Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 4. Ахат Гаффар

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ арасында рухи бер арадашчы да.

      Шуның белән ул һәр буынның замандашы булу хокукына ия. Ул безнең халыкның якты идеаллар өчен көрәшчесе, әдәбиятының классигы гына түгел. Ул – халыкның үткәненең һәм киләчәгенең дә аксакал классигы.

      Киләчәкнең классигы. Ихтимал, бераз сәеррәк яңгырыйдыр. Ул, Атлант кебек, татар совет әдәбияты гөмбәзен күтәреп торучыларның берсе. Ләкин аны берничек тә хәрәкәтсез, җансыз сын рәвешендә күз алдына китереп булмый. Аның иҗаты бүген дә иң алгы сафта. Чөнки аның классик мирасына сугышчанлык хас. Сугышчан эстетика өзлексез хәрәкәттә. Г. Иб- раһимов иҗатының кыйммәте бүгенге язучыларыбыз язган һәр яңа әсәр янәшәсендә торган саен арта, яңа яклары белән гаҗәпләндерә. Чөнки, бер яктан, һәр яңага бәя классика югарылыгыннан торып бирелсә, икенче яктан, һәр классик әсәр бүгенге биеклектән яңача карала. Бу элемтә үзара тыгыз бәйләнгән «Безнең көннәр» романында бүгенге турында сөйләгәндә аның үткәнгә таянуын, ә үткән аша киләчәкне тирәнтен сиземләвен күрү читен түгел. Гомумән, бу нәрсә аның «Көтүчеләр» хикәясендә, «Тирән тамырлар» романында тагын да ачык чагыла. Иң мөһиме – реалист әдип буларак, ул тарихи перспективадан торып яза. Шуның белән ул безнең чорга һәм килер көннәргә гаять якын тора. Галимҗан Ибраһимовның мәңгелек заманчалыгын мин шунда күрәм.

      Заманчалык. Бу аның телендә чагыла. Зур тарихи сынаулар аша узып, үсеше белән югары камиллеккә ирешкән телне халыкка якынайту һәм шуның белән аны бүгенгечә саф яңгыратуда ул – Тукайның иң якын дәвамчыларыннан берсе. Бөек Тукай тарафыннан халык җирлегенә кадалган поэзия байрагын үз кулына алып, Г. Ибраһимов аны яңа социалистик культурага рухи көрәш коралы итеп тапшырды.

12 март, 1977

      СҮЗ ДӘРЬЯСЫ КИЧЕШЛИ

      Тәрҗемәче – күптөрлелеге, үзенчәлеге белән кабатланмас милли әдәбиятларның, келәмдәге күренмәс җепләр кебек, арадаш элемтәчесе ул. Бер милләтнең әдәби әсәрдә чагылыш тапкан тормышын – яшәү рәвешен, фәлсәфәсен, – бүтән бер милләт телендә сөйләп, ике халык арасына яңа бер күпер сала, эшләрен һәм уйларын күмәк итә. Әгәр дә укучы «Әдәби әсәрнең тәрҗемәчесе кем?» дип кызыксынмаса, әсәрнең тәрҗемә ителгәнлеге хакында «онытса», бу, минемчә, – тәрҗемәченең эшенә зур бәя. Бу – аның иҗатта тапкан бәхетедер.

      «Чинар» дигән китапны тоташлый укып чыктым. Укучыларга бер сер чишәм әле: без, каләм ияләре, болай уку бәхете насыйп булу белән еш куана алмыйбыз бугай. Тәрҗемә ителгән әсәр укыганда, ирексездән тәрҗемәчене «сүткән» мәлләр, аның «теле»н күңелдә төзәтеп, «сипләп» алулар була. Ә «Чинар» чишмә суын ятып эчкәндәй укылды.

      Үзбәк язучысы Әсхәт Мохтарның Хәмзә премиясенә лаек булган бу әсәре илебездә танылу алды. Рус теле аркылы 4–5 телгә тәрҗемә ителде. Аның татарча «сөйләшүе» истәлекле бер әдәби вакыйга дип бәяләнергә хаклы. Татарстан китап нәшриятының бу басмасын әлеге нисбәттән рәхмәт хисе белән кулга аласың. Китапның әлеге дә баягы «тоташлый» укылуына әсәрнең үзбәкчәдән турыдан-туры һәм оста тәрҗемә ителүе сәбәпчедер.

      Әсәрне укып бетергәч, «Тәрҗемәчесе СКАЧАТЬ