Палескі дыярыуш дывізіі Серакоўскага. Стэфан Корф

Чтение книги онлайн.

      На двары царквы жаўнеры збіралі зброю пасля кароткага прывалу.

      – Дзядзечка, а вазьміце мяне з сабою біць маскалёў.

      – Як зваць? – адвязваў каня ўлан.

      – Усе мяне клічуць Кгомша. Вазьміце, у мяне нават куля ёсць. Во! – хлопчык паказаў свінцовы шарык.

      – Адкуль яна ў цябе?

      – А вы нікому, дзядзечка, не скажаце?

      Шэрагі жаўнераў праходзілі міма царквы. Блакітная фарба кроплямі застыла на сярэдзіне сцяны («Трэба будзе перафарбоўваць», – меркаваў святар). Тысячы мундзіраў збіралі на сябе пыл вясковай дарогі. Яны ішлі, як на свята, дзе кожны, селянін і шляхціч, купец і сенатар, знойдзе сабе смерць.

      21 ліпеня 1993 года

      – …з вёскі я, да бабулі прыехаў, – выцер нос рукавом хлопчык.

      Сухі дзядуля пазіраў на нечаканасць, што напаткала яго якраз у час падвячорка. Пацёртая куртка, хутчэй за ўсё старэйшага брата, звісала з плеч, гумавыя боты даходзілі аж да калена, а ў даўгіх валасах заблыталася ігліца.

      – Шмат жаб’юкоў напаткаў? Дай глянуць?

      Хлопчык працягнуў плецены круглы кошык, у якім ляжалі некалькі падбярозавікаў, лісічкі, даволі вялікая сям’я сыраежак і некалькі грыбоў, што вырашылі застацца інкогніта для хлопца.

      – Гэта бабці маёй, гэта суседцы… – дзядуля запусціў руку ў грыбы.

      – Не дам, гэта маё. Сабе самі збірайце, – схаваў здабычу за спіну хлопец.

      – Бач які. Дзяліцца не хоча. Ты б усё роўна гэтыя дома выкінуў. Не ведаеце вы, як смачна прыгатаваць пяркожаў. Яшчэ і старых не паважае, – зазірнуў цераз падлеткавае плячо дзядуля. – Давай я табе распавяду тры казкі, а ты мне за гэта дасі тры жаб’юкі.

      – А можа, лепш шлях да вёскі пакажаце?

      – А можа, і пакажу…

      Стары ведаў усе сцежкі ў гэтым лесе. Чорнае дрэва, сто крокаў да маліны, улева, пакуль не ўвапрэшся ў буяк, абысці бервяно, якое засялілі імхі, тры крокі ўбок (каб не наступіць у скарбніцу вавёркі), яшчэ пяць дзясяткаў крокаў на поўдзень…

      – Дык вось, – стары ўзяў у рукі першы грыб, жоўты, як сонейка. – Жыў на вялікай гары стары цмок. Калі ён быў малы, усе навакольныя вёскі шкадавалі яго, прыносілі ежу ды дапамагалі СКАЧАТЬ