон яшамоққа маҳкум этилгандур. Бардам бўл ўғлон,– дея Сайфиддинга қараркан, айни замонда унинг аянчли ҳолига боқишнинг ўзи азоб эканини ҳис этиб, оғир хўрсинди.

      Сайфиддин лом-мим демади, зеро унинг нимадир демоққа мажоли қолмаганди. Шу пайт ташқарида момақалдироқ гумбурлади. Бу гулдурак уларнинг ҳар иккисининг-да хаёлларини тўзғитиб юборди.

      * * *

      Абумаъфиб одамлари ўз бўлмаларига СКАЧАТЬ