Dunyoning ishlari. O‘tkir Hoshimov

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ keyin tomorqa tomondan boltaning qarsillagan ovozi keldi.

      Qayrag‘ochning cho‘g‘i ham o‘riknikiga o‘xshagan baland bo‘larkan. Sandal isishi bilan jon kirib, yuzimiz qizarib qoldi. Faqat dadamning qovog‘i ochilmadi. Onam akamning boshidan jilmas, nuqul xo‘rsinar, «o‘zing asra», deb qo‘yardi. Kechki ovqatni opam qildi. Qorong‘i tushgandan keyin akamning ahvoli og‘irlashdi. U endi alahlamas, havo yetishmayotgandek qisqa-qisqa nafas olar, dam-badam cho‘chib tushar edi. Onam unsiz yum-yum yig‘lar, dadamga iltijoli termilardi. Oxiri bo‘lmadi. Dadam eski choponini kiydi, boshiga telpagini bostirdi. Oyim qayoqqa degandek qaragan edi, qisqagina qilib:

      – Achinskaga! – dedi.

      – Kelmaydi. – Onam zorlanib bosh chayqadi. – Yarim kechada qor kechib kelarmidi?

      Dadam eshikni qarsillatib yopgancha chiqib ketdi. Uy ichiga yurakni sirqiratuvchi sukunat cho‘kdi. Hujradagi soat chiqillaydi, akamning qisqa-qisqa nafas olishi eshitiladi. Derazaga quruq qor uchqunlari zirillab uriladi. Allaqaysi teshikdan huvullab sovuq kiradi. Issiq sandal elitdi shekilli, uxlab qopman. Bir mahal tashqarida itning akillashi, dadamning «yot» deb baqirishidan uyg‘onib ketdim. Kimdir yo‘lakda gursullatib yer tepindi. Og‘zidan bug‘ chiqib turgan dadam kirib keldi. Ketidan uzun shinel kiygan, qulog‘ini sharf bilan o‘rab olgan Achinska kirdi. Oq xalati bo‘lmasa ham, ko‘zoynagidan tanidim. Dadamning mo‘ylovi, doktorning qoshi qordan oppoq bo‘lib ketgan edi.

      Oyim darrov o‘rnidan turdi. Salom berdi. Achinska shinelini yechib, yelkasiga qo‘ngan qorni kavshandozga qoqdi. Qulog‘ini o‘rab olgan sharfni yechgan edi, oppoq siyrak sochlari peshonasiga yoyilib tushdi.

      – Nastoyashiy Sibir! – dedi negadir jilmayib. Sandal chetiga cho‘kkalab qo‘lini tanchaga tiqdi. Dadamning qo‘lida kichkina chamadon borligini endi ko‘rdim. Achinska qo‘lini biroz isitgach, muzlab qolgan ko‘zoynagini ro‘molchasi bilan artdi.

      – Issik suv bar? – deb so‘radi onamga qarab.

      Onam samovarni yangilash uchun darrov oshxonaga yugurdi. Doktor akamning ko‘ylagini yechib, «alyo-alyo» qilib ko‘rdi. Sekin bosh chayqab qo‘ydi. Qiyofasi jiddiy edi. Keyin chamadondan yaltiroq quticha oldi.

      Ukol qilish uchun dori to‘ldirayotganda akam hozir dod soladi, deb turgan edim, biroq u akamning ishtonini tushirib, ukol qilganida akam dodlamadi. G‘ingshib qo‘ydi, xolos. Chamasi og‘riqni payqamadi ham.

      – Nichego, – dedi Achinska dadamni yupatib. – Yakshi bala. Tuzaladi.

      Chindan ham ko‘p o‘tmay, akam ko‘zini ochdi. Biroq, doktor ikkinchi ukolni qilayotganda yig‘lab hammayoqni buzib yubordi. Achinskaning jahli chiqmadi.

      – Vsyo, vsyo, – dedi jilmayib – Ugil bala yiglamaydi.

      Keyin dadam ikkovlari sandal chetida o‘tirib, choy ichishdi. Urush g‘alaba bilan bitgani, endi non ko‘payishi, yana allanimalarni gapirishdi. Ko‘zim yumilib ketayotgan bo‘lsa ham doktor akamni yana nima qilishini bilgim kelib, chidab o‘tirardim. Dadam gap orasida bugun o‘tgan voqeani ham aytib berdi. Achinska qoshini chimirib, bir zum o‘yga toldi. Ko‘m-ko‘k ko‘zlariga jiddiyat cho‘kdi. Biroq, qo‘l siltab qo‘ya qoldi.

      – Chepuxa! Xish nima kilmaydi.

      Nihoyat u sarg‘ish qog‘ozga o‘ralgan allaqanday dorini majbur qilib akamga ichirdi. Yana to‘rt-beshta shunaqa qog‘ozlardan qoldirdi. O‘rnidan turayotgan edi, dadam onamga imo qildi. Onam hujraga ildam kirib ketdi-da, zum o‘tmay, og‘zi bog‘langan chog‘roq xalta ko‘tarib chiqdi.

      – Aybga buyurmaysiz, do‘xtir, – dedi dadam xaltani Achinskaga uzatib. – Pul yo‘q edi.

      Achinska shinelining bir yengini kiygan joyida turib qoldi.

      – Bu nima? – dedi xaltaga imo qilib.

      – Turshak, – dadam xijolat chekib, iljaydi. – Qantak o‘rikniki. Qoq quruq. Bo‘yrada quritganman. Bittasiyam yerga tushmagan.

      Achinska yengi kiyilmagan qo‘li bilan xaltani nari surdi.

      – Balaga kompot kiling. Isitma tushadi. Yakshi bo‘ladi.

      Endi dadam astoydil yalina boshladi:

      – Yo‘q demang, do‘xtir. O‘z qo‘lim bilan quritganman. Chodirga qoqib quritganman.

      Gapga oyim aralashdi.

      – Marjangizga oborasiz, do‘xtir, padarka…

      Achinska keskin bosh chayqadi.

      – Balaga kompot kiling. – Shunday dedi-yu, xaltani devorga suyab, etigini kiydi-da, tashqari chiqdi. Dadam shosha-pisha unga ergashdi.

      – Iloyo baraka toping, – deb qoldi onam eshikdan mo‘ralab. – Bola-chaqangizning rohatini ko‘ring.

      Yana sukunat cho‘kdi. Ammo endi bu boyagidek ko‘ngilni g‘ashlovchi jimjitlik emas edi.

      Ertasiga kech uyg‘ondim. Katta akam maktabga ketgan, kichik akam sandal chetida yostiqqa suyanib o‘tirgancha, sutchoy ichar, dadam bilan oyim tumshug‘idan chak-chak suv tomayotgan eski samovarni o‘rtaga qo‘yib gaplashib o‘tirishardi. Qor tingan, tashqarida quyosh charaqlab ketgan shekilli, uy ichi yop-yorug‘ edi. Endi sutchoyga zog‘ora non botirib yeyishga kirishgan edim, tashqarida kuchugim jonholatda akillay boshladi. Eshik sharaqlab ochildi-yu, ostonada Dalavoy paydo bo‘ldi. U kechagi charm paltosida, kechagi piymasida edi.

      Dadam bilan oyim bir seskanib tushishdi. Hozir janjal bo‘lishini bilib, mening ham yuragim orqaga tortib ketdi. Biroq hech qanaqa janjal bo‘lmadi. Dalavoy ostonada turib, negadir jilmaydi.

      – Assalomalaykum! – dedi baland ovozda. Shunda uning judayam qo‘rqinchli odam emasligini payqadim. Dadam rangiga qon yugurib, asta o‘rnidan turdi.

      – Keling, keling, – dedi-da, borib ko‘rishdi. Oyim darrov dasturxonga jiyda, yong‘oq keltirib qo‘ydi. Dalavoy bu safar piymasini yechib chiqdi. Onam yangi ko‘rpacha bo‘lmagani uchun sandal to‘ridagi ko‘rpachaning orqasini o‘girib, qaytadan yozdi. Dadam mehmonning orqasiga yostiq qo‘ydi. Dalavoy piyolani aylantirib-aylantirib, choy ho‘plarkan, menga qarab ko‘zini qisdi.

      – Qalay, polvon!

      Uyalganimdan yerga qarab oldim. Shunda undan allaqanday qo‘lansa hid kelayotganini payqadim.

      – O‘zizam ja haligidaqa odamsiz-da oka! – Dalavoy dadamga yuzlanib, baralla ovozda kuldi. – Qilar ishni qip qo‘yib, tag‘in odamni so‘kib o‘tiribsiz, oka.

      Dadam uzrli qiyofada yelkasini qisdi.

      – Endi, ukam, jahl chiqqanda, aql ketadi…

      – O‘ziyam ja, kattasini ag‘daribsiz-da, oka! – Dalavoy negadir yana kuldi. – Ha, endi shunaqa ekan, bir og‘iz aytmaysizmi, shu ishni shundoq qilmoqchiman, deb. Axir jahon bedarvoza emas, tartib bor, zakun bor…

      Dadam xijolat chekib, dasturxon chetini himara boshladi.

      – Endi, ukam, biz bir po‘ristoy odammiz. Bunaqa qonunlarni tushunmasak, bu yoqda bolalar sovuqda qoldi.

      – Shu-da endi, oka! – Dalavoyning milki qizarib ketgan kulrang ko‘zlarida samimiy tabassum o‘ynadi. Dadamning yelkasiga qoqdi. – Bir og‘iz maslahat СКАЧАТЬ