Alamazon va uning piyodalari. Anvar Obidjon

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ oshna, picha tamaddi qilvolaylik, – ancha emaklashgach, tuynukning kengroq yerida to‘xtalib dedi Alamazon. – Balki bunaqa qulay joy boshqa uchramas.

      Eshmat hansiraganicha, indamay yonboshladi. Alamazon tugmachiroqni yoqib, kavakdagi tokchaga qo‘ydi-da, osmaqopchiqning og‘zini ochdi. Qattiq nonga qo‘shib ozginadan kalla go‘shti va tuxum yeyishdi. Keyin suvdonga yopishishdi.

      Ovqatlanib bo‘lishgach, g‘orning tobora torayib, tuynukka aylanib borayotganini nazarda tutgan Alamazon osmaqopchiqni shu yerda qoldirib ketish kerak degan qarorga keldi.

      – Suvdonni olib, cho‘ntaklarga ozginadan qattiq non solvolamiz, – dedi u buyruq ohangida.

      Eshmatning Frensislikdan ko‘ngli sovib borayotgandi.

      Bu yerda bekordan bekor emaklab yurish g‘irt ahmoqlik ekanligini ochiq gapirishga botinolmagan Esh-mat qurbaqaga o‘xshab o‘zimizni xor qilib yuramizmi, degan ma’noda gap boshladi va silliqqina qilib, orqaga qaytish haqida taklif kiritdi.

      – Galvars! – shu zahoti uni jerkib tashladi Alamazon. – Biz orqaga qaytsak, Ahmadali otaga kim haykal o‘rnatadi? Stadion-chi?

      – Jichcha shoshilmasang, davlatning o‘zi bizga kelishgan bitta stadion qurib berardi.

      – Davlatga o‘ligingni ham ortvol, – o‘shqirdi Alamazon. – Sendaqa tekinxo‘rlar ko‘payib ketsa, davlatning uyi kuydi deyaver. Kimligingni aytaymi hozir?

      Eshmat «kerakmas» degandek noxush qo‘l siltadi. Agar Alamazon istasa, xohlagan odamini har qanday yo‘l bilan aybdor qila olishini u yaxshi bilardi. «A» sinfda o‘qiydigan Bo‘tavoy degan bolaning bo‘yniga yo‘q narsadan ayb qo‘yganini Eshmat o‘z ko‘zi bilan ko‘rgandi.

      O‘shanda Alamazonning behiga otgan toshi qaytib tushib, daraxt tagida turgan Bo‘tavoyning peshanasini g‘urra qilgan edi. Surishtiradigan bo‘lsangiz, devonadan tortib donishmandgacha gunoh Alamazonda deb aytadi. Alamazon esa, Bo‘tavoyni yupatish o‘rniga birdan unga dag‘dag‘a qilib qolsa bo‘ladimi!

      – Nega fizikani o‘qimaysan? – deya do‘q ura boshladi u Bo‘tavoyga. – Nega dars vaqtida anqayib o‘tirasan?

      Bo‘tavoy dars paytida anqayib o‘tiradimi, yo‘qmi – bunisini bilmaymiz-u, lekin Alamazonning gapidan keyin u haqiqatan ham anqayib qoldi. Eshmat ham g‘urra bo‘lgan boshga fizikaning qanday daxli bo‘lishi mumkinligini tushunolmay garang edi. Har holda daxli bor ekan.

      – O‘qishim bilan nima ishing bor? – ko‘zyoshini arta turib chiyilladi Bo‘tavoy. – Nima demoqchisan?

      – Fizikadan baloni ham bilmaysan demoqchiman.

      – Bekorlarni aytibsan! – aytayotgan gapi o‘z boshiga kulfat bo‘lib yog‘ilishini xayoliga ham keltirmay shang‘illadi Bo‘tavoy. – «Besh»ga bilaman o‘sha fizikangni.

      – Bundan chiqdi, yerning tortish qonunini ham bilar ekansan-da, – battardan qizishdi Alamazon. – Voy, mug‘ambir! Voy, muttaham! Tepaga otilgan toshning yerga qaytib tushishini bilarkansan-ku!

      Bo‘tavoyning tili g‘o‘ldirab qoldi. Bundan foydalangan Alamazon po‘pisani yanayam kuchaytirib yubordi.

      – Nega daraxtning tagidan qochmading? Nega men otgan toshning tagiga qasddan burningni tiqasan? Yo meni dadamga kaltaklatmoqchi bo‘luvdingmi? Niyating shumidi hali?

      Bechora Bo‘tavoy o‘shanda nima deyishini bilmay, ko‘zi go‘layganicha turib qoluvdi.

      Eshmat ana shularni hisobga olib, Alamazon bilan bahslashib o‘tirmadi.

      – Iye-iye, darrov qizishavurma, – dedi u, tezdayoq yuvvoshlanib. – Shunday… bir aytdim qo‘ydim-da.

      G‘or tobora torayib bordi. Ular endi echkiemar singari qorinlarini yerga ishqab emaklay boshladilar. Buning ustiga toza havo kamligi tufayli nafas olish ancha og‘irlashib, xazina qidiruvchilarning kiyim-boshlari quyilib kelayotgan terdan shilta bo‘lib ketdi.

      – Ke, endi qaytovraylik, – yana iltijo qildi Eshmat. – Bu turishda biror joyda qisilib qopketmaylik tag‘in.

      – Qo‘rqma, tuynuk hali keng, – dedi Alamazon. – Xazina endi uncha uzoq bo‘lmasa kerak.

      – Meni haliyam anchagina laqillatding, – nihoyat ko‘nglidagini ochiq-oydin to‘kib soldi Eshmat. – Munaqa sassiq joyda tillo bo‘larkanmi?

      – Sen xudbinsan!

      – Nima desang diyavur, men qaytaman.

      – Sotqin! – Alamazonning jazavasi tutib qoldi. – Xayf senga Frensislik, sen Eshmat ishmasan!

      – Frensisingni pishirib yegin!

      – Shunaqami? Unda jo‘nayqol! – baqirib berdi Alamazon. So‘ng oldinga emaklashda davom etarkan, qo‘shib qo‘ydi. – Tezroq ket, qorangni boshqa ko‘rmayin. O‘zi havo yetishmay turibdi, sen uni battar buzyapsan.

      Eshmat orqaga qaytishini ham, oldinga emaklashini ham bilmay, ikkilanganicha ancha vaqt turib qoldi. Oldinga emaklash xatarli, orqaga yolg‘iz qaytish esa vahimali edi. U nochor olg‘a siljidi.

      Tuynukning oxiri shunaqayam tor ediki, kallasini Zimistonsaroy tomonga chiqarganicha, zambarakka solingan o‘qdek qisilib qolgan Eshmatni Alamazon zo‘r-g‘alatdan ichkariga sug‘urib oldi. Bu yer kishining bahri-dilini ochadigan darajada salqin va bahavo edi. Eshmat to‘yib-to‘yib nafas olarkan, kalamushning inidek tor tuynukda havo yo‘qligidan bo‘g‘ilib o‘lmaganining sababini nihoyat tushunib yetdi.

      – Guvillayotgan nima? – xavfsirab so‘radi u, shilingan yelkalarini silayotib. – Chirog‘ingni yoqvor-chi. Meniki anavi tort-tortda majaqlanib ketdi.

      – Bu suvning guvillashi, – Alamazon tugmachiroq nurini ulkan g‘or shipidan guvillab tushayotgan shalolaga to‘g‘rilagan chog‘da, u kumush narvondek yarqirab ketdi. G‘ordagi oromijon muhitning sababchisi – ana shu zilol shalola hosil qilgan serko‘pik hovuz birdek limillab turar, ortiqcha suv qayerga sizib ketayotganini bilib bo‘lmasdi. Devorlari po‘panak bosib yotgan bu g‘or o‘zining shipga borib taqalgan archasimon tosh ustunlari, qator-qator xonalarni eslatuvchi son-sanoqsiz kavak-kandiklari bilan hashamatli va huvullagan saroyga o‘xshab ketardi. Tevarak-atrofda yarqiragan biron narsa ko‘rinmagach, Eshmatning xunobi oshdi.

      – Tillo qani? – so‘radi u hovliqib.

      – Saroyni topdik, uniyam topamiz, – beparvo javob qildi Alamazon.

      Xazina qidiruvchilar duch kelgan kavakni bir boshdan timirskilashga tushishdi. Kalla suqilmagan kavaklar soni kamaygan sari Eshmatning to‘yib-to‘yib yig‘lashga bo‘lgan xohishi shuncha kuchaya bordi. Oxirgi kavak ham diqqat bilan titkilanib, bezovta qilingan kaltakesakning zorlanib chirillashi eshitilgan mahalda uning ko‘zlaridan yosh siza boshladi.

      – Hech bo‘lmasa, bitta pachoq qumg‘on topganimizdayam alam qilmasdi, – piqilladi Eshmat. – Endi nima degan odam bo‘ldik?

      – Buncha po‘ng‘illaysan, hey ishma! – o‘shqirib berdi Alamazon. Toshlarni titkilayverib ko‘chib va qonab ketgan tirnoqlaridagi og‘riq zo‘rayib, shu topda uning jahli chiqib turgandi.

      Shundan so‘ng u Zimistonsaroyning chag‘ir devorlarini tugmachiroq СКАЧАТЬ