Çaldıran döyüşü. Фарман Керимзаде

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ İsmayıl diksindi.

      – Atanı öz əlinlə? Demək sən ata qatilisən!

      – Qatil yox. Allah hər kəsə bəlanı bir yolla göndərir.

      Hüseyn bəy dilləndi:

      – Hökmdarın icazəsi ilə bir kəlmə demək olarmı?

      – Buyurun!

      – Biz aldığımız xəbərlərə görə atanızı öz candarları öldürüb.

      – Bəli. Bu sirri yalnız burada açıram. Ona görə də Şirvanda sizə dost olan bir hökmdar olduğunu biləsiniz.

      – Bəs o vaxt bunu nə üçün xəbər verməmişdin? – Şah İsmayıl qəzəblə soruşdu.

      – İmkan düşməmişdi.

      – Yaxşı, onda qayıdın Şirvana, Şah İsmayılın adına xütbə oxutdurun, pul kəsdirin və illik xərac verin.

      Sultan Mahmud ayaq üstündə qalmışdı. Bu sözləri eşidəndən sonra məlul-məlul baxıb dilləndi:

      – Onları eləməyə artıq imkanım yoxdur.

      – Nə üçün?

      – Çünki əmim, Şeyx İbrahim Şirvanı tutub. Taxtda oturub. O da sizin düşməninizdir. İndiyə qədər də Gilanda Hüsaməddinin yanında gizlənmişdi.

      – Belə de. Belə de!..

      Şah İsmayıl sakit, amma amiranə bir səslə dedi:

      – Demək, bizdən kömək istəyirsən?

      – Bəli. İndi Şərqdə sizdən böyük hökmdar yoxdur.

      – Şirvanda hakimiyyəti ələ keçirəndən sonra Şərqdə məndən kiçik hökmdar olmayacaq. Onda tanımayacaqsan bizi. – Şah gülümsədi.

      – Yox. Qurana əl basıb and içirəm. Sizə həmişə sədaqətlə qulluq edəcəyəm.

      – Nə qədər adamın var?

      – Hazırda yüz nəfərə yaxındı.

      – Sabahkı döyüşdən sonra danışarıq!

      Bu, söhbətin qurtardığına işarə idi.

      Sultan Mahmud ayaq üstə, kasıb bir dövlətin fağır elçisi kimi dərdini deyəndən sonra çadırdan çıxdı və onun dəstəsinə qoşundan xeyli aralıda çadır qurmağa icazə verdilər.

      – Atasını öldürən alçaqla mənim nə işim?

      – Hökmdar sağ olsun! – Hüseyn bəy sözə başladı. – Atası da sənin düşmənin deyildimi? Düşmənini öldürüb. O ki qaldı oğlun atasını öldürməyinə, bu ayrı işdi. Şirvan şahlığı çürüyüb, qocalıb, hökmdar nəsli cılızlaşıb. Belə bir vicdansıza taxta çıxmaq qismət olubsa, demək sülalənin sonudu. Teymur nəslində də belə olmadımı? Uluğbəy kimi ulu bir şəxsiyyəti oğlu Əbdüllətif öldürdü. O boyda səltənət görün necə parçalandı!

      Şah İsmayıl onun sözünü kəsdi.

      – Yaxşı, bəs Zahirəddin Baburun vəziyyəti necədir?

      – Necə olacaq. Şeybani xan onu ölkədən didərgin saldı. İndi Heratdadımı, Əfqanıstandadımı? Cəlayi-vətən oldu.

      – Hüseyn bəy, sənin təklifin nədir?

      – Mənim fikrimi soruşursansa deyim. Şeyx İbrahim bizə möhkəm kin saxlayır. O, Şirvan taxtında möhkəmlənsə, bizə böyük başağrısı verəcək… Hazır öz ayağı ilə gəlib çıxıb. Allah qoysa sabahkı döyüşdə qalib gələnnən sonra, ölkədə sakitlik yaranan kimi…

      Şah İsmayıl isə başqa cür fikirləşirdi. Ata qatili olan adamla əlaqə saxlamaq, onun köməyinə bel bağlamaq, ata qatili olmaq kimi bir şeydir. O, şahdırsa, onu cəzalandırmalı, hamının gözü qarşısında qədim adətlərə xəyanət etmiş qatili məhkəməyə çəkməlidir. O, qürurla başını Qara Piri bəyə çöndərdi.

      – Sənin fikrin nədir?

      Qara Piri bəy çiynini çəkdi.

      – Hər halda Lələ bəyin dediyində həqiqət var.

      – Amma bu həqiqət sənin ürəyincə deyil. Elədirmi?

      Qara Piri bəy kobud, ətli, çeçələ barmaqsız əlini dizinin kündəsinə çırpdı:

      – Sizin hüzurunuzda olmasaydı, mən qılıncımı onun başında sınayardım. Dünən zağlatmışam. Amma heyifim də gəlir bu qılınca. Onu sabah, allah qoysa, dan üzü, Murad Mirzənin başında sınayacağam. Amma atası barəsində deyəndə öz oğlanlarım gəlib dayandı gözlərim qabağında. Fikirləşdim ki, indiyə qədər mənə məhəbbətlə oğulluq eləyən bu igidlərdən hansı məni öldürə bilər. Adam şübhəyə düşür. Yer üzündə ədalət bərqərar eləyən hökmdar belə caniləri cəzasız qoymamalıdır.

      Hüseyn bəy alındı. Onun təklifi keçməsə, sözü yerə düşsə, necə olar? Bir dəfə, iki dəfə, üç dəfə bu təkrar olunsa, onun sözünə inam itə bilər. Həm də bu siyasət aləmidir. Hər şeyi bu ölçü ilə ölçmək düz olmaz.

      – Hörmətli Piri bəy, sizin hiddətinizə mən də şərik oluram. Amma bir məsələ də var ki, o, hələlik bizim təbəəmiz deyil. O, əmisinin üstünə yeriyib Şirvan taxtını ələ keçirəndən sonra bizim təbəəmiz olacaq. Onda cəzasını verməyə nə var ki…

      – Bəs onda bu qurumsaq bizim qılıncımızın köməyi ilə taxta çıxandan sonra bizə xəyanət eləsə necə? Atasını öldürən sənə, mənə sədaqətli olacaqmı?

      – Yox, olmayacaq. O heç indi də sədaqətli deyil. Əmisinə qalib gəlmək üçün bizim üstümüzə gəlib. Bəlkə də heç atasını özü öldürməyib. Belə deyir ki, zamanın sahibinin rəğbətini qazansın. Ancaq onda hökmdar ağlı yoxdur. Ondan heç vaxt hökmdar ola bilməz. Elə bizə də bu lazım deyilmi? Zamanın sahibi harda Azərbaycan, türk tayfaları varsa, o vilayətləri bir yerə birləşdirmək istəmirmi? Şirvanda da Yezid nəsli şirvanşahların hakimiyyəti çox sürməyibmi?

      Şah İsmayıl Hüseyn bəyin fikrini xeyli götür-qoy eləyəndən sonra bəyəndi. Siyasət belə dərin və uzaqgörən mətləbdir, onu tez-tələsik həll eləmək olmaz.

      – Daha kimin fikri var?

      – Mən də Hüseyn bəy Lələynən razıyam, – Dədə bəy dilləndi.

      Qara Piri bəy Qacar:

      – Yox, ağıllı fikir olmağına ağıllı СКАЧАТЬ